Buszkowice (województwo dolnośląskie)

Buszkowice

wieś
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lubiński
Gmina	Ścinawa
Wysokość	99 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	156[1]
Strefa numeracyjna	76
Kod pocztowy	59-330
Tablice rejestracyjne	DLU
SIMC	0367580
Położenie na mapie gminy Ścinawa Buszkowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Buszkowice
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Buszkowice
Położenie na mapie powiatu lubińskiego Buszkowice
51°28′25″N 16°26′32″E/51,473611 16,442222
Strona internetowa

Buszkowice (niem. Hochbauschwitz^[2]) – wieś w Polsce w województwie dolnośląskim, w powiecie lubińskim, w gminie Ścinawa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Nazwa wsi

Nazwa wsi jest nazwą patronimiczną i pochodzi od nazwy osobowej Buszek^[3][4][5]. Najstarsza zachowana w dokumentach nazwa wsi pochodzi z roku 1253 i brzmi Gut Buscowo^[5]. W innych średniowiecznych dokumentach pojawiają się różne wersje nazwy wsi np. Buskewicz, Puschkowicz^[4][6]. Nazwa Hochbauschwitz, pisana niekiedy rozdzielnie Hoch Bauschwitz, która obowiązywała do roku 1945, po raz pierwszy pojawia się już w XIV w. (pierwsza wzmianka datowana jest na 1371 r.)^[4][6], choć w niemieckojęzycznym dokumencie z roku 1743 użyto nazwy Buskowa^[4][5]. W roku 1945 wprowadzono polską nazwę wsi Buszowice^[7]. Obecna nazwa została zatwierdzona w 1947 roku^[2].

Geografia

Buszkowice są ulicówką leżącą na lewym brzegu Odry w poprzek drogi łączącej Ścinawę z Nowym Żabnem, do 2009 r. była to droga wojewódzka nr 111 (jednak wtedy łączyła Ścinawę z Chobienią), obecnie jest to droga wojewódzka nr 292^[8]. Kształt wsi nie jest typowy dla ulicówek, gdyż we wschodniej części wsi linie zabudowy oddzielone są szerokim placem z dwoma stawami, które wcześniej były wyrobiskami gliny, co nadaje tej części wsi bardziej charakteru owalnicy.

Wieś ma bezpośrednie połączenie z Olszanami, znajdującymi się już w sąsiedniej gminie Rudna. Dojechać można tam drogą polną o długości około 6 km, która znajduje się naprzeciwko drogi prowadzącej w głąb Buszkowic.

Teren na którym znajduje się wieś zbudowany jest z osadów wodnolodowcowych zlodowacenia Odry są to w większości gliny zwałowe, piaski i żwiry kemów oraz piaski i żwiry rzeczne. Na terasie zalewowej Odry znajdują się holoceńskie osady fluwialne. W przeszłości gliny były eksploatowane przez mieszkańców wsi do wyrobu cegieł i dachówek w miejscowej cegielni, pozostałością tej eksploatacji są zalane wyrobiska, a obecnie stawy, we wsi i jej najbliższym otoczeniu. Gleby pól uprawnych Buszkowic w większej części należą do kompleksów: pszennych dobrych, żytnich bardzo dobrych i dobrych. Większość użytków rolnych wsi to pola uprawne, w dalszej kolejności łąki i pastwiska oraz lasy.

Historia

Dzieje Buszkowic nie są dobrze udokumentowane, prawdopodobnie wieś powstała na przełomie XII i XIII wieku. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1253, w dokumencie wystawionym przez księcia głogowskiego Konrada I wśród dóbr które przekazał on biskupowi wrocławskiemu Tomaszowi w dniu 13 grudnia znajduje się Gut Boscovo, sąsiadujące z Gut Pritovia - Przychową, należącą już wcześniej do biskupów wrocławskich. Kolejny zapis historyczny w Lagerbuchu Księstwa Nyskiego mówi że w dniu 15 października roku 1371 Niczco (Mikołaj) de Dyplow sprzedał Piotrowi Falkenhain właścicielowi Chełmka 3 łany gruntu we wsi Puschkowicz Stynaviensis. Buszkowice były wraz z Przychową i Ciechłowicami własnością biskupów wrocławskich nieprzerwanie do roku 1810, do czasu sekularyzacji dóbr kościelnych. Wśród ludności większość stanowili zawsze katolicy, kościołem parafialnym była kościół pw. św. Wawrzyńca w Przychowej, ewangelicy natomiast korzystali z kościoła w Ścinawie. W roku 1787 wieś zamieszkiwało 226 osób, w tym 26 kmieci, 1 chałupnik i 1 komornik^[9]. W roku 1800 w Buszkowicach mieszkało 27 kmieci i 8 chałupników^[10]. Po sekularyzacji dóbr kościelnych w roku 1810 Buszkowice wraz z pozostałą częścią dawnego majątku biskupiego stały się własnością prywatną. Wieś w XIX często zmieniała właścicieli. W roku 1830 we wsi było 35 domów zamieszkiwanych przez 255 mieszkańców, z czego dziesięciu było wyznawcami kościoła ewangelickiego a reszta katolikami^[11]. W roku 1845 we wsi były 43 gospodarstwa, zamieszkiwały ja 302 osoby, w tym 23 ewangelików. Wśród mieszkańców było 9 rzemieślników różnych fachów, znajdowały się tu także dwa wiatraki oraz cegielnia należąca do mieszkańca o nazwisku Gramsch, produkująca rocznie 30 000 cegieł i dachówek. W Buszkowicach w tym czasie znajdowała się także filia katolickiej szkoły w Przychowej^[6]. W roku 1887 wieś zamieszkiwało 297 katolików i 40 protestantów^[12]. W roku 1939 wieś zamieszkiwało 267 mieszkańców. Pod koniec stycznia 1945 w okolicach Buszkowic trwały przygotowania do sforsowanie Odry. 25 stycznia 1945, na południe od Buszkowic, toczyły się walki o zdobycie przyczółka na lewym brzegu Odry. W ofensywie brała udział 13 armia 1 Frontu Ukraińskiego pod dowództwem generała Puchowa. Po wysiedleniu ludności niemieckiej Buszkowice zostały zasiedlone repatriantami przybyłymi w znacznej części ze wsi Młyniska w dawnym powiecie trembowelskim.

