Budynek Kasy Chorych w Gdańsku

Budynek Kasy Chorych
Ortskrankenkasse
Symbol zabytku nr rej. A-1971 z 27.06.2019[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Gdańsk

Adres

ul. Wałowa 27

Styl architektoniczny

Ekspresjonizm ceglany

Architekt

Adolf Bielefeldt

Kondygnacje

7

Rozpoczęcie budowy

5.01.1925

Ukończenie budowy

30.04.1927

Pierwszy właściciel

Allgemeine Ortskrankenkasse

Obecny właściciel

Miasto Gdańsk

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Budynek Kasy Chorych”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Budynek Kasy Chorych”
Ziemia54°21′31″N 18°39′15″E/54,358611 18,654167
Strona internetowa

Budynek Powszechnej Rejonowej Kasy Chorych w Gdańsku (niem. Allgemeine Ortskrankenkasse) – budynek kasy chorych zaprojektowany przez Adolfa Bielefeldta w stylu ekspresjonizmu ceglanego. Powstał w latach 1925–1927. Była to największa i najbardziej nowoczesna inwestycja budowlana Wolnego Miasta Gdańska. Obecnie mieści przychodnie lekarskie, biura Sanepidu i aptekę[2]. Potocznie nazywany jest „przychodnią na Wałowej” lub „ubezpieczalnią”.

Historia

Wejście główne

Założona w 1914 r. Powszechna Rejonowa Kasa Chorych początkowo mieściła się przy ul. Piwnej. W 1924 r. po zakupie działki przy ul. Wałowej ogłoszono konkurs na projekt nowej siedziby, w którym zwyciężył Adolf Bielefeldt. Żelbetową konstrukcję szkieletową zaprojektował Richard Kohnke. Budowa rozpoczęła się 5 stycznia 1925 r. Główny gmach oddano do użytku 9 października 1926 r., a skrzydło mieszczące zakład balneologiczny 30 kwietnia 1927 r. Po II wojnie światowej budynek mieścił m.in. przychodnie lekarskie, Zespół Niepublicznych Poradni Specjalistycznych i Stację Sanitarno-Epidemiologiczną[3]. W 2019 r. budynek wpisano do rejestru zabytków[2].

Architektura

Skrzydło dawnego zakładu balneologicznego

Gmach wzniesiono na pofortecznych terenach naprzeciwko dawnych koszar artylerii. Ze względu na niestabilny grunt posadowiono go na 300 betonowych palach. Symetryczną fasadę z wejściowym portalem na osi zaprojektowano na planie łuku dopasowanego do łagodnego zakrętu ulicy Wałowej. Elewacje ozdobiono ceglaną dekoracją o zróżnicowanej fakturze, nawiązującą do gotyckiej architektury ceglanej. W piwnicy znajdowały się magazyny, archiwum i dwa mieszkania służbowe. Na parterze urządzono pomieszczenie operacyjne z 28 stanowiskami do obsługi interesantów. Na pierwszym piętrze była sala konferencyjna, pomieszczenia dla zaprzysiężonego lekarza i biuro zarządu. Na drugim piętrze znajdowały się biura i dwa mieszkania służbowe, z których jedno przeznaczone było dla dyrektora kasy. Trzecie i czwarte piętro zajmowały po cztery mieszkania służbowe, a poddasze mieściło pralnię, suszarnię, dodatkowe pomieszczenie archiwalne i kolejne dwa mieszkania dla podrzędnego personelu[4][3].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 24 [dostęp 2022-05-03].
  2. ↑ a b Marcin Tymiński: Przychodnia Wałowa w Gdańsku w rejestrze zabytków. Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku, 26 czerwca 2019. [dostęp 2022-05-03].
  3. ↑ a b Wojciech Szymański: Budynek Powszechnej Rejonowej Kasy Chorych. Fundacja Gdańska, Muzeum Gdańska. [dostęp 2022-05-03].
  4. ↑ Aleksander Masłowski: Kasa Chorych przy Wałowej i ceglany ekspresjonizm. iBedeker.pl, 3 marca 2011. [dostęp 2022-05-03].

Linki zewnętrzne

Zabytki Starego Miasta w Gdańsku
Średniowieczne
Nowożytne
Współczesne

Stare Miasto Subdivision.svg

Media użyte na tej stronie

Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Stare Miasto Subdivision.svg
Autor: Oruniak, Licencja: CC BY-SA 3.0
Stare Miasto na mapie gdańskiego Śródmieścia.
Gdańsk ulica Wałowa 27 – skrzydło.JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk, ulica Wałowa 27.
Gdańsk ulica Wałowa 27 (wejście główne).JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Śródmieście, ul. Wałowa 27.
Gdansk przychodnia Walowa.jpg
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gdańsk - budynek przychodni przy ul. Wałowej