Burzyk żółtodzioby

Burzyk żółtodzioby
	Calonectris diomedea
	(Scopoli, 1769)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	burzykowate
Rodzaj	Calonectris
Gatunek	burzyk żółtodzioby
Synonimy
	Procellaria diomedea (Scopoli, 1769); Puffinus diomedea (Scopoli, 1769);
	Procellaria diomedea (Scopoli, 1769); Puffinus diomedea (Scopoli, 1769);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania

Burzyk żółtodzioby^[4] (Calonectris diomedea) – gatunek dużego ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae).

Systematyka

Dawniej uznawany za jeden gatunek z burzykiem dużym (C. borealis) oraz burzykiem zielonoprzylądkowym (C. edwardsii)^[2]. Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[5].

Morfologia

Wygląd: Wierzch ciała szarobrązowy, pióra grzbietu oraz górną część ogona wyróżniają jaśniejsze krawędzie piór. Spód ciała biały. Ogon ciemny od spodu. Skrzydła od spodu białe z ciemnymi krawędziami i końcówką skrzydła. Dziób solidny, mocno zagięty, żółty z ciemniejszą końcówką. Od innych burzyków odróżnia go jednolicie biała barwa spodu ciała i jednolite upierzenie głowy, połączone z mocną budową ciała^[2].
Wymiary średnie

Długość ciała ok. 44–49 cm^[2]
Rozpiętość skrzydeł 117–135 cm^[2]
Masa ciała ok. 544^[2]–1060^[6] g

Zasięg występowania

Gnieździ się na wybrzeżach i wyspach Morza Śródziemnego położonych na terenie następujących państw: Algieria, Chorwacja, Francja, Grecja, Włochy, Malta, Hiszpania, Tunezja i Turcja^[7]. Zimuje głównie we wschodniej części tropikalnych stref Atlantyku. Okazjonalnie gnieździł się też na Wyspach Selvagens^[2]. Wyjątkowo zalatuje do Polski^[8] – do 2010 roku stwierdzono go jedynie trzy razy, kolejne dwie obserwacje miały miejsce w roku 2011^[9].

Ekologia i zachowanie

Biotop: Otwarte morze i ocean^[2]. Jedynie w sezonie lęgowym przebywa na nagich przybrzeżnych wysepkach, gdzie zajmuje klify, jaskinie i zbiorowiska kamieni^[7].

Jajo z kolekcji muzealnej

Gniazdo: Gnieździ się kolonijnie. Lęgi rozpoczynają się w kwietniu, choć do kolonii burzyki powracają już w lutym^[2]. Gniazdo mieści się w norze lub na końcu szczeliny skalnej; może znajdować się do 1 m od nory. Występuje silna konkurencja o miejsca lęgowe. Monogamiczny; często pary zajmują to samo gniazdo przez kolejne lata^[6].
Jaja: W zniesieniu jedno jajo, składane na nagiej ziemi lub stercie kamyków i muszli^[6].
Wysiadywanie i młode: Jajo wysiadywane jest przez okres około 52–56 dni przez obydwoje rodziców. Ptaki zmieniają się co 6–8 dni wysiadywania. Pisklęta klują się pokryte szaro-brązowym puchem. Zarówno młode, jak i rodzice bronią się, zwracając z żołądka oleistą ciecz. Dorosłe ptaki opiekują się młodym przez około 100 dni. Dojrzałość płciową burzyki żółtodziobe osiągają po 7–13 latach życia^[6].
Pożywienie: Ryby, skorupiaki, głowonogi^[6]; zjadają również odpadki wyrzucone przez załogi kutrów rybackich^[6]^[7].

Status i ochrona

IUCN uznaje burzyka żółtodziobego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji szacuje się na 285–446 tysięcy dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[3].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[10].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ ^a ^b Calonectris diomedea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Carboneras, C., Jutglar, F. & Kirwan, G.M.: Scopoli’s Shearwater (Calonectris diomedea). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (12 lipca 2016)].
↑ ^a ^b Calonectris diomedea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-19].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Cory's shearwater (Calonectris diomedea). Wildscreen Arkive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-06)].
↑ ^a ^b ^c Scopoli's Shearwater Calonectris diomedea. BirdLife International. [dostęp 2016-04-27].
↑ Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2020. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2021-05-19].
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 28. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2011. „Ornis Polonica”. 53, s. 105–140, 2012.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Calonectris diomedea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[hbwa-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Carboneras, C., Jutglar, F. & Kirwan, G.M.: Scopoli’s Shearwater (Calonectris diomedea). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (12 lipca 2016)].

[iucn-3] Calonectris diomedea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-05-19].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-05-19]. (ang.).

[arkive-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Cory's shearwater (Calonectris diomedea). Wildscreen Arkive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-06)].

[birdlife-7] Scopoli's Shearwater Calonectris diomedea. BirdLife International. [dostęp 2016-04-27].

[kflista-8] Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2020. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2021-05-19].

[op2012-9] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 28. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2011. „Ornis Polonica”. 53, s. 105–140, 2012.

[10] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne