Budynek Dyrekcji Kolei Państwowych w Katowicach

Budynek Dyrekcji Kolei Państwowych w Katowicach

Wieżowiec DOKP
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Adres	al. W. Roździeńskiego 1
Styl architektoniczny	modernizm
Architekt	Jerzy Gottfried
Wysokość całkowita	90 m
Wysokość do dachu	72 m
Kondygnacje	18
Rozpoczęcie budowy	1965
Ukończenie budowy	1974
Rozebrano	2014–2015[1]
Położenie na mapie Katowic Śląska DOKP
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Śląska DOKP
Położenie na mapie województwa śląskiego Śląska DOKP
50°15′51,5261″N 19°01′32,6060″E/50,264313 19,025724

Prace wyburzeniowe DOKP – 8.11.2015

DOKP podczas wyburzania – 8.11.2015

Budowa biurowca .KTW I (listopad 2017), w miejscu dawnego wieżowca Śląskiej DOKP

Budynek Dyrekcji Kolei Państwowych w Katowicach – wieżowiec w Katowicach przy al. Roździeńskiego 1, obok Spodka i ronda gen. Jerzego Ziętka, wybudowany na siedzibę ówczesnej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych (DOKP). Rozebrany w 2015 roku.

Historia powstania

Pierwsze plany budowy biurowca powstały w 1958 roku, a ich autorami byli Henryk Buszko i Aleksander Franta. Pierwotnie budynki miały powstać przy górnym odcinku al. Roździeńskiego, naprzeciwko Galeriowca. Kolejna koncepcja w 1961 roku zakładała powstanie 22-kondygnacyjnego wieżowca przy rondzie gen. Jerzego Ziętka. Zlecono wtedy opracowanie dwóch wariantów, które zostały opracowane przez zespoły Miastoprojektu Katowice -Jerzego Gottfrieda i Zbigniewa Rzepieckiego oraz Stanisława Kwaśniewicza. Pierwszy wariant zakładał budowę wieżowca z dwóch części: smukłej i wysokiej lekko załamanej w linii pionowej, tworzącej kształt przypominający w rzucie bumerang oraz niskiej czworobocznej. Z kolei drugi wariant był oparty na wzorze biurowca Pirellego w Mediolanie z charakterystycznym przełamaniem fasady. Ostateczna koncepcja budynku powstawała w latach 1965-1966 w dzięki zaangażowaniu Jerzego Gottfrieda oraz konstruktorów z Mostostalu Zabrze i Miastroprojektu Katowice. Prace budowlane rozpoczęto w 1966 roku, jednak jego oddanie do użytku nastąpiło dopiero w 1972 roku. Wynikało to z licznych trudności napotykanych podczas budowy: braki w dostawach stali i aluminium, błędy w projekcie instalacji grzewczej, brak dostarczenia na czas wind. Koszt budowy obiektu wyniósł około 119 milionów złotych^[2].

Architektura

Cały kompleks składał się z trzech części: wieżowca w wysokości 80 m oraz dwóch niższych połączonych przewiązką, o łącznej kubaturze 99 tys. m³. Rzut wieżowca przypominał dwa połączone, ale przesunięte względem siebie prostokąty. Wyższy budynek był trójsegmentowy – skrajne dwa mieściły pomieszczenia biurowe typu open space, a centralny pion komunikacyjny i dwa trakty pomieszczeń biurowych. Kompozycje dłuższych ścian tworzył raster prostokątnych okien oraz paneli osłonowych wykonanych z aluminiowej blachy trapezowej. Od wschodu wszystkie okna wyposażone były w ruchome zasłony antysłoneczne. Boczne elewacje wyłożone były prefabrykatami w postaci prostokątnych płyt z rysunkiem boni. Dolne partie wieżowca wraz z pawilonem wejściowym wyłożono piaskowcem, a strefę cokołu budynku – granitem. Część niska miała układ grzebieniowy, aby umożliwić optymalne oświetlenie pomieszczeń, pełniła funkcję cokołu dla partii wysokiej. Przed wieżowcem znajdowała się niska, bezokienna część, pełniąca funkcję holu i pomieszczeń pomocniczych. Ściany holu pokryto marmurową okładziną z tzw. Zygmuntówki^[3].

