Brzytwodzioby

Brzytwodzioby
	Rynchopinae
	Bonaparte, 1838
	; Przedstawiciel podrodziny – brzytwodziób amerykański (R. niger)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	mewowce
Parvordo	Larida
Nadrodzina	Laroidea
Rodzina	mewowate
Podrodzina	brzytwodzioby
	Typ nomenklatoryczny
	Rynchops niger Linnaeus, 1758
Synonimy
	Rodzaju: Phalacrocorax Möhring, 1758; Rygchopsalia Brisson, 1760; Psalidoramphos Dumont, 1805; Anisoramphos Ranzani, 1826;
	Rodzaju: Phalacrocorax Möhring, 1758; Rygchopsalia Brisson, 1760; Psalidoramphos Dumont, 1805; Anisoramphos Ranzani, 1826;
Rodzaje
	Rynchops Linnaeus, 1758;
	Rynchops Linnaeus, 1758;

Brzytwodzioby^[8] (Rynchopinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny mewowatych (Laridae).

Zasięg występowania

Podrodzina obejmuje gatunki zamieszkujące nadmorskie i nadrzewne bagna, ujścia i rozlewiska rzek w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Afryce, Azji Południowej i Południowo-Wschodniej^[9].

Cechy charakterystyczne

Długość ciała 36–46 cm, długość grzbietu dzioba 51–75 mm, rozpiętość skrzydeł 101–127 cm; masa ciała 111–374 g^[9]. Upierzenie wierzchu ciała czarne, spód biały; charakterystyczny dziób (dolna część jest dłuższa od górnej). Źrenica o pionowym ułożeniu (zwęża się lub rozszerza w zależności od natężenia światła). Żywi się drobnymi zwierzętami morskimi; pożywienie chwyta, lecąc tuż nad wodą, zanurzając dolną część dzioba w wodzie, żerując głównie o zmroku i nocą. Żyją i gniazdują w koloniach; gniazda zakładają na ziemi lub w niskich krzewach. Samice składają od 2 do 5 jaj, które wysiadują 25–30 dni; młode opuszczają gniazdo po około miesiącu życia.

Systematyka

Etymologia

Rynchops: gr. ῥυγχος rhunkhos „dziób”; κοπτω koptō „odciąć”^[10].
Phalacrocorax: łac. phalacrocorax, phalacrocoracis „kormoran”, od gr. φαλακροκοραξ phalakrokorax, φαλακροκορακος phalakrokorakos „kormoran”, od φαλακρος phalakros „łysy”, od φαλος phalos „biały”; ακρος akros „najwyższy”; κοραξ korax, κορακος korakos „kruk”, od κρωζω krōzō „krakać”^[10]. Gatunek typowy: Rynchops niger Linnaeus, 1758.
Rygchopsalia: gr. ῥυγχος rhunkhos „dziób” (dosłowne tłumaczenie greckiego słowa ῥυγχος dałoby rugkhos); ψαλις psalis, ψαλιδος psalidos „nożyce”^[10]. Gatunek typowy: Rynchops niger Linnaeus, 1758.
Psalidoramphos: gr. ψαλις psalis, ψαλιδος psalidos „nożyce”; ῥαμφος rhamphos „dziób”^[10]. Nazwa zastępcza dla Rynchops Linnaeus, 1758.
Anisoramphos: gr. ανισος anisos „nierówny”, od negatywnego przedrostka αν- an-; ισος isos „równy”; ῥαμφος rhamphos „dziób”^[10]. Gatunek typowy: Rynchops niger Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny

Do podrodziny należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami^[8]:

Rynchops niger Linnaeus, 1758 – brzytwodziób amerykański
Rynchops flavirostris Vieillot, 1816 – brzytwodziób afrykański
Rynchops albicollis Swainson, 1838 – brzytwodziób indyjski

Przypisy

↑ Rynchopinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 8, 75. (niderl.).
↑ M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 222. (fr. • łac.).
↑ Ch. Dumont: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 4. F. G. Levrault; Le Normant: Strasbourg; Paris, 1805, s. 173. (fr.).
↑ C. Ranzani: Elementi di zoologia. T. 3. Bologna: Per le stampe di Annesio Nobili, 1826, s. 62. (wł.).
↑ Rynchops, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2014-03-02] (ang.).
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 138. (łac.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Rynchopinae Bonaparte, 1838 - brzytwodzioby (Wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-04].
↑ ^a ^b R.L. Zusi: Family Rhynchopidae (Skimmers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 676–677. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[itis-1] Rynchopinae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Möhring-2] P.H.G. Möhring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 8, 75. (niderl.).

[Brisson-3] M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 222. (fr. • łac.).

[Dumont-4] Ch. Dumont: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 4. F. G. Levrault; Le Normant: Strasbourg; Paris, 1805, s. 173. (fr.).

[Ranzani-5] C. Ranzani: Elementi di zoologia. T. 3. Bologna: Per le stampe di Annesio Nobili, 1826, s. 62. (wł.).

[itis2-6] Rynchops, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2014-03-02] (ang.).

[Linnaeus-7] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 138. (łac.).

[Mielczarek&Kuziemko-8] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Rynchopinae Bonaparte, 1838 - brzytwodzioby (Wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-04].

[Zusi-9] R.L. Zusi: Family Rhynchopidae (Skimmers). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 676–677. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[Jobling-10] Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne