Szybka komunikacja autobusowa

Metrobus na przystanku w Kurytybie

Metrobus sieci Los Angeles Metro Busway w hrabstwie Los Angeles

Metrobus TransMilenio w Bogocie

Szybka komunikacja autobusowa, szybki transport autobusowy, (system lub sieć) BRT (od ang. bus rapid transit) – rozwiązanie w zakresie drogowego transportu miejskiego, realizowane za pomocą autobusów (zwykle przegubowych, w tym dwuprzegubowych, zwanych niekiedy metrobusami^[1]) oraz infrastruktury dla nich przeznaczonej (między innymi specjalnych buspasów, odpowiednio dostosowanych przystanków, komputerowego sterowania ruchem, systemu informacji pasażerskiej), najlepiej sprawdzające się na prostych odcinkach mocno zurbanizowanego terenu^[1]. Z powodu małych wymagań infrastrukturalnych koszt stworzenia układu szybkiej komunikacji autobusowej jest około czterech razy niższy niż budowa sieci tramwajowej i aż dziesięciokrotnie mniejszy od budowy metra^[1].

Szybka komunikacja autobusowa pozwala na eliminację lub zminimalizowanie problemów charakterystycznych dla typowego transportu autobusowego, wynikających głównie z nadmiernego natężenia ruchu, w stopniu zbliżonym do rozwiązań alternatywnych (szybki tramwaj, metro, szybka kolej miejska), przy kilkakrotnie niższych kosztach wdrożenia^[1]. Może ona być podstawą transportu w mieście liczącym ponad 150 tysięcy mieszkańców i nieposiadającym sieci szynowej (polskim przykładem może być Radom lub Bielsko-Biała)^[1] albo dodatkiem do szybkiej kolei miejskiej^[1].

Historia

Pierwszy system szybkiej komunikacji autobusowej powstał w 1974 roku w Kurytybie (w Brazylii). Od tego czasu BRT znalazł zastosowanie (w różnym stopniu) w ponad stu miastach świata, szczególną popularność zdobywając Ameryce Łacińskiej^[2] i Azji. W Polsce możliwość wprowadzenia go rozważa Kraków i Warszawa^[1]. W roku 2017 na świecie istniało około 190 systemów BRT, między innymi w Kurytybie (6 linii metrobusowych), Stambule (Turcja) i Brisbane (Australia; 1998–2014)^[1].

Infrastruktura

Korytarz autobusowy w Stambule

Na system BRT składają się przede wszystkim wielkopojemne autobusy (jedno- lub dwuprzegubowe), wyznaczone korytarze autobusowe (pasy ruchu w pełni odgrodzone od jezdni)^[1], priorytet sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniach^[1], bramki kasujące zamiast kasowników w pojazdach oraz wysokie perony^[1].

Zalety i wady

Do zalet BRT niewątpliwie należy cena wprowadzenia systemu (znacznie niższa niż sieć tramwajowa i metro). Korytarze autobusowe są łatwiejsze do wyznaczenia i zbudowania (i mogą z nich korzystać także pojazdy uprzywilejowane)^[1]. Autobusy amortyzują się dwa lub trzy razy szybciej niż pojazdy wykorzystywane w metrze i sieci tramwajowej^[1].

Spośród wad wymienić należy aspekt ekologiczny. Autobusy emitują bardzo wiele szkodliwych substancji, co przy dużej częstotliwości kursów może negatywnie oddziaływać na środowisko^[1]. Kolejnym minusem metrobusów (oraz autobusów ogólnie) jest mniejsza chęć przesiadania się do nich kierowców z samochodów prywatnych^[1]. Kolejną wadą jest pojemność pojazdów (dopuszczona minimalna powierzchnia przypadająca na jednego pasażera jest różna – na przykład 25-metrowy autobus w Chinach może zabrać 300 pasażerów, ale w Szwajcarii już tylko 128).

Przypisy

Bibliografia

• Maciej Górz. Metrobus. Latynoska koncepcja kontra polskie realia. „Transport Miejski i Regionalny”. 02/2017, s. 16–21, luty 2017. redaktor naczelny Wiesław Starowicz. Kraków: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej. ISSN 1732-5153. 
• What Is Bus Rapid Transit (BRT)? (ang.). MTA. [dostęp 2012-08-04].
• System Volvo BRT – rozwiązuje problemy dużych miast już dzisiaj. volvobuses.com. [dostęp 2012-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-10)].