Budynek Seminaryjna 3 w Bydgoszczy
 nr rej. A/335/1-2 30 września 1992 | |
 Ryzalit główny | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Miejscowość | Bydgoszcz |
| Adres | ul. Seminaryjna 3 |
| Styl architektoniczny | historyzm |
| Architekt | Lehwese i Heumann |
| Kondygnacje | 4 |
| Rozpoczęcie budowy | 1905 |
| Ukończenie budowy | 1907 |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
 53°07′19″N 17°58′54″E/53,121944 17,981667 | |
| Strona internetowa | |
Budynek Seminaryjna 3 w Bydgoszczy – zabytkowy budynek oświatowy, położony przy ul. Seminaryjnej 3 w Bydgoszczy.
Położenie
Budynek stoi w południowej pierzei ul. Seminaryjnej na osiedlu Wilczak. Mieści się na wzgórzu, w okresie pruskim zwanym imieniem Naumanna (niem. Naumannshöhe). Budynek sąsiaduje od wschodu z Kujawsko-Pomorskim Centrum Pulmonologii.
Historia
Okres pruski
Budynek został wzniesiony w latach 1905-1907 dla Katolickiego Seminarium Nauczycielskiego, zaliczanego do średnich szkół państwowych w Bydgoszczy[1]. Powstał według projektu mistrza budowlanego Lehwesse i inspektora budowlanego Heumanna[2].
Seminarium zostało utworzone w 1907 r. – ze szkołą ćwiczeń i preparandą dla kandydatów, którzy nie posiadali dostatecznego przygotowania do podjęcia nauki w zakładzie. Seminarium finansowane było ze środków państwowych. Miało ono katolicki charakter wyznaniowy i oprócz Niemców przyjmowało również Polaków[3].
Okres międzywojenny
Po przejściu Bydgoszczy w granice II Rzeczypospolitej, już w pierwszym dniu objęcia władzy przez Polaków w Bydgoszczy 20 stycznia 1920 r. seminarium zostało przejęte z rąk niemieckich. Wynikało to z tego, że najbardziej pilną sprawą dla władz było zapewnienie szkolnictwu wykwalifikowanych kadr, władających językiem polskim. Jeszcze w styczniu 1920 r. przeprowadzono egzamin z języka polskiego wśród seminarzystów, który zdało 73 osoby i z nich utworzono pierwsze 5 klas seminaryjnych[4].
Dyrektorem placówki do 1928 r. był ks. Jan Filipiak. Budynek szkolny zapewniał placówce doskonałe warunki lokalowe. W szkole znajdował się internat dla uczniów zamiejscowych, a obok budynek mieszkalny dla nauczycieli[5]. Wewnątrz, na spoczniku klatki schodowej prowadzącej do auli (służącej także jako kaplica szkolna) znajdowało się wykonane z brązu popiersie Józefa Piłsudskiego.
Nauka w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim trwała 5 lat. Program nauczania obejmował przedmioty ogólnokształcące w zakresie zbliżonym do nauki gimnazjalnej oraz podstawowe przedmioty pedagogiczne. Dość szeroko uwzględniono także przedmioty artystyczno-techniczne (muzyka, śpiew, rysunki, prace ręczne), których znajomość była przydatna nie tylko w pracy szkolnej, lecz także w działalności środowiskowej. Przy seminarium istniała tzw. szkoła ćwiczeń, w której uczniowie odbywali praktyki zawodowe i która była dostępna dla wszystkich dzieci. Cechowała się lepszym wyposażeniem, niż inne bydgoskie szkoły powszechne, lecz pobierano w niej opłaty na pomoce naukowe[5].
W szkole kształciło się jednorazowo ok. 200-250 seminarzystów. W ciągu całej działalności seminarium opuściło 449 maturzystów. Skład społeczny uczniów cechował się przewagą młodzieży ze sfer drobnomieszczańskich i wiejskich[5].
