Burza (obraz Józefa Chełmońskiego)
 Burza | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium | olej na płótnie |
| Wymiary | 107 × 163 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Burza[1][2][3], znany też jako Przed burzą[1], Pastuchy w polu podczas burzy[1], Pastuszki w polu podczas burzy[3], Pastuchy podczas burzy[3], Pastuszkowie przed burzą[3] – obraz olejny autorstwa Józefa Chełmońskiego z 1896 roku.
Już pod koniec 1896 roku malarz zgodził się sprzedać swój obraz Muzeum Narodowemu w Krakowie za kwotę 1200 złotych reńskich (początkowo proponował 1500 złr, ale przystał na prośbę muzeum, któremu brakowało środków na zakupy)[3]. Ostatecznie obraz został zakupiony w 1898 roku[2] jako pierwszy obraz Chełmońskiego w kolekcji tego muzeum[3]. W maju 1897 roku artysta otrzymał za niego nagrodę Krakowskiej Akademii Umiejętności z funduszu Probusa Barczewskiego[1]. Obraz eksponowany jest w Sali Chełmońskiego Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach[1].
Opis
Głównym tematem obrazu jest „wizerunek nieokiełznanych sił przyrody oraz wywołanych przez nie ludzkich reakcji”[2]. Przedstawia „przerażone gwałtownością żywiołów wiejskie dzieci pasące bydło”[3]. Kompozycja obrazu ma wyraźny dynamiczny charakter. Pod naporem wiatru ugina się widoczna na pierwszym planie stepowa roślinność. Z lewej strony trzech skulonych pastuszków ucieka przed rozpoczynającą się burzą. Pierwszy z nich wykonuje prawą ręką znak krzyża. Na drugim planie przedstawiona została dziewczynka, która biegnie za krowami spłoszonymi uderzeniem widocznej w tle błyskawicy. Bura tonacja stroju dzieci podkreśla ich ubóstwo[1]. Zdaniem Aleksandry Krypczyk, poetycki sposób ukazania przerażonych wiejskich dzieci na tle szalejącego żywiołu oddaje „głęboko emocjonalny stosunek artysty do wiejskiego ludu”[2].
Przypisy
- ↑ a b c d e f Wacława Milewska: Burza. Muzeum Narodowe w Krakowie - Zbiory Cyfrowe. [dostęp 2022-08-25]. (pol.).
- ↑ a b c d Aleksandra Krypczyk: Józef Chełmoński (1849–1914). Burza, 1896. Zakup, 1898. Muzeum Narodowe w Krakowie - iMNK. [dostęp 2022-08-22]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g Mróz S.M. Dzieje zakupu Czwórki Józefa Chełmońskiego do Muzeum Narodowego w Krakowie. „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”. 2 (68), s. 245–252, 2020.