Budzistowo
| Artykuł | 54°9′39″N 15°34′55″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 54°9'39"N, 15°34'56"E, 54°9'35.35"N, 15°34'54.12"E |
| - błąd | 38 m |
| Odległość | 19 m |
| wieś | |
 Widok na miejscowość od północy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna | 94 |
| Kod pocztowy | 78-100 |
| Tablice rejestracyjne | ZKL |
| SIMC | 0307460 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kołobrzeg _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy wiejskiej Kołobrzeg") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kołobrzeskiego  | |
 54°09′39″N 15°34′55″E/54,160833 15,581944 | |
Budzistowo (do 1948 niem. Altstadt) – wieś w północno-zachodniej Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kołobrzeskim, w gminie Kołobrzeg, nad rzeką Parsętą, 4 km od jej ujścia do morza.
Tereny nad Parsętą oraz przyległe do północnej części wsi zostały objęte obszarem ochrony siedlisk "Dorzecze Parsęty"[1].
Do Budzistowa dochodzi droga powiatowa nr 0282Z z Kołobrzegu, która łączy wieś także z drogą wojewódzką nr 163[2].
W miejscowości znajduje się filia Biblioteki Publicznej Gminy Kołobrzeg[3].
Historia
Historia Budzistowa sięga VIII wieku. To tutaj był zlokalizowany przedlokacyjny Kołobrzeg, na co wskazuje stara niemiecka nazwa miejscowości - Altstadt - "Stare Miasto". W połowie IX wieku na terenie obecnej wsi powstał gród, który z czasem stał się centrum polityczno-gospodarczym regionu[4]. Gród był ufortyfikowany. Wokół posiadał wysoki wał drewniano-ziemny, widoczny do dzisiaj. Z upływem lat gród przeradzał się w niewielki ośrodek miejski. Od południa i północy powstawały podgrodzia, oraz mały port nad rzeką.
W połowie X wieku gród wraz z całym Pomorzem znalazł się w granicach państwa Piastów. Pierwszy raz wzmiankowany jest w roku 1000 w kronikach Thietmara jako Kołobrzeg. To właśnie tutaj stała pierwsza katedra kołobrzeska, była ona siedzibą biskupstwa. Ówczesny Kołobrzeg na miejscu dzisiejszego Budzistowa mógł liczyć od dwóch do czterech tysięcy mieszkańców[4]. W początkach XII wieku gród został zdobyty przez Bolesława Krzywoustego, opisał to Gall Anonim, a potwierdziły XX wieczne badania archeologiczne[5]
W roku 1939 wieś zamieszkiwało około 260 osób[4].
W latach 1950–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa koszalińskiego.
Zabytki
Zabytki architektury oraz zabytkowa zieleń[6][7]
- gotycki kościół św. Jana Chrzciciela z 1222 r. Najstarszy na Pomorzu. Jednonawowa, ceglana kaplica z drewnianą sygnaturką. Wpisany do rejestru (nr rej. 207 z 22 września 1959) wraz z otoczeniem (dawny przykościelny cmentarz ze starodrzewiem liściastym - lipy, klony; brak nagrobków);
- teren historycznego założenia folwarcznego (pałac z parkiem i folwarcznym podwórzem):
- eklektyczny pałac z lat 70. XIX w. w duchu historyzmu (neogotyk, neorenesans), ob. hotel;
- park krajobrazowy z ceglanym ogrodzeniem (drzewostan: jesion wyniosły, świerk pospolity, kasztanowiec, orzech włoski);
- stodoła folwarczna, XIX/XX w., bogaty detal ceglany;
- magazyn folwarczny, XIX/XX w., bogaty detal ceglany;
- eklektyczny myśliwski dwór z końca XIX w. (bogaty detal cegl.) wraz z parkiem naturalistycznym;
- murowany budynek szkoły z lat 30. XX w., ob. budynek mieszk.;
- cmentarz poewangelicki o pow. 1,39 ha z poł. XIX w., starodrzew lipowy, brak nagrobków;
- kilka murowanych domów z XIX/XX w.
Stanowiska archeologiczne[7][8]
- wczesnośredniowieczne grodzisko dwuczłonowe nad Parsętą (VIII-XIII w.) - wpisane do rejestru pod nr 276 z dn. 4 kwietnia 1960 r. (AZP 15-15/97-103), objęte strefą W.I ochrony archeologicznej; w tym:
- gród (AZP 15-15/97);
- obwarowane podgrodzie płd. (AZP 15-15/98)
- nieobwarowane podgrodzie płn. (AZP 15-15/99);
- osada przygrodowa (AZP 15-15/100);
- port (domniemany) (AZP 15-15/101);
- most (AZP 15-15/102);
- gotycki kościół z 1222 r. (AZP 15-15/103);
- inne liczne osady, ślady osadnicze i cmentarzyska z okresu do wczesnego średniowiecza.
Samorząd mieszkańców
Gmina Kołobrzeg utworzyła jednostkę pomocniczą – sołectwo "Budzistowo", obejmujące jedynie wieś Budzistowo[9]. Mieszkańcy wyłaniają na zebraniu wiejskim sołtysa oraz radę sołecką[10]. Mieszkańcy Budzistowa wybierają 1 radnego do 15-osobowej Rady Gminy Kołobrzeg[11].
Przypisy
- ↑ Arkusz nr 1/14. W: Techmex: Obszar PLH320007 (Dorzecze Parsęty) Skala 1:50 000. Ministerstwo Środowiska RP, 2006-04-14.
- ↑ Sieć dróg - gmina Kołobrzeg. Zarząd Dróg Powiatowych w Kołobrzegu. [dostęp 2011-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-19)].
- ↑ Biblioteka Publiczna Gminy Kołobrzeg. [dostęp 2010-07-24].
- ↑ a b c Robert Śmigielski: Gmina Kołobrzeg Okolice Kołobrzegu. Dzieje i atrakcje turystyczne. Kołobrzeg: Agencja Usługowo-Handlowa "MAX", 2005, s. 15. ISBN 83-919113-1-4.
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 112, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kołobrzeg 2010. ss. 41, 63-64, 67 (Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XLIII/287/10 Rady Gminy Kołobrzeg z dnia 3 marca 2010 r.)
- ↑ a b Plan Zagospodarowania Przestrzenego miejscowości Budzistowo. § 10, (Uchwała Nr L/336/10 Rady Gminy Kołobrzeg z dnia 27 września 2010 r.)
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kołobrzeg 2010. ss. 51-53 (Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XLIII/287/10 Rady Gminy Kołobrzeg z dnia 3 marca 2010 r.)
- ↑ Wykaz sołectw. Urząd Gminy Kołobrzeg, 2009-01-09. [dostęp 2011-03-09].
- ↑ Uchwała Nr XXIV/140/97 Rady Gminy Kołobrzeg z dnia 31 stycznia 1997 roku ws. nadania statutów Sołectwom Gminy Kołobrzeg
- ↑ Uchwała Nr XXX/192/2002 Rady Gminy Kołobrzeg dnia 25 czerwca 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2002 r. Nr 51, poz. 1090, z poprawką z 2002 Nr 59, poz. 1347)
- Siedziba gminy: Kołobrzeg
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.65 N
- S: 52.58 N
- W: 13.95 E
- E: 17.10 E
Autor:
Mapa gminy Kołobrzeg, Polska
Autor: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budzistowo (gm. Kołobrzeg) - widok z północy
Autor: JDavid, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół pw. Jana Chrzciciela w Budzistowie (woj. zachodniopomorskie)
Autor:
Mapa powiatu kołobrzeskiego, Polska