Reforma oświaty z 1932 r. spowodowała zawieszenie działalności seminarium[6]. W opustoszałym budynku znalazło swoją przejściową siedzibę prywatne gimnazjum Polskiego Towarzystwa Szkolnego, a w internacie zamieszkała młodzież z innych szkół bydgoskich. Dopiero w roku szkolnym 1938/1939 rozpoczęło działalność Państwowe Liceum Pedagogiczne, które przyjęło do I klasy 26 uczniów. Był to już jednak ostatni rok szkolny przed wybuchem wojny, która przerwała rozwój polskiego szkolnictwa w Bydgoszczy[5].
Okres okupacji niemieckiej
W czasie okupacji hitlerowskiej budynek szkolny zajmowany był okresowo przez oddziały wojskowe. Zniszczono wówczas płaskorzeźbę orła polskiego, zawieszoną nad wejściem głównym[7]. W 1943 r. umieszczono w budynku Żeńskie Seminarium Nauczycielskie, które przygotowywało ideologicznie przygotowaną niemiecką kadrę nauczycielską, jako instrument germanizacji. W roku szkolnym 1943/1944 uczyło się w placówce 230 dziewcząt[8].
Okres powojenny
Po zakończeniu II wojny światowej 1 września 1945 r. wznowiono działalność Państwowego Liceum Pedagogicznego. Początkowo szkoła mieściła się w kamienicy przy ul. Gdańskiej 22, a od 1 września 1946 r. przeniosła się do gmachu przy ul. Seminaryjnej 3[9]. Parter zajmowała Szkoła Ćwiczeń, pierwsze piętro przeznaczone było dla klas licealnych, a na drugim znajdowała się aula oraz internat powiększony w latach 50. XX w. o poddasze. W 1951 r. we wnętrzu ufundowano tablicę pamiątkową ku pamięci 5 nauczycieli przedwojennego Liceum zamordowanych podczas okupacji hitlerowskiej.
W latach 1950-1954 dyrektorem szkoły był późniejszy rektor WSP w Gdańsku Ludwik Bandura. W 1962 r. rozpoczęto stopniową likwidację szkoły, zakończoną w 1964 r. W ciągu swego powojennego istnienia placówka wykształciła 1384 absolwentów. W ich gronie byli m.in. późniejszy rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, prof. dr hab. Edmund Trempała, dyrektor Pałacu Młodzieży, posłanka mgr Dorota Kempka i inni.
W 1967 r. budynek został przekazany na potrzeby Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Bydgoszczy, która umieściła w nim reaktywowany w 1966 r. Wydział Technologii Chemicznej oraz Bibliotekę Główną uczelni[10]. W 1974 r. Wyższa Szkoła Inżynierska połączyła się z bydgoską filią Akademii Rolniczej w Poznaniu i zmieniła nazwę na Akademia Techniczno-Rolnicza, a w 2006 r. na Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich[10].
W 1978 r. po oddaniu do użytku pierwszych obiektów Ośrodka ATR w Fordonie, przeniesiono do nich Bibliotekę Główną. W 2003 r. Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej otrzymał prawa do nadawania stopnia doktora w dziedzinie nauk chemicznych[10].
Architektura
Budynek reprezentuje styl historyzujący. Jest wzniesiony na rzucie wydłużonego prostokąta, z ryzalitem środkowym od frontu i bocznymi skrzydłami. Cały kompleks zabudowy złożony jest z wielu brył o zróżnicowanej wysokości. Większość jest podpiwniczona; korpus główny i skrzydła boczne są trzykondygnacyjne, a ryzalit środkowy nieco wyższy. Do elewacji tylnej od wschodu przylega prostokątne skrzydło, w którym mieści się dawna sala gimnastyczna[2].
Budynki nakryte są dachami mansardowymi. Wejście główne w ryzalicie zamknięte jest łukiem koszowym, a w III kondygnacji (auli) znajdują się trzy duże okna zamknięte łukiem pełnym. Nad środkowym oknem znajduje się rama kartuszowa z datą „1907”, oznaczającą rok ukończenia budowy obiektu[2].
Ceglane elewacje urozmaicone są wąskimi tynkowanymi płycinami[2].
Jesienią 2016 rozpoczęto remont obiektu[11]. W jego trakcie, w kwietniu 2017 w wieży budynku znaleziono gazety („Ilustrierte Zeitung fur Blechindustrie”), ulotki, list i wizytówkę z 1906 r.[12].
Zobacz też
Galeria
Ryzalit
Budynek mieszkalny wchodzący w skład kompleksu
Front
Przypisy
- ↑ Okoń Emanuel, Tandecki Janusz. Bydgoszcz – historia i rozwój przestrzenny. [w:] Czachorowski Antoni red.: Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt I Bydgoszcz. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Toruń 1997.
- ↑ a b c d Parucka Krystyna. Zabytki Bydgoszczy – minikatalog. „Tifen” Krystyna Parucka. Bydgoszcz 2008. ISBN 978-83-927191-0-6.
- ↑ Historia Bydgoszczy. Tom I. Do roku 1920: red. Marian Biskup: Bydgoszcz: Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa-Poznań 1991. ISBN 83-01-06666-0, s. 590.
- ↑ Historia Bydgoszczy. Tom II. Część pierwsza 1920-1939: red. Marian Biskup: Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe 1999. ISBN 83-901329-0-7, s. 653.
- ↑ a b c d Historia Bydgoszczy. Tom II. Część pierwsza 1920-1939: red. Marian Biskup: Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe 1999. ISBN 83-901329-0-7, s. 699-700.
- ↑ Reforma przewidywała kształcenie nauczycieli w trzyletnich liceach pedagogicznych (na podbudowie czteroletniego gimnazjum ogólnokształcącego) i w dwuletnich pedagogiach (na podbudowie liceum ogólnokształcącego).
- ↑ Śliwiński Eugeniusz: Szkoła jaką pamiętam…[w:] Kalendarz Bydgoski 1994.
- ↑ Historia Bydgoszczy. Tom II. Część druga 1939–1945: red. Marian Biskup: Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe 2004. ISBN 83-921454-0-2, s. 305.
- ↑ Grott Franciszek: O szkoło, szkoło… ! [w:] Kalendarz Bydgoski 1993.
- ↑ a b c Historia szkolnictwa wyższego w Bydgoszczy, Zygmunt Mackiewicz (red.), Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 2004, s. 35-46, ISBN 83-917322-7-4, OCLC 749591797.
- ↑ Budynek uczelni przechodzi remont. Pochłonie 7 mln zł
- ↑ Anna Stankiewicz Niecodzienne znalezisko na UTP. Odkryli gazety i list z 1906 r.
Bibliografia
- Parucka Krystyna. Zabytki Bydgoszczy – minikatalog. „Tifen” Krystyna Parucka. Bydgoszcz 2008
- Umiński Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik: Bydgoszcz: Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy”, 1996
Media użyte na tej stronie
Autor:
Mapa Bydgoszczy, Polska
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Budynek Wydziału Chemii UTP w Bydgoszczy, ul Seminaryjna 3 (inż. Huber z Berlina, 1905-08), dawniej katolickie seminarium nauczycielskie powołane w 1907 r.
Budynek Wydziału Chemii UTP w Bydgoszczy, ul Seminaryjna 3 (inż. Huber z Berlina, 1905-08), dawniej katolickie seminarium nauczycielskie powołane w 1907 r.
Budynek Wydziału Chemii UTP w Bydgoszczy, ul Seminaryjna 3 (inż. Huber z Berlina, 1905-08), dawniej katolickie seminarium nauczycielskie powołane w 1907 r.
Budynek Wydziału Chemii UTP w Bydgoszczy, ul Seminaryjna 3 (inż. Huber z Berlina, 1905-08), dawniej katolickie seminarium nauczycielskie powołane w 1907 r.
Część zabudowy Wydziału Chemii UTP w Bydgoszczy, ul Seminaryjna 3 (inż. Huber z Berlina, 1905-08), dawniej katolickie seminarium nauczycielskie powołane w 1907 r.