Brzezinka (województwo dolnośląskie)

Brzezinka

wieś
Pałac w Brzezince
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	oleśnicki
Gmina	Oleśnica
Liczba ludności (III 2011)	310[1]
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	56-400[2]
Tablice rejestracyjne	DOL
SIMC	0878910
Położenie na mapie gminy wiejskiej Oleśnica Brzezinka
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Brzezinka
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Brzezinka
Położenie na mapie powiatu oleśnickiego Brzezinka
51°17′01″N 17°27′06″E/51,283611 17,451667

Brzezinka (niem. Briese) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie oleśnickim, w gminie Oleśnica.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Historia

O Brzezince wiemy, że istniała w XIII wieku i już wtedy był tu kościół. Pięć wieków później wieś była podzielona na Dolną i Górną Brzezinkę. Oprócz zespołu pałacowo-parkowego z folwarkiem, istniała wówczas we wsi szkoła i dwa młyny wodne. W 1736 roku rozpoczęła się budowa nowej świątyni na rzucie krzyża równoramiennego z wieżą i czterema dzwonnicami. Projekt kościoła wykonał Johann Blasius Peintner z Wrocławia, a ufundował go hrabia Joahim von Kospoth. Przed wojną, w 1930 roku, świątynia była restaurowana. Po II wojnie światowej – w 1945 roku – w Brzezince powstała parafia rzymskokatolicka. Obecnie jest to kościół filialny parafii Najświętszej Marii Panny Nieustającej Pomocy w Boguszycach – świątynia nosi wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[5]:

• kościół filialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, murowano-drewniany, z XV w., przebudowany w stylu barokowym w XVIII w., a następnie w 1930 r. Wewnątrz barokowy ołtarz główny, obrazy m.in. Ukrzyżowanie (w zakrystii). W kruchcie renesansowe nagrobki pary szlacheckiej z końca XVI w^[6].
• zespół pałacowy i folwarczny, barokowy z lat 1725–1740:
  • pałac, z 1725 r., przebudowany w XIX w.; budowla została wzniesiona przez wrocławskiego architekta Johanna Blasiusa Peintnera. Pałac był odrestaurowano około 1820 r., w 1945 r. został uszkodzony, częściowo zabezpieczono go w 1958 r. Pałac jest murowany, założony na planie prostokąta z podwyższonym ryzalitem na osi, dwutraktowy, dwu- i trzykondygnacyjny, nakryty dachem łamanym z powiekami. W ryzalicie znajdują się bogate portale barokowe, a we wnętrzach zachował się częściowo wystrój z podziałami pilastrowymi i dekoracją stiukową na sufitach
  • dom zarządcy, z 1731 r., XIX-XX w.
  • dom inspektora, obecnie spichrz, z połowy XVIII w., XIX w.
  • park, z pierwszej połowy XVIII w. Regularny ogród francuski założono za pałacem. Miał tylko jedną oś, był więc wąski i długi. Pomiędzy kwaterami roślin stały donice z kwiatami i figury. Większość z nich wywieziono po 1950 r. do parku w Wilanowie^[7]

• 

  Kościół Wniebowzięcia NMP

• 

  Kościół Wniebowzięcia NMP

• 

  Kościół Wniebowzięcia NMP

• 

  Zespół pałacowy

Właściciele majątku Brzezinka

Ten artykuł od 2013-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

• 1501 – Jan Pryzelwiz z Machnic koło Trzebnicy. Umiera bezpotomnie.
• 1506 – Albrecht i Karol Podiebradowie, książęta oleśniccy sprzedają Brzezinkę Heinrichowi von Seidlitz zwanym Somo(t)worsky ze Strzelec
• 1545 – Bracia Melchior, Georg i Barthel Schoff, zwani Schemninski. Oni dokupili w latach 1571–1608 Wszechświęte, w roku 1580 część Bogusławic. Od roku 1574 są właścicielami zastawnymi, a od roku 1602 właścicielami młyna czterokołowego Vierraden.
• 1570 – Melchior von Schoff (kapitan Bierutowa).
• 1584 – Georg Schoff (zm. 1591). Wymieniany w roku 1588 jako właściciel: Wszechświęte, Gręboszyc, Dąbrowy, Nowego Dwóru (Neuhof), Świerznej i Sokołowic.
• 1591 – Barthel Schoff. Jego syn Georg kupuje w roku 1604 młyn Dreiraden. Córka Bartela – Barbara żeni się Barthel Seidlitz ze Strzelec. Anna z Hansem Seidlitz z Dziewentline.
• 1625 – Balthasar Kottulinsky kupuje Brzezinkę od Georga Schoff.
• 1641 – Balzer Kottulinsky.
• 1648–1664 – baron Maurycy von Kottulinsky, wybudował w Brzezince w 1664 r. swoją siedzibę rodową i na jej otwarcie zaprosił księcia oleśnickiego Sylwiusza Nimroda Wirtemberga. Prawdopodobnie książę przedawkował trunki lub jedzenie, zasłabł i po dwóch dniach zmarł w wieku 42 lat. Rzuciło to cień na siedzibę Kottulinskych. Być może to było przyczyną szybkiego przekazania (sprzedania) Brzezinki swojemu zięciowi.
• 1665–1690 – Zygmunt von Kottwitz (zięć Maurycego von Kottulinsky)
• 1690–1718 – von Gellhorn
• 1715
  • Ernst Erdmann von Gellhorn (ojciec) – Brzezinka Dolna
  • Ernst Erdmann von Gellhorn (syn) – Brzezinka Górna
• 1718 – Carl Christian von Kospoth. W roku 1729 powstaje majorat Brzezinka (w majoracie przewiduje się dziedziczenie ordynacji przez najstarszego syna lub najbliższego krewnego w przypadku braku potomków zmarłego. Nie mogło dochodzić do podziału majątku).
• 1729–1759 – Anna Zofia Krystyna hrabina von Erbach (żona von Maltzan, potem von Promnitz, potem von Kospoth)
• 1759 – hrabia Rzeszy Friedrich August von Kospoth. Po drugim małżeństwie pozostaje bezdzietny. Posiada 7 majątków w rejonie Oleśnicy, 5 w okolicach Żagania, 3 w okolicach Trzebnicy, 1 w okolicach Milicza i 3 w innych rejonach Dolnego Śląska. Spadkobiercą majątku liczącego 65 000 morgów (około 30 majątków) staje się jego bratanek.
• Krzysztof August von Kospoth (1777–1834)
• Ludwig August II von Kospoth (1803–1874)
• Karl August III von Kospoth (1836–1928). Pan na Brzezince, Miodarach, Krzeczynie, Grünhof, Gręboszycach, Sątoku i części Miłocic. Podobne imiona mogą prowadzić do pomyłek. W historii Oleśnicy i Dolnego Śląska występują inni Kospothowie. Mogą to być m.in. młodsi bracia, niedziedziczący majątków, którzy musieli obrać karierę urzędniczą (burmistrz Wrocławia, starosta oleśnicki) lub wojskową. Karl August założył pomiędzy Brzezinką i Miodarami park-bażanciarnię.
• Erich von Kospoth do 1945 r.

Sport

Brzezinka ma klub piłkarski.

Zobacz też

• Brzezinka Średzka
• Boguszyce
• Sokołowice

Przypisy

Linki zewnętrzne

• www.boguszyce.malach.pl – strona parafii w Boguszycach
• archiwalne fotografie pałacu