Bunt Chaldejczyków

Bunt Chaldejczyków 626–616 p.n.e.
Upadek państwa asyryjskiego
Państwo nowo babilońskie (kolor ciemnozielony)
Czas	23 listopada 626 p.n.e. koronacja Nabopolassara
Miejsce	Babilonia
Terytorium	Babilonia (południowa Mezopotamia)
Wynik	powstanie państwa nowobabilońskiego
Strony konfliktu
Asyria Chaldejczycy
Dowódcy
Aszur-etil-ilani Kandalanu Sin-szumu-liszir Sin-szar-iszkun Nabopolassar
Siły
nieznane nieznane
Straty
nieznane nieznane
brak współrzędnych

Bunt Chaldejczyków w 626 r. p.n.e. skierowany był przeciwko władzy Asyrii w Babilonii. Po śmierci Aszurbanipala w imperium nastał czas rozprężenia spowodowany sporami dynastycznymi o sukcesję. W tak dogodnym momencie jeden z przywódców chaldejskich w Babilonii – Nabopolassar wszczął rewoltę skierowaną przeciwko Asyryjczykom i ich namiestnikowi Kandalanu.

Chaldejczycy w Babilonii

Chaldejczycy napływali do Babilonii od X w. p.n.e. i początkowo stanowili ludność koczowniczą bądź rolniczą. Z czasem zaczęli przenikać także do miast południowej Mezopotamii, stając się tym samym integralną częścią społeczeństwa babilońskiego. Przyswoili sobie religię, kulturę i naukę państwa w którym się osiedlili i z powodzeniem je kontynuowali.

Przed dynastią chaldejską kilku plemiennym władcom chaldejskim (np. Marduk-apla-iddina II, Marduk-zakir-szumi II, Muszezib-Marduk) udało się objąć tron w Babilonie, ale po asyryjskiej interwencji władza w państwie wracała w ręce starej arystokracji babilońskiej.

Przebieg powstania

Jak podają inskrypcje z wczesnych lat panowania Nabopolassara walki z Asyryjczykami ciągnęły się przez kilka lat zanim Babilonia została w całości opanowana:

W miesiącu z [...] Nabopolassar, wysławszy oddziały do Babilonu, [które] w nocy wkroczyły do miasta i toczyły walkę w mieście przez cały dzień.

Oni zadali klęskę Asyrii. Garnizon Sin-szar-iszkuna uciekł do Asyrii.

Miasto zostało powierzone do [...]. W dwunastym dniu miesiąca Ulűlu armia Asyrii wkroczyła do Akkad, wszedł Šasanaku podpalić świątynię i plądrować.

W miesiącu Tašrîtu bogowie Kiš wjechali do Babilonu. Tego dnia armia Asyrii wkroczyła do Nippur i Nabopolassar wycofał się przed nimi.

Armia Asyrii i mieszkańcy Nippur poszli za nim do Uruk, [następnie] oni stoczyli bitwę przeciw Nabopolassarowi w Uruk i wycofali się przed nim.

W miesiącu Ajaru armia Asyrii zeszła do Akkad. Na dwunastym dniu miesiąca Tašrîtu kiedy armia Asyrii pomaszerowała przeciw Babilonowi i Babilończykom.[Nabopolassar] wyruszył z Babilonu; na ten dzień stoczył bitwę przeciw armii Asyrii i zadał główną klęskę armii Asyrii i złupił ich.

Przez jeden rok nie było żadnego króla w kraju. W dwudziestym szóstym dniu miesiąca Arahsamna [23 listopada 626] Nabopolassar wstąpił na tron w Babilonie. (...)

Pierwszego roku Nabopolassara (625/624 p.n.e.): Siedemnastego dnia miesiąca Nisannu pokonał miasto. Šamaš i bogowie z Šapazzu zjechali do Babilonu.

W dwudziestym pierwszym dniu miesiąca Ajaru [14 maja 625 p.n.e.] armia Asyrii weszła do Raqmat i zdobyła łup.

W dziewiątym dniu miesiąc Âbu [30 lipca 625] Nabopolassar i jego armia pomaszerowała do Raqmat, któremu On [Nabopolassar] wydał bitwę przeciw Raqmat, ale nie schwytał miasta. Natomiast armia Asyrii przybyła tam, a on wycofał się przed nimi.

Drugiego roku Nabopolassara (624/623 p.n.e.): Na początku miesiąc Ululu [9 sierpnia 624] armia Asyrii zeszła do Akkad i obozowała powyżej kanału Banitu. [Asyryjczycy] stoczyli bitwę przeciw Nabopolassarowi, ale nie osiągnęli niczego [...] i wycofali się.

Trzeciego roku (623/622 p.n.e.):Ósmego dnia miesiąca [...] Der zbuntował przeciw Asyrii. Na piętnastym dniu miesiąca Tašrîtu [11 października] [asyryjski generał] Itti-ili przyłączył się do walki z Nippur. Potem król Asyrii zszedł do Akkad z jego oddziałami i objął Der; przejęty wyjął jego skarby i miał wysłać je do Nippur. On ścignął Itti – ili, [...] i ustanowił garnizon w Nippur, z którego wyruszył poza Eufrat [...].

Rezultat

Nabopolassar walczył o zachowanie tronu i opanowanie kraju z Asyryjczykami przez blisko 10 lat, w latach 626–616 p.n.e. Jak wynika z zapisków świątyń w Nippur i Ru'a nad częścią Babilonii przez krótki czas sprawowali też kontrolę: Sin-szumu-liszir asyryjski rebeliant, który po śmierci Aszur-etil-ilaniego chciał przejąć rządy oraz Sin-szar-iszkun. Dopiero od roku 616 p.n.e. (bitwa pod Gablini) jak podaje Kronika babilońska udało się Nabopolassarowi przenieść działania wojenne na rdzenne terytorium Asyrii.

Bibliografia

• Piotrowicz Ludwik, Upadek Asyrii w świetle nowo odkrytej kroniki babilońskiej, Kraków 1928.
• ABC 2:Kronika wczesnych lat panowania Nabopolassara (ang.)