Bruno Bielawski

Bruno Bielawski
Imię i nazwisko

Bruno Franciszek Bielawski

Data i miejsce urodzenia

4 października 1831
Nehrybka

Data i miejsce śmierci

21 stycznia 1861
Jassy[1]

Narodowość

polska

Język

polski

Alma Mater

Uniwersytet w Heidelbergu, wydział przyrodniczy, Uniwersytet Jagielloński, wydział chemiczny

Ważne dzieła

słowa pieśni Czarny krzyżyk

Bruno Franciszek Bielawski
Herb
Zaremba
Rodzina

Bielawscy

Ojciec

Antoni Bielawski

Pomnik Brunona Bielawskiego na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie z napisem: „Zasłużonemu Autorowi, Szlachetnemu Patryocie, Przyjacielowi ludu Polskiego, Krzewicielowi oświaty i miłości Ojczyzny między kmiotkami, pierwszemu i najgorliwszemu pracownikowi na polu literatury ludowej w tej prowincyi, skromny ten pomnik wznieśli ziomkowie”[2][3], widok przed ok. 1920

Bruno Franciszek Bielawski herbu Zaremba[2] (ur. 4 października 1831 w Nehrybce, zm. 21 stycznia 1861 w Jassach[1]) – dziennikarz, pisarz i poeta związany z „Gazetą Lwowską”, od 1859 pierwszy redaktor czasopisma „Dzwonek: pismo dla ludu”[4].

Życiorys

Syn Antoniego, oficjalisty dworskiego dóbr Bakończyce, uczył się w Przemyślu, w kolegium jezuickim we Lwowie, gimnazjach w Bochni i Krakowie. W 1852 roku rozpoczął studia przyrodnicze na uniwersytecie w Heidelbergu i na wydziale chemicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, które przerwał, wracając w 1854 do Nehrybki, następnie do Lwowa. Podczas pobytu w Nehrybce u Pawlikowskich w Medyce poznał pisarzy i poetów, takich jak Kornel Ujejski, Walery Łoziński, Jan Zachariasiewicz, Zygmunt Miłkowski (ps. Teodor Tomasz Jeż) i Mieczysław Romanowski. Od około 1856 przyjaciel pisarza Walerego Łozińskiego[5].

Zaangażowany w działalność patriotyczną i niepodległościową w sierpniu 1860 opuścił Lwów, udając się jako ochotnik do legionów Giuseppe Garibaldiego, aby walczyć „Za Waszą i Naszą Wolność” o zjednoczenie Włoch. 17 stycznia 1861 wdał się w spór w Jassach z urzędnikiem telegrafu Trzaskowskim[6], wyzywając go na pojedynek. Został ciężko ranny w pojedynku[5] – zmarł po czterech dniach w Jassach, krótko przed śmiercią przyjaciela Walerego Łozińskiego, do którego dotarła wiadomość o śmierci Brunona Bielawskiego, gdy sam leżał ranny wskutek pojedynku.

Na Cmentarzu Łyczakowskim wystawiono mu pomnik z napisem: „Zasłużonemu Autorowi, Szlachetnemu Patryocie, Przyjacielowi ludu Polskiego, Krzewicielowi oświaty i miłości Ojczyzny między kmiotkami, pierwszemu i najgorliwszemu pracownikowi na polu literatury ludowej w tej prowincyi, skromny ten pomnik wznieśli ziomkowie”[2][3].

Był autorem wiersza–pieśni Czarny krzyżyk, do którego dwie wersje muzyki skomponowali: Stanisław Moniuszko[7] i Adam Münchheimer.

Twórczość

  • Baron Palonczaj [w:] Nowiny, 1854 [za:] Biblioteka Warszawska. T. IX. Warszawa: 1860, s. 636.
  • Bruno Bielawski (słowa): Czarny krzyżyk : śpiew z towarzyszeniem fortepianu. Adam Münchheimer (muzyka). Warszawa: nakładem własnym autora, 1889 (? prawdopodobnie), s. 8.
  • Czarny krzyżyk [w:] Stanisław Moniuszko: Dzieła. T. 4: Pieśni z lat 1860–1872. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1972, s. 186. OCLC 638635368.
  • Gawędy i powieści Brunona Bielawskiego i Walerego Łozińskiego. Lwów: Nakładem Macierzy Polskiej, 1899, s. 157. OCLC 292148166. zawiera cztery opowiadania Brunona Bielawskiego: Każdy stan sobie dobry; Piotr Mytnik, czyli nawrócenie pewnego skąpca; O miłosiernym kowalu z Wielunia; Niby bieda, a nie bieda.
  • Opowiadanie pani strażnikowej, Dziennik Literacki, 1856, nr 53–54
  • Opowiadanie starego ułana, powieść[1] nie wydana[8], (Stary ułan kaznodzieją. Powiastka dla ludu polskiego w Galicyi opowiedziana przez BB 1858 ss. 1–95, na s. 95 data: Nehrybka 16 maja 1858, rękopis, zapowiedź druku w Dzienniku Literackim nr 52 z 1858 [za:] Inwentarz rękopisów biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu: Rękopisy 11931–13000, Wrocław, 1948, s. 620)
  • Przyjemności życia wiejskiego [w:] Nowiny, 1855-6 [za:] Biblioteka Warszawska. T. IX. Warszawa: 1860, s. 636.
  • Trzy życzenia [w:] Gwiazdka Cieszyńska, 1858 [za:] Biblioteka Warszawska. T. IX. Warszawa: 1860, s. 636.
  • Wiersze [w:] Tadeusz Jania: Największa jest miłość: antologia polskiej poezji o miłości rodzinnej. Roman Kot. Kraków: 1995, s. 702. ISBN 978-83-904699-0-4. OCLC 69629964.

Uwagi

Przypisy

  1. ↑ a b c Nekrolog Brunona Bielawskiego [w:] Przegląd Poznański. „pismo sześciotygodniowe”. XXXI, s. 369, 1861. Poznań. OCLC 225420978. 
  2. ↑ a b c Index osób wymienionych w książce "Cmentarz Łyczakowski we Lwowie" Stanisława Niciei [dostęp 2011-06-15] (pol.).
  3. ↑ a b Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786-1986. Wrocław: Ossolineum, 1989, s. 447. ISBN 83-04-02817-4.
  4. ↑ Redaktor naczelny Bruno Bielawski, Dzwonek: pismo dla ludu, Lwów: E. Winiarz, OCLC 297571732 (pol.).
  5. ↑ a b Władysław Zawadzki Pamięci Walerego Łozińskiego [w:] Album Lwowskie : Wydane przez Henryka Nowakowskiego.. Lwów: drukarnia E. Winiarza, 1862, s. 345–349. OCLC 230753943.
  6. ↑ Paweł Herz: Zbiór poetów polskich XIX V. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1959, s. 363. OCLC 6449937.
  7. ↑ Stanisław Moniuszko: Dzieła. T. 4: Pieśni z lat 1860–1872. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1972, s. 186. OCLC 638635368.
  8. ↑ Pamiętnik literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej. T. 10. Lwów: Ossolineum, 1911, s. 291.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL COA Zaremba.svg
Autor: Poznaniak, tarcza, labry, hełm Bastian, Licencja: CC BY-SA 2.5
Herb Zaremba
Pomnik Brunona Bielawskiego.jpg
pomnik Brunona Bielawskiego na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, przed 1920