Budynek Domu Dziecka im. Ojca Świętego Piusa XI w Chotomowie

Budynek Domu Dziecka im. Ojca Świętego Piusa XI w Chotomowie

Państwo	Polska
Miejscowość	Chotomów
Adres	ul. Piusa XI 69
Typ budynku	mieszkalno-sakralny
Styl architektoniczny	modernizm
Architekt	Edgar Aleksander Norwerth
Fundator	Fundacja dla Polskich Inwalidów Wojennych im. Ojca Św. Piusa XI
Rozpoczęcie budowy	1932
Ukończenie budowy	1937
brak współrzędnych

Budynek Domu Dziecka im. Ojca Świętego Piusa XI w Chotomowie – zabytkowy gmach zlokalizowany we wsi Chotomów w gminie Jabłonna w województwie mazowieckim. Został wzniesiony w 1937 według projektu prof. Edgara Aleksandra Norwertha z przeznaczeniem na Zakład Sierot po Inwalidach Wojennych. Mieści się w nim Dom Dziecka im. Ojca Świętego Piusa XI prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej.

Historia

Budynek powstał na zamówienie założonej w 1922 Fundacji dla Polskich Inwalidów Wojennych im. Ojca Św. Piusa XI, której nazwa nawiązywała do osoby Achillesa Rattiego, przed wyborem na papieża nuncjusza apostolskiego w Polsce, świadka wojny polsko-bolszewickiej^[1][2]. Jej założycielami byli bp Stanisław Gall, ks. Zygmunt Kaczyński, gen. Władysław Olszewski, gen. Stefan Suszyński i ks. Stefan Ugniewski^[2]. Z pieniędzy przekazanych przez papieża Piusa XI (10 tys. lirów) i innych zebranych środków 2 czerwca 1924 Fundacja zakupiła w Chotomowie za 5 tys. dolarów i 700 milionów marek nieruchomość o powierzchni ok. 30 morgów^[2]. W 1926 Fundacja założyła tam Zakład Sierot po Inwalidach Wojennych (korzystały z niego dziewczęta w wieku 3-18 lat), który prowadziły siostry ze Zgromadzenia Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej. Początkowo Zakład korzystał z drewnianych budynków znajdujących się na posesji, lecz rosnąca liczba podopiecznych skłoniła Fundację do decyzji o wybudowaniu nowego gmachu^[2]. Projekt przygotował Edgar Aleksander Norwerth, czołowy polski architekt, profesor Politechniki Warszawskiej^[3]. Kamień węgielny pod nowy obiekt 2 września 1932 poświęcił nuncjusz apostolski abp Francesco Marmaggi w obecności kardynała Aleksandra Kakowskiego i prezydenta Warszawy Zygmunta Słomińskiego^[2]. Kierownikiem robót budowlanych był inż. Teofil Wasilewski z Warszawy^[3]. Gmach oddano do użytku 10 czerwca 1937. Aktu poświęcenia dokonał nuncjusz apostolski abp Filippo Cortesi^[2].

W czasie okupacji hitlerowskiej w zakładzie, z narażeniem życia, zakonnice ukrywały 10 żydowskich dzieci^[1]. Niektóre z nich skierował tutaj Wydział Opieki Społecznej Zarządu Miejskiego w Warszawie, przy zaangażowaniu Jana Dobraczyńskiego, członka konspiracyjnej Rady Pomocy Żydom (Żegoty), który w tym celu przyjeżdżał do Chotomowa^[3]. Wskutek działań wojennych w 1944 budynek był częściowo zniszczony^[2][3]. Jego odbudowa przeprowadzona została pod kierunkiem twórcy budynku prof. Edgara Norwertha^[3].

W październiku 2016 siostry służebniczki obchodziły 90-lecie działalności na rzecz sierot w Chotomowie. Przyjmuje się, że w całym tym okresie opiekę w zakładzie otrzymało około tysiąc dzieci^[1].

Front budynku Domu Dziecka im. Ojca Świętego Piusa XI w Chotomowie (2017)

Widok ogólny Domu Dziecka im. Ojca Świętego Piusa XI w Chotomowie (2017)

Architektura

Obiekt wzniesiono w stylu architektury modernistycznej (funkcjonalistycznej), zwanym potocznie „okrętowym”^[3]. Porównywany jest z innym dziełem Edgara Norwertha: wybudowanym w 1939 Hotelem Oficerskim w Zegrzu^[3]. Posiada 28 pomieszczeń, w tym sypialnie dla ok. 40 osób (pokoje 2-3 osobowe), jadalnię, salę rekreacyjną, hol i kaplicę. Na dachu znajduje się taras^[3].

Przypisy