Bursa Jerozolimska w Krakowie

Bursa Jerozolimska
Ilustracja
kopia tablicy erekcyjnej Bursy Jeruzalem (1453 r.)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kraków, Ulica Gołębia

Ukończenie budowy

14531455

Zniszczono

1841

Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, po lewej znajduje się punkt z opisem „Bursa Jerozolimska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Bursa Jerozolimska”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Bursa Jerozolimska”
Ziemia50°03′39″N 19°55′59″E/50,060833 19,933056

Bursa Jeruzalembursa dla studentów Uniwersytetu Krakowskiego ufundowana przez biskupa krakowskiego, kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. W wyniku pożaru w 1841 wyburzona w 1869 roku.

Kardynał Oleśnicki miał ślubować odbycie pielgrzymki do Ziemi Świętej, ale z powodu rozlicznych zajęć politycznych nigdy nie znajdował czasu na wypełnienie przyrzeczenia. Gdy zdał sobie sprawę, że wiek i stan zdrowia nie pozwolą mu już na odbycie pielgrzymki, postanowił dokonać dosyć często w owych czasach praktykowanej zamiany ślubów. Zamiast zatem wędrować do Ziemi Świętej, zbudował bursę dla studentów Akademii Krakowskiej i nazwał ją Jeruzalem[1]. Bursa powstała w latach 1453–1456, a nad dokończeniem fundacji po śmierci Oleśnickiego czuwał m.in. Jan Długosz. Znajdowała się na rogu obecnej ul. Gołębiej i ul. Jagiellońskiej, naprzeciwko Collegium Minus. Był to duży jednopiętrowy kamienno-ceglany budynek z wewnętrznym dziedzińcem otoczonym krużgankiem, własną kuchnią, izbą wspólną (stuba communis), biblioteką i pokojami dla 100 studentów oraz seniora, przełożonego bursy. Pierwotny budynek spłonął najprawdopodobniej już w 1462 r., odrestaurowany został dzięki staraniom Jana Długosza. W 2 poł. XVI w. bursa popadła w ruinę, z której podniósł ją dopiero bp. Jakub Zadzik, przeznaczając znaczną kwotę na jej odbudowę.

W 1818 r. w trakcie remontu obu budynków połączono Bursę Jeruzalem ze stojącą obok Bursą Filozofów. Obie bursy spłonęły w nocy z 25 na 26 czerwca 1841 r. Ostateczne wyburzenie ruin Bursy nastąpiło w 1869 r., zaś na ich miejscu w latach 1883–1887 powstało Collegium Novum. Jedynym elementem pozostałym z gmachu Bursy Jeruzalem jest jej tablica fundacyjna, której kopia wmurowana jest obecnie na dziedzicu Collegium Maius. Oryginał znajduje się w Muzeum UJ.

Przypisy

  1. Marek Żukow-Karczewski, Nie istniejące budowle Krakowa. Bursa Jeruzalem, "Echo Krakowa", 24 III 1992 r., nr 59 (13622).

Bibliografia

  • Barycz H., Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935.
  • Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364–1764, T.1, red. K. Lepszy, Kraków 1964.
  • Karbowiak A., Mieszkania żaków krakowskich w XIV–XVI wieku, Lwów 1887.
  • Morawski K., Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wieki średnie i Odrodzenie, T. I i II, Kraków 1900.
  • Włodarek A., Architektura średniowiecznych kolegiów i burs Uniwersytetu Krakowskiego, Kraków 2000.

Media użyte na tej stronie

Krakow Center - basic map.svg
Autor: RaNo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Old town in Krakow - basic map
Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Kraków location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
  • N: 50.15 N
  • S: 49.95 N
  • W: 19.76 E
  • E: 20.26 E
Kraków - Collegium Maius - Płaskorzeźba 01.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Płaskorzeźba na ścianie Collegium Maius przedstawiająca biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego jako fundatora bursy dla Uniwersytetu Jagiellońskiego.