Brzegówka mała

Brzegówka mała
Riparia paludicola[1]
(Vieillot, 1817)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

jaskółkowate

Podrodzina

jaskółki

Rodzaj

Riparia

Gatunek

brzegówka mała

Synonimy
  • Hirundo paludicola Vieillot, 1817[2]
  • Riparia cowani (Sharpe, 1882)
  • Riparia chinensis (J.E. Gray, 1830)
Podgatunki
  • R. p. mauritanica (Meade-Waldo, 1901)
  • R. p. minor (Cabanis, 1850)
  • R. p. schoensis Reichenow, 1920
  • R. p. newtoni Bannerman, 1937
  • R. p. ducis Reichenow, 1908
  • R. p. paludicola (Vieillot, 1817)
  • R. p. cowani (Sharpe, 1882)
  • R. p. chinensis (J.E. Gray, 1830)
  • R. p. tantilla Riley, 1935
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania
Zasięg występowania brzegówki małej (Afryka) i jej podgatunków uznawanych przez niektórych za osobne gatunki – brzegówki madagaskarskiej (Madagaskar) i brzegówki szarogardłej (Azja)

Brzegówka mała (Riparia paludicola) – gatunek małego ptaka z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae), występujący w środkowej, południowej i północno-zachodniej Afryce.

Systematyka

Systematyka tego gatunku jest nadal kwestią sporną. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 7 podgatunków R. paludicola[4]:

Autorzy Kompletnej listy ptaków świata wliczają jeszcze do tego gatunku brzegówkę szarogardłą (R. p. chinensis)[5], zamieszkującą południową i południowo-wschodnią Azję, jednak Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny i autorzy Handbook of the Birds of the World uznają ją za osobny gatunek Riparia chinensis, obejmujący także podgatunek R. c. tantilla z Filipin[2][4][6].

Morfologia

Opis gatunku[7][8]

Najmniejsza jaskółka w miejscu swojego występowania. Ubarwienie brązowobrunatne z ciemną głową i gardłem. Spód ciała szarobiały. Od brzegówki różni się brakiem wyraźnej ciemnej przepaski na piersi, jest też nieco jaśniejsza z wierzchu i ma słabiej wcięty ogon. Młode z jaśniejszymi brzegami piór na wierzchu.

Średnie wymiary

Długość ciała: 11–12 cm[2]
Rozpiętość skrzydeł: 26–27 cm[2]
Masa ciała: 8–17 g[2]

Ekologia i zachowanie

Jaja
Biotop

Piaszczyste, gliniaste, wysokie brzegi rzek.

Pożywienie

Niewielkie owady, które łowi w locie.

Rozmnażanie

Rozmnaża się w dużych koloniach. Samica składa 2–4 jaja w norze wykopanej w stromym brzegu, a następnie wspólnie z samcem wysiaduje je ok. 17 dni.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) stosuje ujęcie systematyczne według listy ptaków świata opracowywanej we współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World[6] i od 2016 roku dzieli ten takson na trzy osobne gatunki, które klasyfikuje następująco[6]:

  • brzegówka mała (R. paludicola) – gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern); liczebność populacji nie została oszacowana, ptak ten jest pospolity na niektórych obszarach, np. w Maroku i Afryce Południowej, bardzo liczny w Afryce Wschodniej; trend liczebności uznawany za spadkowy[3]
  • brzegówka madagaskarska (R. cowani) – gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern); liczebność populacji nie została oszacowana; trend liczebności uznawany za spadkowy[9]
  • brzegówka szarogardła (R. chinensis) – gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern); liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako szeroko rozpowszechniony i zazwyczaj pospolity; trend liczebności uznawany za spadkowy[10]

Przypisy

  1. Riparia paludicola, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b c d e f Turner, A. & Kirwan, G.M.: African Plain Martin (Riparia paludicola). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-09)].
  3. a b Riparia paludicola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
  5. Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Hirundinidae Rafinesque, 1815 - jaskółkowate - Swallows, martins (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-26].
  6. a b c HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6.0b, lipiec 2022 [dostęp 2022-10-26].
  7. Lars Jonsson, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Muza, 2006, ISBN 83-7319-927-6.
  8. Lars Svensson, Killian Mullarney, Dan Zetterstrom, Collins Bird Guide, 2009, ISBN 978-0-00-726814-6.
  9. Riparia cowani, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2022-10-25] (ang.).
  10. Riparia chinensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2022-10-25] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Plain Martin - Brown-throated Martin (Riparia paludicola) - Flickr - Lip Kee (1).jpg
Autor: Lip Kee from Singapore, Republic of Singapore, Licencja: CC BY-SA 2.0

Plain Martin, Brown-throated Martin Riparia paludicola Riparia paludicola paludicola

16th. August 2011 Marievale, Gauteng, South Africa

690V9376
Riparia paludicola MHNT224 Marrakech HdB.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Egg of Brown-throated Martin Collection of Henri Heim de Balsac /Jacques Perrin de Brichambaut.