Brytyjskie okręty podwodne typu X

Miniaturowe okręty podwodne typu X
Ilustracja
Kraj budowy

 Wielka Brytania

Użytkownicy

 Royal Navy

Wejście do służby

1942

Zbudowane okręty

20

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

na powierzchni: 27 t
w zanurzeniu: 30 t

Długość

15,6 m

Szerokość

1,7 m

Zanurzenie

5 m

Napęd

1 silnik wysokoprężny, 1 silnik elektryczny,

Prędkość

na powierzchni: 6,5 węzła
w zanurzeniu: 5,5 węzła

Załoga

4

Uzbrojenie

2 miny każda o masie 1,6 t

Miniaturowe okręty podwodne typu Xbrytyjskie miniaturowe okręty podwodne z okresu II wojny światowej. W latach 1942–1944 do służby weszło 20 okrętów tego typu. Do największych sukcesów tych okrętów należy uszkodzenie niemieckiego pancernika „Tirpitz” w 1943 roku.

Historia

Wnętrze okrętu typu X

Prace nad nowym typem miniaturowych okrętów podwodnych rozpoczęły się w Wielkiej Brytanii w 1941 roku. Budowa pierwszej jednostki serii, która otrzymała oznaczenie „X3”, rozpoczęła się pod koniec 1941 roku. Nowe okręty miały mieć stosunkowo niewielki zasięg i w związku z tym w pobliże celu miały być holowane przez standardowe okręty podwodne. Uzbrojenie okrętów składało się z dwóch min o masie 1,6 t wyposażonych w zapalnik czasowy, które miały być zwalniane w pobliżu atakowanego celu.

Pierwsze dwie jednostki „X3” i „X4” służyły do zadań szkoleniowych. W styczniu 1943 roku oddano do służby 6 okrętów tego typu noszących oznaczenia od „X5” do „X10”, które miały być wykorzystane w walce.

Po raz pierwszy okręty wykorzystano bojowo podczas operacji Source, której celem było wyeliminowanie z czynnej służby niemieckich ciężkich okrętów stacjonujących w norweskim fiordzie Altafjord. W wyniku operacji utracono wszystkie 6 jednostek, które brały w niej udział. Okrętom „X6” i „X7” udało się umieścić ładunki pod kadłubem pancernika „Tirpitz”. W wyniku eksplozji niemiecki okręt doznał poważnych uszkodzeń i nie udało się doprowadzić go do pełnej sprawności do czasu, gdy zatonął w wyniku nalotu alianckich samolotów w 1944 roku.

15 kwietnia 1944 roku „X24” wszedł do fiordu prowadzącego do Bergen w celu zatopienia doku wykorzystywanego do remontu niemieckich okrętów. Akcja zakończyła się częściowym sukcesem, ponieważ omyłkowo podłożono ładunki pod niemiecki statek, który cumował w pobliżu. Statek zatonął, właściwy cel jednak uniknął uszkodzeń.

"X24” zachowany jest w Royal Navy Submarine Museum w Gosport (południowa Anglia).

Bibliografia

  • Rafał Kaczmarek, Intruz w Bergen, Morza Statki i Okręty nr 2/1999, ISSN 1426-529X.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

X-craft engine room (IWM A 026933).jpg
Sub Lieutenant K C J Robinson, RNVR, of Crosby, Liverpool, a Commanding Officer in an X-craft at the Hydroplane controls whilst sailing in Rothesay Bay.
X24 view from side.jpg
Autor: Geni, Licencja: CC BY-SA 4.0
A photo of the only preserved x craft X24