Brzozowa Gać

Artykuł

51°23′49″N 22°10′48″E

- błąd

38 m

WD

51°24'N, 22°11'E, 51°23'51.76"N, 22°10'45.91"E

- błąd

2308 m

Odległość

434 m

Brzozowa Gać
wieś
Ilustracja
Droga biegnąca przez Brzozową Gać
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

puławski

Gmina

Kurów

Sołectwo

Brzozowa Gać

Wysokość

154 m n.p.m.

Liczba ludności (2005)

580

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

24-170[1]

Tablice rejestracyjne

LPU

SIMC

0384354

Położenie na mapie gminy Kurów
Mapa konturowa gminy Kurów, w centrum znajduje się punkt z opisem „Brzozowa Gać”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Brzozowa Gać”
Położenie na mapie powiatu puławskiego
Mapa konturowa powiatu puławskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Brzozowa Gać”
Ziemia51°23′49″N 22°10′48″E/51,396944 22,180000

Brzozowa Gać – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Kurów. Ponadto przez miejscowość przepływa rzeka Kurówka. Brzozowa Gać liczy 600 mieszkańców i jest wytypowana do włączenia do Kurowa jako dzielnica.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Historia

Brzozowa Gać - osada wczesnośredniowieczna z X-XIII wieku [2], w dokumentach występuje od 1380 roku [3]. Powiat lubelski; parafia Klementowice, następnie Kurów.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[4]. Własność szlachecka rodziny Zbąskich, następnie Potockich.

Dziesięcina należy do klasztoru świętokrzyskiego i bpa krakowskiego od 1712 r. w części należy do plebana z Kurowa.

Kalendarium wydarzeń i własności wsi od XV do XIX wieku

Własność szlachecka w roku 1380 - Bochotnica zamek.

  • 1408 Mikołaj z Kurowa arcybiskup gnieźnieński odstępuje Janowi [z Łąkoszyna] kasztelanowi łęczyckiemu 2 kmieci w Brzozowej Gaci[5]
  • 1442 – sąd polubowny postanawia, że dziesięciną z 3 łanów starych w Brzozowej Gaci powinna należeć do klasztoru świętokrzyskiego, a z pozostałych łanów do biskupa krakowskiego [6];
  • 1470-80 – z części łanów kmiecych dziesięciną snopową i konopną wartości do 8 grzywien dowożą biskupowi krakowskiemu, z 2 lub 4 łanów kmiecych dowożą ją klasztoru świętokrzyskiego (Długosz L.B.. II 571; III 254).
  • 1529 – dziesięcina snopową wartości 4 grzywien należy do stołu konwentu świętokrzyskiego [7]
  • 1551 – dziedzic Stanisław Zbąski kasztelan lubelski bezprawnie zabiera należące do klasztoru świętokrzyskiego dziesięciną z wsi Brzozowa Gać, Klementowice i Płonki, chcąc nimi uposażyć plebana Klementowic [8];
  • 1554 – pleban Klementowic skarżony przez klasztoru świętokrzyskiego, oświadcza przed oficjałem lubelski, że nie przyjął dziesięciny z wyżej wymienionej wsi.
  • 1610 – klasztor skarży Abrama Zbąskiego z Kurowa o przywłaszczanie sobie dziesięciną z wsi od 10 lat
  • 1621 – Abram Zbąski zobowiązuje się płacić klasztorowi za dziesięciną z tych wsi corocznie na św. Michała [29 IX] 20 grz. za pokwitowaniem przeora, pod karą 20 grzywien.
  • 1635 – Jan Zbąski ze Zbąszynia płaci klasztorowi za dziesięciną z ww. wsi 40 grzywien rocznie
  • 1652 – Zbąska z Konar Borkowska płaci konwentowi świętokrzyskiemu, za dziesięciną ze wsi Brzozowa Gać, Klementowice i Płonki 64 zł [3];
  • 1671 – Bogusław Jan Zbąski chorąży lubelski i jego żona Konstancja z Babina Zbąska wydzierżawili dożywotnio od klasztoru dziesięcinę z ww. wsi za 70 zł rocznie [8];
  • 1685 – klasztor pozywa przed sąd oficjała lubelski Anną Konstancję Zbąska z Babina, wd. po Janie Bogusławie Zbąskim pkom. lubelski, o niepłacenie od 10 lat wyżej wwymienionej sumy[3].
  • 1712 – początek procesu, toczonego przez klasztor o dziesięciną z Brzozowej Gaci i Płonek zagarnięte przez plebana z Kurowa oraz dziesięciną z Klementowic zagarnięte przez plebana Klementowic, przed sądami duchownymi w Kielcach i Krakowie (ib. 296).
  • 1719 – Szymon Woliński, pleban Klementowic, odwołuje się do nuncjatury, a kolejni nuncjusze rozpatrują sprawę w Lublinie.
  • 1725 – 1741 – poprzez delegatów papieskich spór ten rozstrzygnięty jest na korzyść klasztoru świętokrzyskiego.
  • 1741 – Maria z Kątskich i jej mąż Eustachy Potocki, starosta tłumacki i dubieński. uznali wyrok nuncjusza, wypłacili klasztorowi odszkodowanie oraz zgodzili się, aby zakonnicy pobierali z ww. wsi dziesięciną snopową
  • 1816 – pod naciskiem ministra Stanisława Potockiego klasztor rezygnuje na rzecz Wincentego Pieńkowskiego, plebana z Kurowa, z dziesięciną z 8 ról w Brzozowej Gaci, które przy nowym pomiarze zostały zamienione na wspólne pastwisko m. Kurowa.
  • 1819 – dziesięcina z Brzozowej Gaci i Płonek należą do stołu konwentu, gromada kupuje je za 120 zł.[3].

Urodzeni w Brzozowej Gaci

W Brzozowej Gaci urodzili się: Stanisław Pękala - poseł na Sejm Ustawodawczy oraz Henryk Pękala - grafik.

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 100 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  2. ↑ J.GURBA, Z problematyki osadnictwa wczesnośredniowiecznego na Wyżynie Lubelskiej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska", Sectio F., „Nauki filozoficzne i humanistyczne" 20, Lublin 1965, s. 51—54.
  3. ↑ a b c d Brzozowa Gać, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
  4. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  5. ↑ Słownik historyczo-geograficzny lubelszczyzny - wydanie elektroniczne
  6. ↑ Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, wyd. S. KURAŚ, t. I—II, Lublin 1965—1973.
  7. ↑ Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), wyd. Z. LESZCZYŃSKA-SKRĘTOWA, Wr. 1968.
  8. ↑ a b J. GACKI, Benedyktyński klasztor na Łysej Górze, W. 1873.

Linki zewnętrzne

Gmina Kurów
Wsie
Osady
Osada leśna
Przysiółki
obecne
zniesione
Kolonie
Części wsi

POL Kurów COA.svg

Media użyte na tej stronie