Browar w Szczytnie

Browar w Szczytnie
Symbol zabytku nr rej. 1995 z 17.07.1996[1]
Ilustracja
Browar od strony ul. Mickiewicza
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Miejscowość

Szczytno

Adres

ul. Adama Mickiewicza 5

Rozpoczęcie budowy

1895 (?)

Ukończenie budowy

1898

Zniszczono

1945

Pierwszy właściciel

Fryderyk Daum

Obecny właściciel

Mazurska Manufaktura SA

Położenie na mapie Szczytna
Mapa konturowa Szczytna, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Browar w Szczytnie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Browar w Szczytnie”
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego
Mapa konturowa powiatu szczycieńskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Browar w Szczytnie”
Ziemia53°34′10,621″N 20°59′29,792″E/53,569617 20,991609

Browar w Szczytnie – zabytkowy browar znajdujący się przy ul. Adama Mickiewicza 5 w Szczytnie.

Opis

Budowa nowego browaru należącego do Fryderyka Dauma rozpoczęła się prawdopodobnie w 1895 i zakończyła w 1898[2]. Zakład został zlokalizowany nad brzegiem jeziora, na działce przy skrzyżowaniu obecnych ulic Mickiewicza (dawniej Königsbergstrasse) i Bartna Strona (Beutnerstrasse)[2]. W jego najstarszej części, znajdującej się od strony tej drugiej ulicy, mieściły się warzelnia, lodownia i fermentowania, pod którą znajdowała się leżakownia[3]. Architekt zastosował elementy historyzujące, nawiązujące do gotyku[2].

Browar prowadził działalność pod firmą Schlossbrauerei Ortelsburg (Browar Zamkowy Szczytno)[2]. W 1906 Fryderyk Daum przekazał zarządzanie browarem jednemu ze swoich synów, Walterowi (zarządzał nim do śmierci w 1941)[3].

Przed 1939 browar produkował ok. 75 hl piwa rocznie[4].

W czasie ofensywy Armii Czerwonej w 1945 browar został uszkodzony; spaliły się dachy nad magazynami i kotłownią[4]

W grudniu 1946 browar przeszedł na własność Skarbu Państwa[5], co potwierdziło orzeczenie Ministra Przemysłu Rolnego i Spożywczego z 1949[6]. Produkcję wznowiono w 1947[4]. Do 1949 zakład należał do PSS „Społem”, w latach 1949–1950 do Oddziału Centralnego Zarządu Przemysłu Fermentacyjnego w Bydgoszczy, a od 1950 do Zakładów Piwowarskich w Olsztynie[7].

W 1963 w browarze wybudowano kotłownię, w 1967 nowy oddział fermentowni, w 1980 przebudowano halę rozlewu piwa i zainstalowano zakupioną w Czechosłowacji nową linię produkcyjną o wydajności 18 tys. butelek na godzinę[7].

W latach 1950–1980 browar produkował ok. 80 tys. hl piwa rocznie i zatrudniał ok. 70 osób[7]. Od 1965 w zakładzie produkowano m.in. piwa jasne Warmińskie i Grunwaldzkie, od 1979 piwo Jurand[7]. Sprzedawano je w województwach olsztyńskim i białostockim, a od 1975 w: olsztyńskim, łomżyńskim i ostrołęckim[7].

Browar w Szczytnie razem z browarami w Olsztynie i Biskupcu był częścią przedsiębiorstwa Browary Warmińsko-Mazurskie, które w 1991 zostało przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa a w 1992 sprywatyzowane[8].

W 1996 zespół browaru został wpisany do rejestru zabytków[1].

W 2001 należąca do niemieckiej spółki dystrybucyjnej Drinks & Food Vertriebs GmbH spółka Tarpan Fabryka Likierów uruchomiła na terenie browaru produkcję wódek i likierów[9]. W tym samym czasie z powodów ekonomicznych zakończono tam produkcję piwa[10].

W 2016 została spółka została zakupiona przez rodzinę Gromków[11]. W 2019 nowi właściciele utworzyli spółkę akcyjną pod firmą Mazurska Manufaktura, która w tym samym roku rozpoczęła w browarze produkcję wódki i nalewek kraftowych[12]. W 2020 spółka podpisała umowę na zakup warzelni w niemieckiej spółce Kaspar Schulz i planuje wznowienie produkcji piwa w browarze w 2021[13][11].

Przypisy

  1. ↑ a b Zestawienie zabytków nieruchomych. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 czerwca 2020 r. Woj. warmińsko-mazurskie. W: Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 196. [dostęp 2020-08-20].
  2. ↑ a b c d Adam Płoski. Tradycje piwowarskie Szczytna. „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. III, s. 116, 2001. 
  3. ↑ a b Adam Płoski. Tradycje piwowarskie Szczytna. „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. III, s. 117, 2001. 
  4. ↑ a b c Juliusz Komornicki i in.: Kronika przemysłu piwowarskiego. Część I lata 1945–1980. Warszawa: Piwochmiel, s. 133.
  5. ↑ Zarządzenie Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji do Spraw Upaństwowienia Przedsiębiorstw w Olsztynie z dnia 20.XII.1946 o ogłoszeniu 5-go wykazu przedsiębiorstw upaństwowionych. „Olsztyński Dziennik Wojewódzki nr 11 (14)”, s. 158, 30 grudnia 1946. 
  6. ↑ Orzeczenie nr 4 Ministra Przemysłu Rolnego i Spożywczego z dnia 26 września 1949 r. wydane w porozumieniu z Przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego o przejściu przedsiębiorstw na własność Państwa (M.P. z 1949 r. nr 72, poz. 921)
  7. ↑ a b c d e Juliusz Komornicki i in.: Kronika przemysłu piwowarskiego. Część I lata 1945–1980. Warszawa: Piwochmiel, s. 134.
  8. ↑ Adam Płoski. Tradycje piwowarskie Szczytna. „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. III, s. 125, 2001. 
  9. ↑ Wizyta w destylarni Tarpan. spirits.com.pl, 3 kwietnia 2018. [dostęp 2020-08-30].
  10. ↑ Adam Płoski. Tradycje piwowarskie Szczytna. „Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski”. III, s. 126, 2001. 
  11. ↑ a b Karol Bocheński: Mazurska Manufaktura Alkoholi. Kraftowe trunki wysokoprocentowe zadebiutują na NewConnect. W: Forbes [on-line]. forbes.pl, 18 sierpnia 2020. [dostęp 2020-09-20].
  12. ↑ Barbara Woźniak: Mazurska Manufaktura chce w 2020 r. wejść na rynek NewConnect. portalspozywczy.pl, 22 lipca 2020. [dostęp 2020-09-20].
  13. ↑ Mazurska Manufaktura podpisała umowę na instalację warzelni piwa. portalspozywczy.pl, 20 lipca 2020. [dostęp 2020-09-20].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
Szczytno County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Szczytno County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.80 N
  • S: 53.27 N
  • W: 20.57 E
  • E: 21.57 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Browar w Szczytnie.jpg
Autor: Szczytnopawel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Browar w Szczytnie znajduje się przy ul. Henryka Sienkiewicza
Szczytno location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Szczytna, Polska