Burzyk czarny

Burzyk czarny
	Procellaria parkinsoni
	G. R. Gray, 1862
	(c) Aviceda z angielskiej Wikipedii, CC BY 3.0
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	rurkonose
Rodzina	burzykowate
Rodzaj	Procellaria
Gatunek	burzyk czarny
Synonimy
	Majaqueus parkinsoni (G. R. Gray, 1862);
	Majaqueus parkinsoni (G. R. Gray, 1862);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania

Burzyk czarny^[3] (Procellaria parkinsoni) – gatunek średniej wielkości ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae). Nie wyróżnia się podgatunków^[4].

Zasięg występowania

Rozmnaża się na wyspach Great Barrier i Little Barrier położonych u północnych wybrzeży nowozelandzkiej Wyspie Północnej. Do lat 60. XX wieku gnieździł się też w górach na Wyspie Północnej i Południowej^[2]. W sezonie lęgowym ptaki te widywane są na subtropikalnych wodach wokół Nowej Zelandii, wschodniej Australii i wysp Pacyfiku. Poza sezonem lęgowym migrują na wody wschodniej części Pacyfiku między wyspami Galapagos, południowym Meksykiem i północnym Peru^[2]^[5].

Morfologia

Burzyk czarny na ilustracji z 25. tomu Catalogue of the birds in the British Museum (1896)

Wygląd

Ptak jest cały czarny^[5]^[6] (z wiekiem jego upierzenie brązowieje^[7]). Dziób żółtawy, z szaro-czarną końcówką i czarnym kolorem na łączeniach płytek dzioba. Nogi i stopy czarne^[5]. Tęczówki ciemnobrązowe^[6]. Jest bardzo podobny do burzyka ciemnego (P. westlandica) i białobrodego (P. aequinoctialis)^[5].

Masa i rozmiary

Waży średnio 700 gramów, osiąga długość około 46 cm^[5], a rozpiętość skrzydeł sięga 112–123 cm^[6].

Ekologia i zachowanie

Rozród

Burzyki czarne gnieżdżą się kolonijnie. Kopią nory lub korzystają z małych jaskiń, wydrążonych kłód, wgłębień pod brzegami lub u podstawy drzew. Wiążą się na całe życie. W zniesieniu jedno jajo składane od połowy listopada do końca stycznia. Inkubacja trwa 57 dni i zajmują się nią oboje rodzice. Młode są w pełni opierzone po 96–122 dniach od wyklucia. Do lęgów przystępują po raz pierwszy w wieku 5–7 lat^[5].

Zachowanie

Przeważnie żerują samotnie na morzu, lecz czasami tworzą stada wokół statków rybackich lub żerujących waleni. Charakteryzuje się żerowaniem na powierzchni oceanu i płytkim nurkowaniem w nocy^[5].

Odwiedzają kolonie lęgowe po zmroku i odlatują przed świtem lub przebywają w norach w ciągu dnia. Po sezonie lęgowym lecą w stronę Ameryki Południowej i przebywają w ciepłych wodach tropikalnych od lipca do października^[5].

Pożywienie

Żerują głównie w nocy, a żywią się przede wszystkim bioluminescencyjnymi kałamarnicami; skład diety uzupełniają ryby, osłonice, skorupiaki i kręgouste^[5]^[6].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje burzyka czarnego za gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable) nieprzerwanie od 1994 roku. Jego populacja jest szacowana na około 5500 dorosłych osobników (stan na rok 2015). Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[2].

Przypisy

↑ Procellaria parkinsoni, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Procellaria parkinsoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-24].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ E.A.E.A. Bell E.A.E.A., Black petrel, [w:] Miskelly, C.M. (ed.) New Zealand Birds Online [online], 2013 [dostęp 2021-01-17] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d N. Bouglouan: Black Petrel or Parkinson’s Petrel. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).
↑ Black Petrel (Procellaria parkinsoni). [w:] Planet of Birds [on-line]. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Zdjęcia i obserwacje. [w:] Observation.org [on-line]. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).

[itis-1] Procellaria parkinsoni, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Procellaria parkinsoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-24].

[ioc-4] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-22]. (ang.).

[:0-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ E.A.E.A. Bell E.A.E.A., Black petrel, [w:] Miskelly, C.M. (ed.) New Zealand Birds Online [online], 2013 [dostęp 2021-01-17] (ang.).

[oiseaux-6] N. Bouglouan: Black Petrel or Parkinson’s Petrel. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).

[pob-7] Black Petrel (Procellaria parkinsoni). [w:] Planet of Birds [on-line]. [dostęp 2021-03-22]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne