Bug

	Bug
	Bug
	; Bug we wsi Stare Mierzwice
Kontynent	Europa
Państwo	Ukraina; Białoruś; Polska
	Rzeka 3 rzędu
Długość	772 (odcinek graniczny 363) km
Powierzchnia zlewni	39 420 km²
Średni przepływ	154 m³/s w dolnym biegu koło Wyszkowa
	Źródło
Miejsce	Wyżyna Podolska (Ukraina) Werchobuż
Wysokość	311 m n.p.m.
Współrzędne	49°52′17,0″N 25°05′45,9″E/49,871400 25,096080
	Ujście
Recypient	Narew
Miejsce	Jezioro Zegrzyńskie , Arciechów
Wysokość	75 m n.p.m.
Współrzędne	52°32′00″N 21°15′12″E/52,533333 21,253333
	Położenie na mapie Europy źródło ujście

Bug w Wyszkowie

Bug (biał. Заходні Буг, Zachodni Buh; ukr. Західний Буг, Zachidnyj Buh) – rzeka, będąca dopływem Narwi, przepływająca przez zachodnią Ukrainę, wschodnią Polskę i zachodnią Białoruś.

Dorzecze

Długość Bugu wynosi 772 km^[3], a powierzchnia dorzecza 39 420 km². Z tego większość leży na terenie Polski – 19,4 tys. km², (49,2%). Na terenie Ukrainy leży 10,8 tys. km² (27,4%) obszaru zlewni, na Białorusi natomiast 9,2 tys. km² (23,3%)^[1]. Średni przepływ w dolnym biegu, w Wyszkowie, wynosi 154 m³/s^[4], co czyni go czwartą co do wielkości rzeką Polski^[3]. Dorzecze rozciągnięte jest południkowo. Obejmuje kilka regionów geologicznych i fizjograficznych^[2].

Nazwa rzeki jest tak zwanym substratem językowym: została przejęta przez Lechitów od ludności wcześniej zamieszkujące jej dorzecze^[5].

Przebieg

Bug pomiędzy Niemirowem a Gnojnem. W tym miejscu przestaje być rzeką graniczną między Polską a Białorusią

Alegoria Bugu, posąg przed pałacem Na Wyspie w Warszawie

Bug ma źródło w Werchobużu ^[6]^[7] na północnej Wyżynie Podolskiej na Ukrainie, na wysokości 311 m n.p.m. Wpływa do jeziora Zegrzyńskiego, stanowiąc jednocześnie lewy dopływ Narwi. W większości (około ¾ długości) biegnie na wysokości 100–200 n.p.m. Na odcinku 363 km^[2] (Gołębie – Niemirów)^[2]^[8] stanowi granicę z Ukrainą i Białorusią. Koryto Bugu w Zosinie jest najdalej na wschód wysuniętym miejscem Polski (24,9°E)^[9]. W najwyższej swojej części Bug płynie przez Kotlinę Pobuża, dalej przez Wyżynę Wołyńską oraz jej subregiony: Grzędę Sokalską, Kotlinę Hrubieszowską oraz Grzędę Horodelską. Zakole bugu nieopodal Horodła wyznacza granicę Wyżyn Ukraińskich i Niżu Wschodniobałtycko-Białoruskiego. Od Horodła po ujście Krzny Bug biegnie przez cztery obszary Podlasia (prowincja Nizina Środkowoeuropejska, podprowincja Niziny Środkowopolskie)^[2].

Zbudowany w XIX wieku Kanał Królewski (budowę rozpoczęto w 1786) łączy Bug przez Prypeć z Dnieprem^[10].

Do 1962 uznawano, że Narew jest dopływem Bugu^[11], który ma większy średni przepływ w miejscu połączenia rzek (przepływ Narwi w Zambskach Kościelnych wynosi 140 m³/s)^[4].

Główne dopływy

Lewe

Pełtew
Udal
Bukowa
Huczwa
Wełnianka
Sołokija
Uherka
Włodawka
Krzna
Toczna
Cetynia
Liwiec
Grabar

Prawe

Ług
Muchawiec
Leśna
Nurzec
Brok

Miejscowości nad rzeką Bug

Uporządkowane od źródeł do ujścia:

Czerwonogród
Sokal
Kryłów
Strzyżów
Zosin
Horodło
Dubienka
Dorohusk
Świerże
Wola Uhruska
Zbereże
Orchówek
Włodawa

Michalków
Murawiec
Kuzawka
Sławatycze
Kodeń
Żuki
Terespol
Brześć
Neple
Krzyczew
Pratulin
Niemirów
Gnojno

Serpelice
Mielnik
Kózki
Drohiczyn
Granne
Nur
Zuzela
Małkinia Górna
Brok
Brańszczyk
Kamieńczyk
Wyszków
Popowo Kościelne
Kania Polska
Arciechów

Przyroda

Okolice Bugu wyróżniają się znacznym zróżnicowaniem siedlisk i wystąpujących w nich gatunków. Na odcinku od Gołębi do Terespola stwierdzono występowanie około tysiąca gatunków roślin naczyniowych. Fauna również jest różnorodna – należy do niej blisko 100 gatunków motyli dziennych (około 70% wszystkich polskich gatunków), 44 gatunki ryb (to odpowiednio 57%) oraz 158 gatunków ptaków lęgowych i prawdopodobnie lęgowych (69%). Część doliny Bugu objęta jest ochroną – to 37,6% powierzchni leżących na wymienionym obszarze gmin, od Włodawy Miasto po Mircze)^[8].

