Brzezinka (Mysłowice)

Brzezinka

Dzielnica Mysłowic
Ulica Brzezińska w Brzezince (2021)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Mysłowice
Populacja (2012) • liczba ludności	5,146[1]
Tablice rejestracyjne	SM
Położenie na mapie Mysłowic Brzezinka
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Brzezinka
Położenie na mapie województwa śląskiego Brzezinka
50°11′59″N 19°09′36″E/50,199642 19,159934
Portal Polska

Brzezinka – dzielnica Mysłowic^[2] położona w środkowej części miasta, w niewielkiej dolinie.

Dzielnica graniczy z Brzęczkowicami, Morgami, Laryszem, Kosztowami oraz z miastem Jaworzno (dzielnicą Wysoki Brzeg).

Przechodzi tu droga wojewódzka nr 934 (Katowice-Oświęcim) oraz autostrada A4 (Katowice-Kraków).

Brzezinkę zamieszkuje kilka tysięcy ludzi, głównie w domkach jednorodzinnych, ale w centrum dzielnicy znajdują się też bloki i stare (niektóre zabytkowe) kamienice.

Nazwa

Według Heinricha Adamy'ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy drzewa brzozy – von brzoza, brzezina = Birke^[3]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia pierwotną nazwę w obecnej polskiej formie Brzezinka podając jej znaczenie Birkendorf czyli w tłumaczeniu Brzozowa wieś^[3]. W okresie rządów pruskich miejscowość oficjalnie nosiła nazwę Birkental, pochodzącą od niemieckich słów Birke i Tal – „dolina”^[4].

W dokumencie sprzedaży dóbr pszczyńskich wystawionym przez Kazimierza II cieszyńskiego w języku czeskim we Frysztacie w dniu 21 lutego 1517 roku wieś została wymieniona jako Brzezynka^[5].

Historia

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Brzezince (2018)

Pierwsza wzmianka o tej dzielnicy pojawia się w 1470 roku, jako wieś przy potoku płynącym do Przemszy.

Rozwój hutnictwa w XVIII wieku, możliwość zbytu węgla drogą wodną do Krakowa oraz dobre warunki naturalne wpłynęły na powstanie w całej okolicy licznych kopalni. W 1794 roku powstała pierwsza kopalnia w Brzezince „Dar Karola”, a wszystkich kopalń było około dziesięciu. Największą była „Nowa Przemsza”. Kiedy w 1847 roku powstała linia kolejowa łącząca Mysłowice z Wrocławiem i Berlinem, przez Brzezinkę została ona przedłużona do Oświęcimia. Z kolei w 1853 roku Brzezinka uzyskała połączenie drogowe z Wrocławiem^[4]. W 1865 roku powstał w niej urząd pocztowy. W 1893 roku poświęcono w Brzezince kościół katolicki pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Dzięki staraniom mieszkańców 10 lat później świątynia zyskała własną parafię^[4]. Czasy istnienia granicy na Przemszy i Trójkąta Trzech Cesarzy w Brzezince (przełom XIX i XX wieku) to dla miejscowości dobry okres, z usług znajdujących się tu licznych hoteli i restauracji korzystało wielu przyjezdnych, co skutkowało m.in. rozwojem gastronomii – w 1913 roku działało w Brzezince aż 26 restauracji i barów. Początek XX wieku to również czas, w którym w Brzezince funkcjonowało wiele przedsiębiorstw, a wśród nich szczególną rolę pełniła, założona według różnych źródeł w 1929, 1930 lub w 1931 roku fabryka porcelany „Elektroporcelana”, będąca ówcześnie jednym z najważniejszych tego typu zakładów na Górnym Śląsku^[6]. Powstały na terenie zalanej kopalni „Nowa Przemsza” zakład specjalizował się w produkcji porcelanowych korków do butelek, cokołów, oprawek, a także własnych wyrobów reklamowych oraz tych na potrzeby fabryki w Czechowicach^[6].

W latach 1945-1951 istniała gmina Brzezinka, składająca się jedynie z samej siedziby (nie dzieliła się na gromady). Zniesiono ją 1 kwietnia 1951 roku przez przyłączenie do sąsiedniego miasta Mysłowice.

W 1962 roku w Brzezince otwarto kino „Znicz”, które istnieje do dziś. Atutem placówki jest dobrze zachowana oryginalna sala kinowa i urządzenia z lat 60. XX wieku^[7].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dzieje parafji i wsi Brzezinki (1928) w bibliotece Polona