Demografia

    Liczba ludności Buszkowic
    

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[13]:

Wiatrak

Wiatrak-koźlak w Buszkowicach

• drewniany wiatrak-koźlak, wybudowany w roku 1812 (1. połowa XIX w.), znajdujący się na południowo-wschodnim krańcu wsi; jak informuje data wykuta na belce wewnątrz. Był to jeden z dwóch wiatraków w Buszkowicach, drugi z nich znajdował się około 200 m dalej na zachód, zaznaczony był jeszcze na mapach topograficznych z lat 30. XX wieku. Wiatrak był użytkowany do lat 60. XX wieku, skrzydła wiatraka nie zachowały się. Obiekt został wpisany do rejestru zabytków w roku 1981.

Inne zabytki i obiekty w Buszkowicach:

Krzyż przydrożny

Krzyż przed domem nr 12 w Buszkowicach

• kamienny krzyż przydrożny, pochodzący z końca XIX wieku; znajdujący się przed domem nr 12; na jego cokole wykuty szwabachą fragment Listu do Galatów - Christus hat mich geliebet und sich selbst für mich dahin gegeben, Gal., 2.20. - Chrystus umiłował mnie i samego siebie wydał za mnie.

Bunkry Linii Środkowej Odry

• zespół bunkrów wybudowanych w latach 30. XX wieku wchodzących w skład Linii Środkowej Odry; znajdujących się na południe i na północ od wsi. Bunkry te mieściły schrony bojowe i stanowiska obserwacyjne rozmieszczone były regularnie co około 500 m. Wszystkie obiekty zostały uszkodzone w czasie forsowania Odry przez Armię Czerwoną w styczniu 1945 roku. Dostęp do wnętrz bunkrów jest mocno ograniczony.

Turystyka

Przez Buszkowice przebiega lewobrzeżna nitka niebieskiego rowerowego Szlaku Odry łączącego Wrocław z Głogowem.

• Rowerowy Szlak Odry: Ścinawa – Przychowa - Buszkowice – Ciechłowice - Chobienia (powiat lubiński)

Zobacz też

• Buszkowice
• Buszkowice Małe

Przypisy

Bibliografia

• Grünhagen C. (red.): Codex Diplomaticus Silesiae T.7 Regesten zur schlesischen Geschichte. Zweiter Theil. Bis zum Jahre 1280. Wrocław: Josef Max & Comp., 1875. (niem.).
• Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865  (niem.).
• Johann GeorgJ.G. Knie Johann GeorgJ.G., Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., wyd. 2, Breslau: Graß, Barth und Comp., 1845  (niem.).
• Majewski R.: Wrocław godzina "0". Wrocław: Spółka Autorska Z.K. Garbaczewscy., 2000. (pol.).
• Markgraf H., Schulte J. W.: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Wrocław: Josef Max & Comp., 1889. (niem.).
• Opracowanie Ekofizjograficzne dla Województwa Dolnośląskiego. Wrocław: Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne, 2005. (pol.).
• Rospond S. (red.): Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. 1, A-B. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970. (pol.).
• Zimmermann F.A.: Beyträge zur Beschreibung von Schlesien Bd.7. Brzeg: Johann Ernst Tramp, 1787. (niem.).

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia historyczne i współczesne na portalu fotopolska.eu
• Zdjęcia historyczne i współczesne na portalu dolny-slask.org.pl
• Zdjęcia historyczne i współczesne na portalu niederschlesien.info
• Zdjęcia i opisy bunkrów Linii Środkowej Odry w pobliżu Buszkowic odcinek Buszkowice-Ciechłowice odcinek Przychowa-Buszkowice