Budynek Kołłątaja 9 w Bydgoszczy

Budynek Kołłątaja 9 w Bydgoszczy

nr rej. A/1569 z 26.08.2010
Widok od ul. Staszica
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Adres	ul. Hugona Kołłątaja 9
Styl architektoniczny	eklektyzm, manieryzm niderlandzki
Architekt	Karl Bergner
Kondygnacje	2
Rozpoczęcie budowy	1899
Ukończenie budowy	1901
Pierwszy właściciel	Zakład dla Niewidomych
Położenie na mapie Bydgoszczy Budynek Kołłątaja 9 w Bydgoszczy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Budynek Kołłątaja 9 w Bydgoszczy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Budynek Kołłątaja 9 w Bydgoszczy
53°07′41″N 18°00′39″E/53,128056 18,010833

Budynek Kołłątaja 9 w Bydgoszczy – powstały w 1901 w Bydgoszczy budynek dawnego Zakładu dla Niewidomych, położony przy ul. Kołłątaja 9 w Bydgoszczy, obecnie siedziba przychodni zdrowia "Śródmieście" oraz Przychodni Akademickiej. W 2010 wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa kujawsko-pomorskiego.

Położenie

Budynek znajduje się w Śródmieściu Bydgoszczy, w narożniku ulic: Staszica i Kołłątaja, naprzeciw VI Liceum Ogólnokształcącego.

Historia

Gmach został wzniesiony w latach 1899–1901 według projektu bydgoskiego architekta Karla Bergnera jako przytułek dla niewidomych (niem. Blindenheim).

Inicjatorem budowy obiektu był dyrektor bydgoskiego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Niewidomych Anton Wittig. W ówczesnych czasach znaczna część uczniów, po ukończeniu szkoły nie miała żadnych możliwości otrzymania pracy. Nierzadko można było spotkać na ulicach niewidomych żebraków. Często byli to ludzie dobrze przygotowani zawodowo przez bydgoski zakład. Dlatego ówczesny dyrektor Wittig zorganizował Towarzystwo Opieki nad Niewidomymi. Przy jego pomocy w 1901 r. zebrał fundusz na wybudowanie schroniska dla niewidomych w Bydgoszczy, u zbiegu ulic Staszica i Kołłątaja. Schronisko było domem opieki i aż do 1962 r. stanowiło część zakładu. Tu dorośli niewidomi znajdowali opiekę, pracę, poza tym działała tu przez długie lata drukarnia dla niewidomych^[1].

Obecnie w budynku znajduje się Przychodnia „Śródmieście” (445 m kw.), Przychodnia „Akademicka” (312 m kw.) oraz dwie indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie^[2]. W 2015 zapadła decyzja o sprzedaży budynku przez władze miejskie (dotychczasowego właściciela) na rzecz działających w nim zakładów opieki zdrowotnej. Miasto zagwarantowało sobie konieczność utrzymania w budynku działalności leczniczej oraz prawo pierwokupu, gdyby przychodnia chciała się gmachu pozbyć. Wartość obiektu wyceniono na 3,5 mln zł, natomiast w związku z zabytkowym charakterem obiektu nabywcy zostali zobowiązani do wpłaty połowy tej kwoty^[3].

Architektura

Budynek został wzniesiony w stylu eklektycznym, z użyciem form nawiązujących do manieryzmu niderlandzkiego. Jest jednym z trzech budynków użyteczności publicznej w Bydgoszczy, które posiadają holendersko-manierystyczne cechy elewacji zewnętrznej (obok budynku Dyrekcji Kolei Wschodniej oraz pałacyku Lloyda).

Jest dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem, podpiwniczony w typie suteren, nakryty dachem dwuspadowym. Posiada ceglane elewacje, zdobione tynkowanym detalem architektonicznym. Niewielkie ryzality zwieńczone są szczytami wolutowymi, ze sterczynami. Okna są ujęte tynkowanymi opaskami i odcinkami gzymsów. Wejście główne znajdujące się w ryzalicie środkowym ujęte jest bogato zdobionym portalem, z pseudodoryckimi kolumnami^[2] i napisem Blindenheim.

Galeria

• 

  Wiosną

• 

  Latem

• 

  Zimą

• 

  Skrzydło od ul. Kołłątaja

Zobacz też

• Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży Słabowidzącej i Niewidomej im. L. Braille'a w Bydgoszczy
• Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży Słabosłyszącej i Niesłyszącej im. gen. S. Maczka w Bydgoszczy

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie obiektu sprzed 1939

Bibliografia

• Henryk Kulpiński: Sto lat w służbie niewidomych. W: Kalendarz Bydgoski. 1975.
• Janusz Umiński: Bydgoszcz. Przewodnik. Bydgoszcz: Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy”, 1996.