Bulwar Filadelfijski w Toruniu

Bulwar Filadelfijski w Toruniu

Bulwar widziany z Mostu Drogowego im. Józefa Piłsudskiego
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Dzielnica	Stare Miasto
Data założenia	1973
Położenie na mapie Torunia Bulwar Filadelfijski w Toruniu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bulwar Filadelfijski w Toruniu
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Bulwar Filadelfijski w Toruniu
53°00′29″N 18°36′23″E/53,008056 18,606389

Bulwar Filadelfijski w Toruniu (dawniej ulica Nadbrzeżna, niem. Uferstraße^[1]) – nabrzeże znajdujące się na prawym brzegu Wisły w Toruniu. Bulwar znajduje się w prawobrzeżnej części miasta, pomiędzy Zespołem Staromiejskim a Wisłą. Bulwar Filadelfijski liczy ok. 2 km długości. Jej nazwa pochodzi od amerykańskiego miasta Filadelfia, będącego miastem partnerskim Torunia^[2].

Historia

Od czasów średniowiecza, na miejscu dzisiejszego Bulwaru Filadelfijskiego, mieścił się port, gdzie przyjmowano statki morskie, kursujące m.in. do Warszawy, Gdyni, Gdańska^[3][4]. W 2. połowie XIX w. pojawił się pierwsze plany zagospodarowania nadbrzeża w celach rekreacyjnych^[4]. W 1878 roku została otwarta nadbrzeżna linia kolejowa. Przebiegała ona od Dworca Toruń Miasto, przez teren dzisiejszych bulwaru, do Portu Zimowego^[3].

W 1973 roku, z okazji 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, zagospodarowano tereny nadwiślańskie. Rozebrano dawne nabrzeże portowe, a na jej miejscu wybudowano bulwar^[2]. Podczas przygotowań do Roku Kopernikańskiego zmieniono układ komunikacyjny Torunia. Ruch tranzytowy przekierowano ze Starego Miasta na Ulicę Nabrzeżną oraz Wały Generała Sikorskiego^[5]. W 1976 (według innego źródła w 1977 roku^[6]) roku nadano obecną nazwę bulwarowi^[2].

W 1973 roku na Bulwarze Filadelfijskim zaczęły działać otwarte kąpielisko i hotel funkcjonujący w ramach Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Było to największe wówczas kąpielisko w Toruniu, gdzie mieściło się pięć basenów i brodzików mogących pomieścić ok. 2,5 tys. osób. W 2008 roku zamknięto ostatni basen. Obecnie na miejscu kąpieliska znajduje się hotel^[7].

28 czerwca 2022 roku rozpoczęto przebudowę Bulwaru Filadelfijskiego^[8]. Początkowo prace miały rozpoczął się w 2017 roku, jednak termin przesunięto ze względu na obawy o zakłócenie płynnego ruchu drogowego przy jednoczesnym remoncie mostu drogowego im. Józefa Piłsudskiego, położonego w bezpośrednim sąsiedztwie bulwaru, oraz w wyniku spadku wpływów do budżetu miasta podczas pandemii COVID-19^[9]. Kontrowersje wzbudziła budowa dwóch pawilonów przy Bulwarze Filadelfijskim. Zdaniem generalnego konserwatora zabytków Jarosława Sellina, budowa pawilonów może przyczynić się do zaburzenia integralności i autentyzmu panoramy Zespołu staromiejskiego, co może w konsekwencji przyczynić się do usunięcia Torunia z listy światowego dziedzictwa UNESCO^[10].

Kultura

Na bulwarze odbywają się różnego rodzaju wydarzenia kulturalne oraz plenerowe pokazy historyczne, m.in.: Dni Torunia^[11].

Na Bulwarze Filadelfijskim nakręcono zdjęcia do filmów: Ludzie Wisły w reż. Aleksandra Forda i Rejs w reż. Marka Piwowskiego^[12].

Ważniejsze obiekty

• Pomnik Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Toruniu^[13]
• Przystań łodzi „Katarzynka”^[2]
• Przystań statków turystycznych pływających po Wiśle^[2]
• Budynek limnigrafu z 1892 roku, rejestrujący wahania poziomu wód Wisły^[2]
• Mural upamiętniający kręcenie zdjęć do filmu Rejs^[14]

Przypisy

Bibliografia

• Katarzyna Kluczwajd: Toruń, którego nie ma. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2017. ISBN 978-83-7729-333-1.
• Zbigniew Podgórski, Paulina Lipowska. Krajobrazy Torunia w projektach filmów fabularnych. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, 2018. 
• Wojciech Polak. Obchody pięćsetlecia urodzin Mikołaja Kopernika w 1973 roku w Toruniu. „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. 3, 2013. 
• Artur Trapszyc. Nazwy miejscowe–przekaz i świadectwo rzeczywistości kulturowo-historycznej. Ochrona, eksploracja, upowszechnianie. „Łódzkie Studia Etnograficzne”. 55, 2016. 
• Antoni Ziółkiewicz, Adam Paczuski: Pomniki Torunia. Toruń: Wydawnictwo Regionalnego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturalnego w Toruniu, 2002. ISBN 83-87768-85-5.