Zanieczyszczenie

Przeprowadzone w 2005 roku badania poświęcone granicznemu odcinkowi Bugu (363 km) wykazały, że woda w tamtym odcinku rzeki należała w całości do IV i V klasy jakości, to jest słabej (92%) i złej (8%). W latach 2010–2012 oceniona została jakość wód Bugu na odcinku od Kryłowa (pierwszy punkt pomiarowy po wpłynięciu Bugu z Ukrainy). Do Dorohuska woda wykazywała słaby stan ekologiczny (IV klasa), do Terespola stan umiarkowany (III klasa) po czym znów stan wód pogarszał się do słabego. Jako przyczynę złej jakości wód wskazano w 2016 niewystarczającą współpracę międzynarodową^[1].

Zobacz też

Boh
Podlaski Przełom Bugu
Dolina Dolnego Bugu

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d EdwardE. Lis EdwardE., Ochrona wód zlewni Bugu, „Kontrola Państwowa”, 4/lipiec-sierpień/2016, s. 65–74 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zdzisław Michalczyk, Wojciech Sobolewi. Charakterystyka hydrologiczna dorzecza Bugu. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska – Sectio B”. 57, s. 111–125, 2002.
↑ ^a ^b Świat w porach roku. Demart, 2004, seria: Atlas do przyrody. ISBN 83-7427-016-0.
↑ ^a ^b Maciej Karpowicz: Lokalne i regionalne czynniki kształtujące strukturę zooplanktonu skorupiakowego siedlisk systemu rzecznego Narwi. Białystok, 2015. [dostęp 2017-10-27].
↑ W.P.W.P. Cienkowski W.P.W.P., Sekrety imion własnych, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1965, s. 136 .
↑ Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim. Lwów: Karol Kwieciński, 1919, s. 99.
↑ Grzegorz Rąkowski: Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Cz. 3: Ziemia lwowska. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2007, s. 297. ISBN 978-83-89188-66-3.
↑ ^a ^b Wioletta Kałamucka, Krzysztof Kałamucki. Zagospodarowanie turystyczne gmin nadbużańskich w odcinku granicznym Dołhobyczów–Włodawa na tle istniejących obszarów chronionych. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska – Sectio B”. 66 (2). s. 103–119.
↑ Jan Pawłowski: 1. Środowisko przyrodnicze okolic Hrubieszowa. W: pod red. Ryszarda Szczygła: Dzieje Hrubieszowa. T. 1. Od pradziejów do 1918 roku. Hrubieszów: 2006.
↑ Jan Pyś: Administracja żeglugi śródlądowej w Polsce - rys historyczny. Urząd Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu, 2014.
↑ hasło „Bug” w Wielkiej encyklopedii powszechnej PWN. W haśle „Narew”, napisanym kilka lat później, Bug jest dopływem Narwi.

Linki zewnętrzne

Bug w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. I: Aa – Dereneczna. Warszawa 1880.

[zlew-1] EdwardE. Lis EdwardE., Ochrona wód zlewni Bugu, „Kontrola Państwowa”, 4/lipiec-sierpień/2016, s. 65–74 .

[hydro-2] Zdzisław Michalczyk, Wojciech Sobolewi. Charakterystyka hydrologiczna dorzecza Bugu. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska – Sectio B”. 57, s. 111–125, 2002.

[a-3] Świat w porach roku. Demart, 2004, seria: Atlas do przyrody. ISBN 83-7427-016-0.

[e-4] Maciej Karpowicz: Lokalne i regionalne czynniki kształtujące strukturę zooplanktonu skorupiakowego siedlisk systemu rzecznego Narwi. Białystok, 2015. [dostęp 2017-10-27].

[b-5] W.P.W.P. Cienkowski W.P.W.P., Sekrety imion własnych, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1965, s. 136 .

[c-6] Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim. Lwów: Karol Kwieciński, 1919, s. 99.

[d-7] Grzegorz Rąkowski: Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Cz. 3: Ziemia lwowska. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2007, s. 297. ISBN 978-83-89188-66-3.

[zago-8] Wioletta Kałamucka, Krzysztof Kałamucki. Zagospodarowanie turystyczne gmin nadbużańskich w odcinku granicznym Dołhobyczów–Włodawa na tle istniejących obszarów chronionych. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska – Sectio B”. 66 (2). s. 103–119.

[hrubieszow-9] Jan Pawłowski: 1. Środowisko przyrodnicze okolic Hrubieszowa. W: pod red. Ryszarda Szczygła: Dzieje Hrubieszowa. T. 1. Od pradziejów do 1918 roku. Hrubieszów: 2006.

[kanaly-10] Jan Pyś: Administracja żeglugi śródlądowej w Polsce - rys historyczny. Urząd Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu, 2014.

[11] sło „Bug” w Wielkiej encyklopedii powszechnej PWN. W haśle „Narew”, napisanym kilka lat później, Bug jest dopływem Narwi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Bug