Brygada Syndykalistyczna
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 2 września 1944[1] |
| Rozformowanie | po 3 października 1944 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Ostatni | |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa (powstanie warszawskie)[1] | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Brygada Syndykalistyczna – oddział wojskowy złożony z działaczy Związku Syndykalistów Polskich (ZSP) i Syndykalistycznej Organizacji „Wolność” (SOW; walczących wcześniej w szeregach Armii Krajowej i Polskiej Armii Ludowej) oraz część żołnierzy 104 Samodzielnej Kompanii Syndykalistów ZSP/AK rozformowanej 6 września 1944[a][1]. Oddział brał udział w powstaniu warszawskim na terenie dzielnicy Śródmieście.
Brygada była operacyjnie podległa Polskiej Armii Ludowej, należała jednak do Syndykalistycznego Porozumienia Powstańczego[1]. Pod koniec powstania, 3 października, jej stan osobowy wynosił 250 osób[2].
Historia
Brygada Syndykalistyczna utworzona została 2 września 1944, a dowódcą został kapitan Edwarda „Czemier” Wołoncieja[1]. Do Brygady wstąpili członkowie SOW, ZSP i uratowani z getta członkowie Anarchistycznej Federacji Polski (AFP), wcześniej walczący w oddziałach AK i Polskiej Armii Ludowej (PAL). Czarno-czerwoną flagę[3] uznano za oficjalną barwę oddziału. 2 września dołączyły do nich niedobitki Kompanii Syndykalistów ZSP i grupa węgierskich Żydów. Stan osobowy brygady wzrósł wówczas do 256 ludzi[4].
Siedziba brygady mieściła się w kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 57 (dawne kino Imperial). Składała się ona z dwóch plutonów szturmowych, jednego plutonu zaopatrzenia, a także żandarmerii i łączności. Brygada wydawała biuletyn Syndykalista[b][1], której redaktorem był Paweł Lew Marek[4] oraz organizowała stołówkę dla cywili[c][7].
W czasie powstania utworzono kolegialne kierownictwo w ramach Syndykalistycznego Porozumienia Powstańczego (SPP), w którym przewagę uzyskali anarchosyndykaliści (Tomasz Pilarski, Edward Wołłonciej, Paweł Lew Marek). Dowództwo AK powierzyło brygadzie jedną z barykad do obrony. W połowie września z inicjatywy SOW odbyła się konferencja z udziałem partii lewicowych oraz stalinowskiej Polskiej Partii Robotniczej (PPR). Anarchosyndykaliści próbowali przekonać pozostałych do swojej „Platformy ruchu zawodowego w Polsce” i zasad demokracji bezpośredniej. Aczkolwiek bezskutecznie[4].
Po upadku powstania nieliczna część oddziału przedostała się na prawą stronę Wisły, większa zaś opuściła miasto jako ludność cywilna, bądź oddała się do niewoli. Pozostali członkowie ukryli się 5 października w piwnicy domu przy ul. Śliskiej 7[2]. W grudniu 1945 kierownictwo cywilne ZSP wezwało swoich członków do ujawniania się przed organami władzy komunistycznej, co też większość z nich uczyniła, chociaż niektórzy przepłacili to wyrokami więzienia[4].
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l Marek 2006 ↓, s. 313.
- ↑ a b Marek 2006 ↓, s. 314.
- ↑ Brygada Syndykalistyczna w Powstaniu Warszawskim, Syndykalistyczne Podziemie, 25 października 2012 [dostęp 2021-12-14] (pol.).
- ↑ a b c d Rafał Górski, Z dziejów anarchosyndykalizmu w Polsce, OZZiP [dostęp 2019-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-12] (pol.).
- ↑ Marek 2006 ↓, s. 322.
- ↑ Marek 2006 ↓, s. 311.
- ↑ a b Marek 2006 ↓, s. 313-314.
Bibliografia
- Suplement C: Organizacje. W: Paweł Lew Marek: Na krawędzi życia: wspomnienia anarchisty z lat 1943-44. Kraków: Wydawnictwo „Dąb”, 2006. ISBN 83-922244-1-8.
Linki zewnętrzne
- Reprint pierwszej strony „Syndykalisty” (nr 12 z 20 września 1944)
Media użyte na tej stronie
Flaga Armii Krajowej; symbol na fladze jest złożeniem liter "P" i "W", będących skrótem od "Polska Walcząca" (zob. Znak Polski Walczącej)