Burt Reynolds

Burt Reynolds

Burt Reynolds (2011)
Imię i nazwisko	Burton Leon Reynolds Jr.
Data i miejsce urodzenia	11 lutego 1936 Lansing
Data i miejsce śmierci	6 września 2018 Jupiter
Zawód	aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy, kaskader
Współmałżonek	Judy Carne (1963–1965; rozwód) Loni Anderson (1988–1993; rozwód)
Lata aktywności	1958–2018

Burt Reynolds, właśc. Burton Leon Reynolds Jr.^[1][2] (ur. 11 lutego 1936 w Lansing, zm. 6 września 2018 w Jupiter) – amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Dwukrotny laureat Złotego Globu, nominowany do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego.

Swoją karierę zaczynał w telewizji od westernów w latach 60., a następnie jego nazwisko znalazło się w kulturze popularnej lat 70. i 80., jako symbol seksu (pozował prawie nago dla magazynu „Cosmopolitan”)^[3], a na ekranie stworzył południowy typ „starego dobry chłopaka”^[4].

W 1978 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6838 Hollywood Boulevard^[5][6].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Lansing^[7] w stanie Michigan jako syn Harriette Fernette „Fern” (z domu Miller; zm. 5 maja 1992), pochodzenia anglosasko-włoskiego^[8] i szefa policji Burtona Milo Reynoldsa (zm. 20 kwietnia 2002), pół-Indianina Czirokeza, pół-Irlandczyka. Jego babka była z plemienia Czirokezów; miał też korzenie angielskie, szkockie, a także dalekie niemieckie i holenderskie^[9]. Miał starszą siostrę Nancy Ann Brown (ur. 1930) i adoptowanego brata Jimmy’ego (ur. 1936). Po ukończeniu w 1954 szkoły średniej Palm Beach High School w Palm Beach na Florydzie kontynuował naukę w Palm Beach Community College^[10]. Zanim zajął się aktorstwem, chciał być futbolistą w klubie Baltimore Colts^[11]. Przerwał karierę sportową po poważnym wypadku samochodowym. Wówczas wyjechał z Florydy do Nowego Jorku. Zarabiał na życie jako pomywacz i ochroniarz w nocnych klubach. W końcu zauważyli go producenci seriali, a potem westernów i proponowano mu role Meksykanów czy Indian.

Kariera

Burt Reynolds (1962)

Aktorski debiut w sztuce Outward Bound, wystawianej przez Palm Beach Junior College, dał mu sławę w całym stanie i stypendium nowojorskie Hyde Park Playhouse. W 1958 ukończył Florida State University^[12] w Tallahassee, gdzie otrzymał stypendium sportowe jako dobrze zapowiadający się sportowiec. Zajął się aktorstwem od chwili, kiedy poważny wypadek samochodowy przekreślił jego szanse dalszej kariery profesjonalnego piłkarza.

Profesjonalnym debiutem była rola w nowojorskiej premierze sztuki Pan Roberts (Mister Roberts) u boku Charltona Hestona. Po udziale w serialach M Squad (1959), Playhouse 90 (1959-1960), Johnny Ringo (1960), Alfred Hitchcock przedstawia (Alfred Hitchcock Presents, 1960), po raz pierwszy pojawił się na kinowym ekranie w dramacie Angel Baby (1961) z George’em Hamiltonem. Szczególną uwagę szerszych kręgów publiczności zwrócił na siebie rolą młodego pilota rzecznego Bena Frazera w przygodowym seryjnym westernie NBC Riverboat (1959-1960). Na początku kariery wystąpił w talk-show NBC Oto Hollywood (1962) i jako uczestnik Gry randkowej (1965). Potem zagrał w kolejnym serialu-westernie CBS Gunsmoke (1962-1965)^[13].

W 1968 był przesłuchiwany do roli w horrorze Dziecko Rosemary, ale Roman Polański wybrał Johna Cassavetesa^[14]. Jego popularność znacznie wzrosła po filmach: Sto karabinów (100 Rifles, 1969) z Raquel Welch, Sam Whiskey (1969) w roli tytułowej z Angie Dickinson, Skullduggery (1970) i Fuzz (1972). Pierwszoplanowa kreacja porucznika Dana Augusta w serialu kryminalnym ABC Dan August (1970-1971) zapewniła mu nominację do nagrody Złotego Globu. Dostał rolę Lewisa Medlocka, który musi odnaleźć w sobie pokłady brutalności, by przetrwać, w dramacie przygodowym Johna Boormana Uwolnienie (Deliverance, 1972) po tym, jak gwiazdy, które pierwotnie zostały wybrane do roli głównej, takie jak Marlon Brando, Henry Fonda i James Stewart, odmówili roli, po tym, jak usłyszeli o zagrożeniach związanych z rzeką Chatooga^[14]. Film odniósł olbrzymi sukces, zarówno kasowy, jak i wśród krytyków. Opowieść o tym, jak łatwo niewinny spływ kajakowy może zamienić się w walkę o przeżycie, otrzymała bardzo dobre recenzje, a duet, jaki stworzył Reynolds z Jonem Voightem, na trwałe przeszedł do historii kina^[15].

Stał się hollywoodzkim symbolem seksu lat 70.^[16] W kwietniu 1972 jego sesyjne zdjęcie w negliżu na futrze z niedźwiedzia trafiło na rozkładówkę jednego ze słynnych kobiecych magazynów „Cosmopolitan”^[17]. Będąc aktorem, wykreował wizerunek sympatycznego, choć nieco cynicznego zawadiaki, który nie ukrywa swoich wad. W 1973 brał udział przy realizacji albumu Ask Me What I Am z Dolly Parton^[18]. W komedii Roberta Aldricha Najdłuższy jard (The Longest Yard, 1974) stworzył przejmującą kreację młodego gracza futbolu amerykańskiego, który trafia do więzienia, gdzie zorganizowano lokalne rozgrywki. W 1975 był wśród kandydatów do roli Hana Solo w Gwiezdnych wojnach^[14]. Był pierwszym kandydatem reżysera Miloša Formana do głównej roli w Locie nad kukułczym gniazdem (1975), ale producenci United Artists obawiali się, że jego atrakcyjność może być źle odebrana przez przeciętnych kinomanów^[19].

Jako reżyser zadebiutował sensacyjnym dramatem kryminalnym Gator (1976), w którym zagrał również tytułową rolę. Zasłynął rolą kierowcy „Bandit” / Bo Darville w kowbojskim kapeluszu o ironicznym stosunku do samego siebie w dwóch komediach sensacyjnych z Sally Field – Mistrz kierownicy ucieka (1977) i Mistrz kierownicy ucieka 2 (Smokey and the Bandit II, 1980). Podobną postać kierowcy J.J. McClure stworzył w kolejnych dwóch komediach sensacyjnych: Wyścig armatniej kuli (The Cannonball Run, 1981) z udziałem Farrah Fawcett i Wyścig armatniej kuli II (Cannonball Run II, 1984) z Shirley MacLaine.

Był wspomniany w piosence Bruce’a Springsteena „Cadillac Ranch” (1980). Założył Burt Reynolds Jupiter Theater^[20], wystawiał sztuki i promował młodych aktorów. W komedii sensacyjnej Richarda Benjamina Gorący towar (City Heat, 1984), gdzie akcja osadzona jest w Kansas City w latach 30., jako prywatny detektyw Mike Murphy, P.I. razem z dawnym przyjacielem, policjantem (Clint Eastwood) toczył nierówną walkę z bezwzględnymi gangsterami.

Odmówił roli w Czułych słówkach (1983), która przyniosła Jackowi Nicholsonowi Oscara. Reynolds potem komentował, że był to jeden z jego najstraszniejszych błędów^[14]. Próbował powrócić w roli Nicka „Mexa” Escalante’a, załamanego hazardzisty / ochroniarza z Las Vegas w dramacie sensacyjnym neo-noir Żar (Heat, 1986), na podstawie scenariusza Williama Goldmana. Miał nadzieję, że film wyreżyserowany przez Roberta Altmana wyznaczy nowy etap w jego karierze. Tymczasem Altman pokłócił się z producentem Elliottem Kastnerem i opuścił projekt, a film okazał się porażką kasową^[21]. Kiedy Francis Ford Coppola postanowił stworzyć projekt o życiu Prestona Tuckera, chciał, aby zagrał go Burt Reynolds. Dużo dyskutowali o filmie i snuli plany, ale film nigdy nie powstał, aż do 1988, Tucker. Konstruktor marzeń tym razem z udziałem Jeffa Bridgesa^[19]. Był przesłuchiwany do roli Johna McClane’a w dreszczowcu sensacyjnym Szklana pułapka (1988), którą przyjął Bruce Willis. Zrezygnował z roli w Babce z zakalcem (1991) z Sally Field, którą zagrał Kevin Kline, ponieważ jego ówczesna żona, Loni Anderson, powiedziała mu, że całe Hollywood będzie się z niej śmiało, ponieważ Reynolds i Field mieli kiedyś bardzo nagłośniony romans^[14].

W latach 80. popadł w długi^[22].

Za rolę Wooda Newtona, byłego zawodowego gracza w futbol amerykański w sitcomie CBS Evening Shade (1990-94) nieoczekiwanie odebrał nagrodę Emmy, Złoty Glob i Q Award. Za rolę detektywa Nicka McKenny w komedii familijnej Półtora gliniarza (Cop and ½, 1993) otrzymał Złotą Malinę, którą krytycy przyznali mu po raz kolejny za ekranowy duet z Demi Moore w komedii kryminalnej Striptiz (Striptease, 1996), gdzie wystąpił w roli kongresmena. Rola Jacka Hornera, reżysera i producenta filmów porno w dramacie Boogie Nights (1997) przyniosła mu znakomite recenzje i obsypana została nagrodami krytyków na Florydzie, w Nowym Jorku, Las Vegas, Los Angeles, Dallas, Chicago oraz Złotym Globem, Satelitą i zdobyła nominację do Oscara^[23]. Podkładał także głos w grach Grand Theft Auto: Vice City oraz Saints Row: The Third. W dramacie Rozdanie (Deal, 2008) zagrał starego mistrza pokera, który chce przekazać swoje umiejętności wykazującemu nieprzeciętne zdolności matematyczne i talent do gier karcianych studentowi.

