Bruno Nadolczak

Bruno Mark Nadolczak

Piast, Serb

Bruno Nadolczak (ze zbiorów NAC)
kapitan
Data i miejsce urodzenia	30 marca 1913 patrz uwaga [a]
Data i miejsce śmierci	11 września 2010 Cape May
Przebieg służby
Lata służby	1937–1945
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość
Jednostki	360 Pułk Piechoty, 3 Dywizja Piechoty (PSZ), 3 Brygada Kadrowa Strzelców, Brygada Szkolna (PSZ), Oddział II Informacyjno-Wywiadowczy Podokręgu Piotrków, Oddział II Okręgu Łódź AK
Stanowiska	zastępca dowódcy plutonu, adiutant komendanta obwodu, dowódca batalionu, zastępca szefa oddziału, członek sztabu Okręgu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
Późniejsza praca	tłumacz, kierownik działu ubezpieczeń, wiceprezes firmy
Odznaczenia

Bruno Mark Nadolczak ps. „Piast”, „Serb” (ur. 30 marca 1913^[a], zm. 11 września 2010 w Cape May (New Jersey, Stany Zjednoczone)) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych, Armii Krajowej i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, cichociemny, działacz polonijny. Został awansowany do stopnia pułkownika.

Życiorys

Bruno Nadolczak w dzieciństwie mieszkał w Japonii, Ameryce Południowej, Francji i Niemczech^[3]. Powrócił do Polski w 1918 roku. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, po czym został zmobilizowany do wywiadu wojskowego i wysłany do Niemiec, gdzie służył w wywiadzie w latach 1937–1939^[5][6][7].

II wojna światowa

We wrześniu 1939 roku walczył w 360 pułku piechoty. Dostał się do niewoli niemieckiej, był jeńcem obozu, skąd udało mu się uciec w styczniu 1940 roku^[7]. Przekroczył granicę polsko-węgierską 1 lutego 1940 roku. W kwietniu 1940 roku dotarł do Francji, gdzie służył jako dowódca III batalionu 7 pułku piechoty 3 Dywizji Piechoty. W czerwcu 1940 roku przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie został skierowany początkowo do 3 Brygady Kadrowej Strzelców i Brygady Szkolnej. Przeszedł kurs OKDAW (polska szkoła wywiadu pod kamuflażem Oficerskiego Kursu Doskonalenia Administracji Wojskowej). Był jednym z 4 adiutantów gen. Władysława Sikorskiego^[5]. W latach 1942–1943 w ramach jednej z akcji został zrzucony na terytorium niemieckie^[6].

Zfgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu w wywiadzie został zaprzysiężony 5 listopada 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 16 na 17 października 1944 roku w ramach operacji „Poldek 1” dowodzonej przez por. naw. Stanisława Kleybora. Dostał przydział do Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Podokręgu Piotrków na stanowisko zastępcy szefa oddziału. Od grudnia 1944 roku do stycznia 1945 roku był oficerem w Oddziale II Okręgu Łódź AK, od 18 grudnia – w składzie sztabu okręgu.

W 1945 roku działał w zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość, w ramach którego przedstawił raport o ludobójstwie i zsyłkach Polaków do ZSRR. Był aresztowany przez UB, więziony w Miedzeszynie, przesłuchiwany i torturowany m.in. przez Józefa Światłę. Między 1945 a 1947 roku (według różnych źródeł) udało mu się zbiec z więzienia i przedostał się do Londynu^[7]. W czasie pobytu w Wielkiej Brytanii studiował na University of Cambridge^[3].

Po wojnie

Po przeniesieniu się do Stanów Zjednoczonych w 1953 roku zamieszkał początkowo na Manhattanie, później w New Brighton, by osiedlić się w Stapleton w 1954 roku. W połowie lat 80. przeniósł się Annandale, a w 2004 roku przeprowadził się do Cold Spring.

Mieszkając w Stanach Zjednoczonych zaczął pracę jako tłumacz języka francuskiego (mówił 11 językami) w firmie Barber Steamship Lines, by następnie awansować na kierownika działu ubezpieczeń tej firmy, a po 30 latach pracy odszedł na emeryturę jako jej wiceprezes^[3].

Nadolczak był autorem wspomnień pt. Silniki grają równo opublikowanych w książce Drogi cichociemnych... (wyd. I, II, III, Veritas, Londyn, 1954, 1961, 1972, Bellona, Warszawa, 1993, 2008).

Działalność społeczna po wojnie

Nadolczak był w 1953 roku organizatorem Koła Polskich Spadochroniarzy w USA. Był ostatnim prezesem Komitetu Narodowego Amerykanów Polskiego Pochodzenia. KNAPP powstał 12 maja 1942 roku i został rozwiązany w 1959 roku. Od 1964 roku był zastępcą delegata wojskowego na Stany Zjednoczone (do momentu nominacji Ryszarda Kaczorowskiego na stanowisko prezydenta RP na Uchodźstwie).

W latach 1989–1990 był członkiem VIII Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej z obszaru Stanów Zjednoczonych, będąc delegatem Koła Byłych Żołnierzy AK. Od 1989 roku do śmierci był komendantem „niezależnego oddziału Armii Krajowej w Stanach Zjednoczonych”^[8][9].

Awanse

• podporucznik – ze starszeństwem z dniem 20 października 1941 roku
• porucznik – ze starszeństwem z dniem 1 marca 1944 roku
• kapitan – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1945 roku
• major –
• podpułkownik – (przed 1989 rokiem)
• pułkownik –

Odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 1979^[10]
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (1993) przyznany „za wybitne zasługi w działalności polonijnej”^[11],
• Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2013, pośmiertnie) przyznany za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej i działalność polonijną^[12][13][b].

Życie rodzinne

Bruno Nadolczak ożenił się w latach 50. z Aldoną Popławską (1925–2012), z którą miał dwie córki: Ewę Nadolczak i Maję, późniejszą Bannister^[14]. Pozostawił również w Wielkiej Brytanii syna Jana Cosgrove’a^[4].

Zmarł w North Cape Center w Cape May (New Jersey). Został pochowany 15 września 2010 roku na polskim cmentarzu Matki Boskiej Częstochowskiej w Doylestown, Pensylwania^[4], w kwaterze weteranów wojennych^[7].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec – Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 143–145. ISBN 978-83-933857-0-6.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 370. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 258.