Bursa Jasielska

Budynek Bursy Jasielskiej

Tablica pamiątkowa na budynku Bursy Jasielskiej

Wejście do cell dawnego więzienia gestapo

Bursa Jasielska – budynek w Jaśle.

Do zbiórki funduszy i wybudowania gmachu bursy przyczynił się dyrektor C. K. Gimnazjum w Jaśle, Józef Słotwiński^[1][2]. Bursa powstała przy ul. Na Młynek (obecnie ul. Za Bursą nr 1), gdzie zakupiono parcelę, na której rozpoczęto budowę, zakończoną jesienią 1912. Budynek miał pierwotnie służyć uczniom jasielskiego gimnazjum. Dnia 5 października 1912 bursę uroczyście poświęcono i nadano jej imię Adama Mickiewicza. W okresie pierwszej wojny światowej budynek pełnił funkcję szpitala wojskowego.

Od 1 maja 1940 bursa stała się siedzibą gestapo. Odtąd wszystkich aresztowanych i przebywających w jasielskim więzieniu w niej przesłuchiwano. Byli oni przewożeni z więzienia i przetrzymywani w czterech niewielkich piwnicznych celach.

Miejsce brutalnego przesłuchiwania przez gestapo ówczesnego księdza, a obecnie Sługi Bożego Stanisława Kołodzieja.

Kolejnymi szefami placówki gestapowskiej byli komisarze kryminalni: SS-Hauptsturmführer Heinz Schultze (od 1 maja 1940 do 18 stycznia 1941), SS-Hauptsturmführer Wilhelm Raschwitz (do 12 sierpnia 1943), SS-Obersturmführer Heinrich Hamann (do 1 listopada 1943) i SS-Untersturmführer Josef Palten.

Według niepotwierdzonych informacji z Bursy udało się zbiec kilku osobom, natomiast pewna jest tylko jedna ucieczka – ppor. AK Stanisława Wachowskiego ps. Jurand. W trakcie przesłuchania poprosił o wyjście do toalety, z drzwiami zawieszonymi wyżej, by strażnik widział nogi więźnia. Ppor. Wachowski ściągnął buty i uciekł przez okno, następnie dotarł do Dębowca.

Po wysiedleniu jaślan jesienią 1944 roku obiekt został spalony, jak większość zabudowy miasta. Odbudowano go po wojnie. Stał się oddziałem psychosomatycznym szpitala jasielskiego. W ocalałych celach w podziemiach powstała Izba Pamięci. Zachowały się w niej m.in. kajdany do zakuwania więźniów, oraz fragmenty ścian z oryginalnymi napisami. Na zewnątrz budynku umieszczono tablicę upamiętniającą ofiary.

Od 1991 roku Miejscem Pamięci opiekują się harcerze i instruktorzy 139 Drużyny Harcerskiej Lisy.

Przypisy

Bibliografia

• Wiesław Hap: Ziemia Jasielska naszą Małą Ojczyzną, ​ISBN 83-908141-3-7​