Quentin Tarantino zaangażował go do roli George’a Spahna w filmie Pewnego razu... w Hollywood, opowiadającym o morderstwach grupy Charlesa Mansona z 1969, obok takich aktorów jak: Al Pacino, Leonardo DiCaprio, Brad Pitt czy Margot Robbie^[24][25]. Reynolds nie zdążył jednak zagrać tej roli przed swoją śmiercią^[26][27][28]; zastąpił go jego przyjaciel, Bruce Dern^[29].

(c) photo by Alan Light, CC BY 2.0

Loni Anderson i Burt Reynolds (1991)

Był na okładkach magazynów takich jak „Time” (w styczniu 1978), „After Dark” (w lipcu 1978), „Playboy” (w październiku 1979), „People”, „Playgirl” (w marcu 1983), „Interview” i „Entertainment Weekly”^[30].

Życie prywatne

28 czerwca 1963 wziął ślub z Judy Carne^[31]. 9 lipca 1965 doszło do rozwodu^[32]. Był pierwszym aktorem, którego poproszono o gościnne prowadzenie The Tonight Show Starring Johnny Carson. Przed Reynoldsem zapraszano tylko komików. 4 października 1971 jego pierwszym gościem była jego była żona Judy Carne, z którą nie rozmawiał przez ponad sześć lat po bardzo gorzkim rozwodzie^[14].

Był poważnie związany z aktorką Inger Stevens na krótko przed jej samobójstwem w 1970. Zawsze z szacunkiem odmawiał rozmowy o związku^[14]. Spotykał się z piosenkarką Dinah Shore, Faye Dunaway, Miko Mayamą, Adrienne Barbeau, Doris Day, Lori Nelson (1959-1960), Chris Noel (1970–1971), Mamie Van Doren (1971), Sarah Miles (1972), Lorną Luft (1974–75), Colleen Brennan (1974–75), tenisistką Chris Evert (1977) i piosenkarką country Tammy Wynette (1977)^[33]. W latach 1977–1981 był w związku z Sally Field, ale odrzuciła jego liczne propozycje i ostatecznie się rozstali, jednak nadal czule mówił o aktorce i uważał, że miała ona pozytywny wpływ na jego życie^[16].

29 kwietnia 1988 zawarł związek małżeński z aktorką Loni Anderson, z którą w 1988 zaadoptował syna Quintona. Sześcioletnie małżeństwo oficjalnie zakończyło się 17 czerwca 1994^[34].

Śmierć

Zmarł 6 września 2018 w Jupiter, na Florydzie, na atak serca, w wieku 82 lat^[35].

Filmografia

Filmy fabularne

Seriale TV

• 1960: Alfred Hitchcock przedstawia jako Bill Davis
• 1962–1965: Gunsmoke jako Quint Asper
• 1963: Strefa mroku jako Rocky Rhodes
• 1986: Złotka w roli samego siebie
• 1987–1991: Nie z tego świata jako Troy Garland (głos)
• 1990–1994: Miasteczko Evening Shade jako Wood Newton
• 1993: Beverly Hills, 90210 w roli samego siebie
• 1995: Amazing Grace jako Josiah Carey
• 1995: Cybill w roli samego siebie
• 1997: Bobby kontra wapniaki jako M.F. Thatherton (głos)
• 1997: Duckman jako sędzia Keaton (głos)
• 2002: Z Archiwum X jako pan Burt
• 2003–2004: Nie ma sprawy jako Russ Burton
• 2005: Kaczor Dodgers jako Royal Serpenti (głos)
• 2005: Robot Chicken jako J.J. McClure (głos)
• 2005: Diabli nadali jako trener Walcott
• 2006–2009: Na imię mi Earl jako Chubby
• 2010: Tożsamość szpiega (Burn Notice) jako Paul Anderson
• 2011: Amerykański tata (American Dad!) jako senator Buckingham (głos)
• 2012: Archer w roli samego siebie (głos)

Nagrody i nominacje

Przypisy

Bibliografia

• Burt Reynolds: My Life. Nowy Jork: Hyperion, 1994. ISBN 0-7868-6130-4.
• Burt Reynolds. T. 49: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., marzec 2011, s. 9. ISBN 978-83-252-1435-7.
• Burt Reynolds: But Enough About Me: A Memoir. G.P. Putnam’s Sons, 2015. ISBN 0-3991-7354-4.

Linki zewnętrzne

• Burt Reynolds w bazie IMDb (ang.)
• Burt Reynolds w bazie Filmweb
• Burt Reynolds w bazie Notable Names Database (ang.)