Bruntál

Bruntál
Ilustracja
Rynek w Bruntálu
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Czechy

Kraj

 morawsko-śląski

Powiat

Bruntál

Burmistrz

Petr Rys

Powierzchnia

29,34 km²

Wysokość

409 m n.p.m.

Populacja (2015)
• liczba ludności


16 784[1]

Kod pocztowy

792 01

Tablice rejestracyjne

T

Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego
Mapa konturowa kraju morawsko-śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Bruntál”
Położenie na mapie Czech
Ziemia49°59′N 17°27′E/49,983333 17,450000
Strona internetowa
Portal Czechy

Bruntál (niem. Freudenthal, łac. Vallis Gaudiorum, Vrudental, pol. Bruntal) – miasto powiatowe w Czechach, położone na Śląsku Czeskim (choć niektóre tereny w granicach administracyjnych leżą na historycznych Morawach), w kraju morawsko-śląskim. Według danych z 1 stycznia 2015 powierzchnia miasta wynosiła 29,34 km², a liczba jego mieszkańców 16 784 osób[1].

Demografia

Rok197019801991200120032015
Liczba ludności968614 02916 80017 62717 68616 784

Źródło: Czeski Urząd Statystyczny

Położenie

Miasto Bruntál historycznie leży na Górnym Śląsku, w rejonie określanym jako Śląsk Opawski. Znajduje się w Niskim Jesioniku w gęsto zalesionym terenie (lasy zajmują 50 procent powierzchni powiatu) i jest nazywane „bramą do Jesioników”. Jest stolicą powiatu Bruntál, ale nie jego najludniejszym miastem (tym jest Karniów). Na ziemi bruntalskiej znajdują się zbiorniki Slezská Harta i Kružberk oraz wulkany niskojesionickie (Uhlířský vrch, Venušina sopka, Malý Roudný, Velký Roudný i Červená hora).

Podział

części gminy

  • Bruntál
  • Karlovec
  • Kunov

gminy katastralne

  • Bruntál-město
  • Karlovec

Historia

Miasto powstało na przełomie XII i XIII wieku w wyniku kolonizacji górskich terenów Jesioników. Głównym źródłem jego rozkwitu, aż do XVII wieku, było wydobycie metali kolorowych – w herbie Bruntálu znajduje się postać górnika. Od XVII historia miasta była związana z zakonem krzyżackim, który otrzymał od cesarza Ferdynanda II skonfiskowane protestantom dobra i ziemię. Zakon stracił swój majątek podczas upaństwowienia po 1945, ale od kilku lat ponownie prowadzi w Bruntálu działalność religijną.

Podczas wojny austriacko-pruskiej w 1866 miasto okupowały wojska pruskie, a miejscowy pałac posłużył jako lazaret. W 1898 miejscowa filia parafii ewangelickiej w Hillersdorfie, posiadająca tu własny kościół, przeobraziła się w samodzielną parafię[2]. Spis z 1910 wykazał, że 99% mieszkańców miasta używało języka niemieckiego jako ojczystego[3]. Po I wojnie światowej miejscowi Niemcy ogłosili przyłączenie miasta do Austrii zgodnie z zasadą samostanowienia narodów, ale wojska czechosłowackie zajęły miasto w grudniu 1918. Pomiędzy 1919 a 1924 w posiadłościach krzyżackich wprowadzono zarząd państwa, lecz nie skonfiskowano ich. W mieście, przez cały okres międzywojenny, Niemcy stanowili absolutną większość i zdecydowanie negatywnie odnosili się do państwa czechosłowackiego, próbując nawet wzniecić powstanie we wrześniu 1938. Po układzie monachijskim miejscowość włączono do III Rzeszy.

7 maja 1945 miasto zajęła Armia Czerwona. Miejscowa ludność niemiecka została wysiedlona do alianckich stref okupacyjnych.

Współczesność

Obecnie Bruntál liczy niecałe 20 tys. mieszkańców. Na jego terenie znajduje się również Urząd Celny oraz liczne oddziały banków, zapewniające zaplecze do rozwoju przedsiębiorczości. Bruntál ze względu na swoje położenie jest znaczącym ośrodkiem turystycznym. Pobliskie góry poprzecinane są licznymi trasami turystycznymi – rowerowymi, pieszymi i narciarskimi. Warunki klimatyczne stwarzają możliwości do uprawiania sportów zimowych. Średnia grubość warstwy śniegu, leżącego zimą na stokach Pradziada, wynosi 150–200 cm. Miasto posiada letnie kąpielisko, kryty basen wraz z łaźnią parową i gabinetem masażu. Do dyspozycji jest też kryte lodowisko. W mieście rozwinął się przemysł włókienniczy, chemiczny, meblarski, materiałów budowlanych, spożywczy, samochodowy[4].

Atrakcje turystyczne

  • bruntalski pałac, rezydencja w stylu renesansowo-barokowym,
  • XIII-wieczny kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny,
  • kościół i klasztor pijarów,
  • kaplicę cmentarną św. Michała
  • minibrowar Hasič („Strażak“)
  • Dni Bruntálu – cykl imprez kulturalnych i sportowych odbywających się na przełomie sierpnia i września.

Religia

Miasta partnerskie

Zobacz też

  • Bruntál (stacja kolejowa)

Przypisy

  1. a b Počet obyvatel v obcích České republiky k 1.1.2015 (PDF). Czso.cz. [dostęp 2015-06-26]. (cz.).
  2. Franciszek Michejda: Dzieje Kościoła ewangelickiego w Księstwie Cieszyńskim (od Reformacji do roku 1909), Dom Wydawniczy i Księgarski „Didache”, Katowice 1992, ISBN 83-85572-00-7.
  3. Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien, Troppau 1912.
  4. Bruntál, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-06-09].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Czech Republic adm location map.svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of the Czech Republic
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Bruntál (Freudenthal) - market square.jpg
Autor: Pudelek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rynek w mieście Bruntál, na Śląsku Czeskim
CZE Kraj Morawsko-Śląski COA.svg
Herb Kraju Morawsko-Śląskiego
Flag of Moravian-Silesian Region.svg
Flag of Moravian-Silesian Region
Moravian-Silesian Region - outline map.svg
Autor: Caroig, Licencja: CC BY-SA 3.0
Outline map of the Moravian-Silesian Region, Czechia, ready for the Geobox template, calibrated at en:Template:Geobox locator Moravian-Silesian Region
Coat of arms of Bruntál.jpg
Znak Bruntálu, města v České republice. Blason: V modrém štítě údolí mezi dvěma skalami porostlými zelenými stromy, v pravé skále ústí štoly. Uprostřed stojí na zeleném trávníku horník v černém kabátci a čapce, ve stříbrných kalhotách. V levici drží přes rameno položený špičák, ve spuštěné pravici klín, obojí přirozených barev.