Brygada AL „Synowie Ziemi Mazowieckiej”

Brygada Armii Ludowej „Synowie Ziemi Mazowieckiej”
Ilustracja
Orzełek Armii Ludowej
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

10 sierpnia 1944

Rozformowanie

styczeń 1945

Dowódcy
Pierwszy

mjr Władysław Marchoł

Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj wojsk

oddział partyzancki

Podległość

VI Obwód Armii Ludowej

Skład

Patrz: Skład brygady

Brygada AL „Synowie Ziemi Mazowieckiej”oddział partyzancki sformowany w lipcu 1944 rozkazem Dowództwa Głównego AL (z 22 lipca 1944) i dowódcy obwodu (z 10 sierpnia 1944).

Obsada personalna

Kierownictwo

Dowódca:
Szef sztabu:
  • kpt. Edward Bobiński „Roman”
Zastępca dowódcy do spraw operacyjnych:
Zastępca dowódcy do spraw politycznych:
Oficer do zadań specjalnych:
  • Jan Rypiński „Mały”

Wydziały sztabu brygady

Operacyjny:
  • Szef:
    • kpt. Czesław Wiśniewski „Wicher”
Informacyjny:
  • Szef:
    • kpt. Władysław Tokarski „Kruk”
Propaganda i mobilizacja:
  • Szef:
    • kpt. Mieczysław Bodalski „Mietek”
Zaopatrzenie i broń:
  • Szef:
    • kpt. Eugeniusz Surawiow „Staryk” (oficer sowiecki)

Skład brygady

1 batalion „Ziemi Płockiej”:
2 batalion „Ziemi Rypińskiej”:
  • Dowódca:
    • por. Józef Gumiński „Dąb”
3 batalion „Myszyniecki”:
  • Dowódca:
    • por. Ignacy Siedlich „Czarny”
4 batalion „Nadwiślański”:
  • Dowódca:
    • por. Franciszek Pintara „Samko”
5 batalion „Narew”:
  • Dowódca:
    • por. Szczepan Kowalczyk „Malik”
Kompania sztabowa:
  • Dowódca
    • por. Franciszek Bloch „Bogdan”

Stany liczebne brygady

Stany liczebne brygady
Dataliczba ludzi
sierpień 1944ok. 300[1]
październik 1944ok. 240
grudzień 1944ok. 250

Brygada rozporządzała ok. 3500 żołnierzami w garnizonach, których nie zmobilizowano ze względu na brak uzbrojenia.

Stoczone walki

Brygada działał w powiatach:

W czasie swojej działalności bojowej brygada stoczyła szereg walk. M.in.:

  • 2 sierpnia część sił 1 i 2 batalionów dowodzona przez kpt. Wiśniewskiego i por. Rypińskiego stoczyła walkę z dwoma batalionami zmotoryzowanymi SS w rejonie Okalewka, wychodząc z okrążenia.
  • 6 sierpnia pododdział 5 batalionu „Narew” w miejscowości Gaj w powiecie pułtuskim dowodzony przez ppor. Bolesława Stępniewskiego „Bolka” i ppor. Leonarda Puchtę „Suszkę” zaatakował pluton niemieckich saperów, zabijając 3 z nich, a kilku raniąc; zginął jeden partyzant.
  • 15 sierpnia koło Rogowa 30 żołnierzy z 2 batalionu dowodzonych przez Eugeniusza Kopkę „Jaszczura” stoczyło walkę z obławą żandarmerii. * 17 sierpnia pododdziały 1 i 2 batalionów (w sile po ok. 50 ludzi) działające w powiecie mławskim przeprowadziły 5 akcji zbrojnych, w których rozbito posterunki żandarmerii (zabijając 13 żandarmów), skonfiskowano broń u miejscowych Niemców oraz rozbito wojskową ochronę majątku Radzimowice (zabijając i ranią 14 hitlerowców, w tym starostę).
  • 20 sierpnia 1 i 2 bataliony stoczyły pod Pokrytkami całodzienną walkę z dwoma batalionami SS wspieranymi przez żandarmerię i własowców, artylerię lekką, broń pancerną i lotnictwo, zabijając 15 hitlerowców, a 20 raniąc; AL-owcy stracili 7 zabitych (w tym trzech oficerów – kpt. Czesława Wiśniewskiego, por. Józefa Gumińskiego i ppor. Eugeniusza Kopkę) i 5 rannych.
  • sierpień-październik 1944 Działający w rejonie lasów koło miejscowości Jednorożec i Parciaki (powiat przasnyski) 3 batalion wspólnie z oddziałami partyzantów sowieckich wykonał 25 akcji zbrojnych, m.in.:
  • rozbito pluton ochrony sztabu niemieckiego pułku w Romanach, zabijając majora Wehrmachtu i 6 żołnierzy, a 7 raniąc;
  • w rejonie nadleśnictwa Parciaki rozbito pluton niemieckich saperów, zabijając i raniąc 8 z nich, w tym pułkownika, a 25 rozbrajając;
  • na odcinku kolejowym Chorzele-Wielbark batalion „Myszyniecki” AL Ignacego Siedlicha wykoleił pociąg wojskowy z transportem broni, amunicji i sprzętu wojennego. Po akcji oddział wycofał się bez strat[2].
  • 26 października stoczono całodzienną walkę z obławą hitlerowską (żandarmów i własowców) w lasach koło Parciaków, zabijając 11 hitlerowców (w tym 4 oficerów) i raniąc ok. 20.
  • W końcu października część 1 batalionu pod dowództwem por. Rypińskiego wraz z oddziałami sowieckimi został zaatakowany przez batalion szturmowy SS; po dwu i pół godzinie walki oderwano się od nieprzyjaciela, który stracił 7 zabitych i 3 rannych; AL-owcy stracili 6 zabitych i 4 rannych.

Pododdziały brygady kontynuowały działalność bojową do stycznia 1945, atakując transport wojskowy okupanta i tocząc walki z jego pododdziałami policyjnymi i wojskowymi. Ostatnią walkę brygada stoczyła w rejonie Podlasia w powiecie rypińskim, gdzie 10 stycznia 1945 kompania sztabowa dowodzona przez ppor. Włodzimierza Ziemieckiego „Żelaznego” wraz z oddziałem radzieckim zaatakowała pododdział artylerii Wehrmachtu, który stracił 35 zabitych i rannych i uległ rozproszeniu; partyzanci nie ponieśli strat. Zdobyto dwa działa, amunicję i tabory. Po styczniu 1945 większość dotychczasowych żołnierzy brygady wstąpiła do MO.

Przypisy

  1. Sobczak 1988 ↓, s. 799.
  2. [1]Ryszard Juszkiewicz, Oddziały partyzanckie i wywiadowcze na pograniczu północnego Mazowsza i Prus Wschodnich w: Komunikaty Mazursko-Warmińskie, Numer 3 (1973).

Bibliografia

  • [przew.] Kazimierz Sobczak: Polski ruch oporu 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988. ISBN 83-11-07038-5.
  • Mała Encyklopedia Wojskowa t. I, Warszawa 1967.
  • Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.

Media użyte na tej stronie

Orl.jpg
Autor: Marek Ruszczyc, Licencja: CC BY-SA 4.0
Orzełek Gwardii i Armii Ludowej
Unbalanced scales lighter one blue.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Ikonka wagi o nie zrównoważonych szalach, gdzie lżejsza szala została nieco podkoloryzowana gwoli dalszego podkreślenia zaistnienia braku równowagi