Buczków (województwo małopolskie)

Buczków
— wieś —
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	bocheński
Gmina	Rzezawa
Liczba ludności (2006)	400
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	32-712[1]
Tablice rejestracyjne	KBC
SIMC	0829974
Położenie na mapie gminy Rzezawa Buczków
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Buczków
Położenie na mapie województwa małopolskiego Buczków
Położenie na mapie powiatu bocheńskiego Buczków
50°02′51″N 20°34′18″E/50,047500 20,571667

Buczków – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Rzezawa.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Położenie

Buczków położony jest w północnej części gminy. Sąsiaduje z sołectwami:

• Bratucice – od północy
• Dąbrówka – od wschodu i południa
• Dębina – od zachodu.

Części wsi

Historia

Początek osadnictwa na terenie Buczkowa to druga połowa XIV wieku. Na tym obszarze wzmiankowane są nazwy osad: Janowice (1399) i Wanszowice (1470), które nie zachowały się do dnia dzisiejszego. Buczków pojawił się w kompleksie dóbr krzeczowskich w XVI w. Był własnością królewską. Najpierw przynależny do parafii Rzezawa, a po 1731 roku wymieniany w rejestrach parafii Cerekiew.

Niemal od samego początku kmiecie buntowali się przeciw zwiększaniu się ciężarów feudalnych a ograniczaniu przywilejów. W roku 1729 gromady Starostwa krzeczowskiego sprzeciwiły się panu w związku z podwyższeniem czynszów i danin, oraz przeciwko wprowadzonym opłatom za żołędzie. W dekrecie referendarskim z dnia 28 lipca 1729 sąd nakazał aby buntów przeciw administracji nie czynić, czynsze i daniny według dawnych zwyczajów i dekretów sądowych dawać. W roku 1753 wpłynęła kolejna skarga na podstarostę Antoniego Bieleckiego o podwyższenie powab przy grabieniu siana do siedmiu dni w roku przez kmieci. Posłuszeństwo wymuszali nieustannym biciem kańczugami w gołe ciało. Bito wszystkich, nie oszczędzano kobiet ciężarnych, ludzi w podeszłym wieku i dzieci. Odpowiedzią starosty Adama Szwarcemberga-Czernego było sprowadzenie 29 sierpnia 1753 roku na gromady żołnierzy regimentu ks. Lubomirskiego do wsi Buczkowa jedenastu żołnierzy wraz z końmi.

Buczków wszedł pod panowanie Austrii podczas I rozbioru. 23 sierpnia 1775 wrogie wojska zajęły dobra krzeczowskie, do których należał również Buczków. Był on wtedy w posesji Ignacego Dydyńskiego.

Po zajęciu dóbr krzeczowskich sprzedano je w dwóch sekcjach. Buczków, razem z Borkiem, Dębiną i Dąbrówką 27 sierpnia 1835 kupił podczas licytacji Edward Homolatsch. Cena wywoławcza wynosiła 28 293 złr, nabywca zapłacił 28 650 złr (guldenów lub florenów).

W 1919 roku w Buczkowie wybudowano niewielką kaplicę, jako filie kościoła w Okulicach pw. św Antoniego Padewskiego. Następnie znacznie ją rozbudowano w latach 1988–1989. W pobliżu drewniana kapliczka z postaciami św. Floriana, św. Stanisława bp., św Józefa z Dzieciątkiem, z roku 1834 (PSOZ Tarnów).

Oświata

Rada Szkolna Krajowa we Lwowie rozporządzeniem z dnia 7 VI 1890 powołała szkołę w Buczkowie przyłączając do niej również wieś Dąbrówkę. Jednak ze względu protestów obu wsi, szkoła rozpoczęła działalność w roku 1892, a pierwszym nauczycielem był Franciszek Szczepański. W roku 1897 w szkole pracował Stanisław Gawłowicz. W roku 1903 Franciszek Bartnik. W roku 1909 Maria Dańcówna i Stanisław Stachnik. W 1910 Alfred Stebnicki, Eug. Stebnicka, Katarzyna Bryczkowska.

Dnia 1 VII 1910 r. powstały osobno szkoły w Dąbrówce i w Buczkowie. W roku 1911 w szkole pracował Michał Zieliński i Maria Dańcówna. W roku 1912 dołączyła Kazimiera Sarzyńska.

Dnia 12 IX 1925 r. szkoły w Dąbrówce i w Buczkowie zostały połączone w jedną 6-klasową szkołę w Buczkowie, orzeczeniem dnia 1 I 1926 r. Mieszkańcy Dąbrówki dwukrotnie odwoływali się do ministerstwa o cofnięcie tej decyzji.

W roku 1937 ponownie utworzono osobne szkoły dla obu wsi.

Od 20 IV 1943 do 15 IX 1944 w Buczkowie, w tajnym nauczaniu na poziomie szkoły powszechnej pracował Władysław Kordek.

Ludzie związani z Buczkowem

Franciszek Szczepański był pierwszym nauczycielem w Buczkowie. Urodził się w Uściu Solnym w 1871 roku. Oprócz nauki, zamieszczał swoje artykuły w czasopiśmie "Szkoła", "Czasopismo dla Spółek Rolniczych" oraz w piśmie Etnograficznym "Lud". Był współzałożycielem Kółka Rolniczego w Okulicach, oraz przełożonym jego Rady Nadzorczej. Szerzej działalnością społeczną zajął się, gdy przeniósł się do Bochni. Wziął udział w pracy plebiscytowej na Górnym Śląsku. Syna swego, dziecko prawie, wysłał na obronę Lwowa. Córkę, nauczycielkę i działaczkę, Niemcy na Górnym Śląsku ciężko poranili. Zmarł nagle w Bochni w 1924 roku.

Michał Rudnik urodził się 28 IV 1864 w Buczkowie. Przez 18 lat pełnił funkcję wójta w Buczkowie, oraz prezesa Kółka Rolniczego. Przez 30 lat (od 1903r.) był radnym Rady Powiatowej w Bochni. Z jego inicjatywy zbudowano drogę z Bochni do Okulic. Zajmował się także publicystyką w "Piaście" i "Chłopie Polskim". W 1908 r. został wybrany do Rady Naczelnej PSL. W roku 1919, z listy PSL "Piast" zdobył mandat do Sejmu Ustawodawczego. W 1928 z listy BBWR uzyskał mandat do senatu RP. Zmarł 27 XI 1941 w Buczkowie.

Buczków dziś

Miejscowość leży na terenie Bratucickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Znajduje się tutaj jeden z czterech w Polsce torów wyścigów konnych – Krakowski Tor Wyścigów Konnych uruchomiony w 2012 roku^[4].

Zobacz też

• Buczkowo

Przypisy

Bibliografia

• Gmina Rzezawa, StanisławS. Bukowiec, JanuszJ. Rysak, Bochnia: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 1997, ISBN 83-85474-49-8, OCLC 750476508 .
• Tadeusz Zuzia "Kilka zdań o gminie Rzezawa" Rzezawa 2012
• Wincenty Kołodziej "Szkolnictwo w Województwie Krakowskim w latach 1939–1948" Toruń 1995