Wnętrze

Główne wejście budynku było szerokie i wypełnione aluminiową ślusarką, poprzedzone szerokimi schodami. Ramę do wejścia tworzyły uskokowe podziały ścian wyłożonych kamieniem. W części niższej miały pomieścić się urządzenia socjalne – ambulatorium, hotel dzienny dla przyjezdnych pracowników, stołówkę, zakładową przychodnię lekarską. klub techniki i racjonalizacji, zakład fryzjerski, szatnie, itp. W piwnicach miały się znajdować magazyny akt. Część hotelowa nie posiadała okien od zewnątrz i była doświetlana wewnętrznym patio. Niższe części kompleksu miały duże okna w układzie pasowym, a w niektórych przestrzeniach pomiędzy poszczególnymi elementami utworzono zielone dziedzińce, które były odizolowane od drogi za pomocą murów wykonanych z granitowych bloków. Około 30% powierzchni budynku zajmowały urządzenia sterownicze, teletechniczne, radiotelefoniczne oraz radiowe. Pozostała część stanowiły biura dla około 2100 osób. Jedno piętro przeznaczone było dla dyspozytorni dla węzła kolejowego. Wnętrza biurowca zaprojektowano w katowickim oddziale Pracowni Sztuk Plastycznych. Na każdym piętrze przy klatce schodowej znajdowały się pokoje kierownictwa z dużymi, przeszklonymi salami na 50 osób. Na co drugim piętrze urządzono pokoje śniadaniowe dla pracowników. 65% pracowników pracowało w biurach typu open space (które ostatecznie podzielono płytami gipsowo-kartonowymi), tradycyjne pomieszczenia przeznaczone były m.in. gabinety dyrektorów, naczelników, sekretariaty, pokoje przyjęć, cichej pracy, rozmów poufnych, archiwa, biblioteka i sortownia poczty. Kompleks wyposażony był w 6 szybkobieżnych 12-osobowych wind^[4].

Plany przebudowy

W 2010 Polskie Koleje Państwowe podjęły decyzje o przebudowie istniejącego biurowca. Wraz ze spółką Hines Polska planowały gruntowną przebudowę i rozbudowę 18-kondygnacyjnego gmachu^[5], oraz wybudowanie tuż obok, drugiego biurowca mającego 32 kondygnacje i wysokość około 125 metrów^[6]. Autorem koncepcji wieżowców jest niemiecki architekt Helmut Jahn^[5]. Według projektu biurowce miały posiadać standard klasy A. Miała zmienić się również nazwa budynku z obecnej na Rondo Towers^[5]. Z początkiem 2011 gmach opuściły ostatnie go zajmujące firmy, a biurowiec przygotowywany był do przebudowy^[5]. 7 listopada 2013 budynek został sprzedany za kwotę 29 mln zł. 13 marca 2014 uzyskano zgodę na wyburzenie budynku^[7]. 16 grudnia 2014 w parterowym pawilonie DOKP rozpoczęły się prace przygotowawcze do rozbiórki tej części katowickiego wysokościowca. Wieżowiec był rozbierany od czerwca 2015^[8].

19 maja 2016 zaprezentowano wizualizację dwóch nowych wieżowców, które powstaną w miejscu wyburzonego budynku. Będzie to .KTW I o wysokości 66 metrów (14 kondygnacji) oraz .KTW II o wysokości 133 metrów (41 nadziemnych kondygnacji). Wykonawcą projektu jest firma Strabag.

Pierwszy, niższy budynek, został oddany 1 czerwca 2018^[9]. Budowa drugiego ruszyła w listopadzie 2019 i planowo ma zostać ukończona na wiosnę 2022 roku^[10].

Użytkownicy

• 1974−1975 − Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych
• 1975−1998 − Śląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych
• 1998−2001 − Dyrekcja Okręgu Infrastruktury Kolejowej
• 1998−2001 − Sektor Przewozów Towarowych PKP
• 2002−2015 − szereg komórek organizacyjnych PKP Cargo SA
• 2002−2015 − Oddział Regionalny PKP Polskie Linie Kolejowe SA
• 2002−2015 − Zakład Linii Kolejowych PKP Polskie Linie Kolejowe SA
• 2002−2015 − PKP Energetyka Sp. z o.o.
• 2002−2015 − PKP Informatyka Sp. z o.o.
• Związek Zawodowy Administracji PKP
• Międzyzakładowy Związek Zawodowy Rewidentów Taboru
• Związek Zawodowy Kolejarzy Śląskich

Zobacz też

• Budynek Dyrekcji Kolei Państwowych w Warszawie

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 59. ISBN 83-85831-35-5.