Brunatny Dom

Brunatny Dom

(c) Bundesarchiv, Bild 102-17059 / CC-BY-SA 3.0 Brunatny Dom na zdjęciu z 1935 roku
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Bawaria
Miejscowość	Monachium
Ukończenie budowy	1828
Zniszczono	1947
Położenie na mapie Monachium Brunatny Dom
Położenie na mapie Niemiec Brunatny Dom
Położenie na mapie Bawarii Brunatny Dom
48°08′43″N 11°34′03″E/48,145278 11,567500

Brunatny Dom (niem. Braunes Haus) – nazwa centrali partyjnej NSDAP, mieszczącej się przy ulicy Briennerstraße 45 w Monachium; kierownictwo partii miało tam swoją siedzibę w latach 1930–1945. Nazwę swoją budynek zawdzięczał kolorom mundurów funkcjonariuszy NSDAP.

Pałac neoklasycystyczny

Budynek, który zasłynął później jako Brunatny Dom, został zaprojektowany przez Jean-Baptiste Metiviera i wybudowany w 1828 roku. Wielokrotnie zmieniał właścicieli. Pierwszym był baron Carl von Lotzbeck. W 1838 roku nabył go markiz Fabio Pallavicini chargé d’affaires Królestwa Sardynii w bawarskim rządzie. Od 1861 roku należał do Królestwa Włoch i prawdopodobnie był rezydencją włoskiej ambasady. W 1866 roku pałac był własnością fotografa sądowego Josepha Alberta, a następnie – od roku 1876 – należał do angielskiego kupca Richarda Barlowa. Zyskał wtedy miano Palais Barlow. Pałac odziedziczył syn kupca – Willy Barlow. Nieruchomość trafiła ostatecznie w ręce Narodowo-Socjalistycznej Partii Robotników 26 maja^[1] 1930 roku. Została sprzedana partii przez wdowę – Elżbietę Barlow za 805 864 marek w złocie.

Centrala NSDAP

(c) Bundesarchiv, Bild 119-0289 / NieznanyUnknown author / CC-BY-SA 3.0

Inauguracja Brunatnego Domu, 1930

Założeniem niemieckiej partii nazistowskiej było posiadanie siedziby w Monachium. Wraz ze wzrostem znaczenia NSDAP i rozrostem jej struktur dotychczasowa centrala partii, mieszcząca się przy ulicy Schellingstraße, okazała się zbyt mała. Kierownictwo partii zdecydowało się na zakup nowej siedziby w postaci Palais Barlow. Zakup rezydencji nie był jednak sprawą przypadku czy okazji. Ponieważ Adolf Hitler uważał siebie za mecenasa kultury, odrzucony został przez niego wcześniejszy pomysł wybudowania nowej siedziby NSDAP w formie wieżowca. Zdaniem Hitlera sama siedziba powinna być „kulturowym dokumentem” partii nazistowskiej. Hitler był z tego zakupu bardzo zadowolony i osobiście poświęcił się nadzorowaniu adaptacji wnętrza budynku na nowe cele. Przebudowa budynku rozpoczęła się jesienią 1930 roku, a kierował nią architekt wnętrz Paul Ludwig Troost. Dom otwarto 1 stycznia 1931. Okoliczni mieszkańcy skarżyli się jednak na obniżenie wartości ich nieruchomości. Przyczyną był gwałtowny wzrost ruchu samochodowego na Briennerstraße, generowany przez członków i delegatów partii. Na temat zakupu prasa również wypowiadała się niepochlebnie – zakup wyśmiewany był jako jak urojenia wielkości i nawiązywała do projektów budowlanych Ludwika I.

W roku 1933 Troost był również odpowiedzialny za projekt dzielnicy partii.

W czasie II wojny światowej budynek został poważnie uszkodzony. W 1947 roku jego szczątki zostały wyburzone. Od 2005 roku planowane jest w jego miejscu Centrum Dokumentacji i Edukacji o Historii Narodowego Socjalizmu^[2].

Przypisy

Bibliografia

• Pomniki Monachium (niem.) [dostęp 2012-04-13]
• Leksykon Historyczny Bawarii (niem.) [dostęp 2012-04-13]