Bydlin

Bydlin

wieś
Szkoła
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	olkuski
Gmina	Klucze
Liczba ludności (2008)	967
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	32-310[1]
Tablice rejestracyjne	KOL
SIMC	0214818
Położenie na mapie gminy Klucze Bydlin
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bydlin
Położenie na mapie województwa małopolskiego Bydlin
Położenie na mapie powiatu olkuskiego Bydlin
50°22′44,5″N 19°38′46,7″E/50,379028 19,646306

Kościół św. Małgorzaty w Bydlinie

Bydlin – wieś z XII wieku w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie olkuskim, w gminie Klucze.

Bydlin uzyskał lokację miejską przed 1404 rokiem, zdegradowany po 1530 roku^[2]. W 1595 roku wieś położona w powiecie proszowskim województwa krakowskiego była własnością wojewody krakowskiego Mikołaja Firleja^[3].

W latach 1954-1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bydlin, po jej zniesieniu w gromadzie Jaroszowiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Integralne części wsi

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1120 roku. Wieś Bydlin była wzmiankowana w 1388 roku jako własność rycerza Niemierzy herbu Strzała (Nemerze de Bidlin), ówczesnego dziedzica okolicznych terenów. W dokumentach od 1404 roku Bydlin wymieniany był jako miasto aż do roku 1530, kiedy to w nieznanych okolicznościach utracił prawa miejskie. Pod koniec XIX na stokach góry zamkowej istniała kopalnia galeny.

Istnienie w Bydlinie zamku (castrum), należącego zapewne do wspomnianego Niemierzy herbu Strzała, poświadczone jest źródłowo od 1400 roku^[6]. Budowla ta w swej najstarszej fazie miała postać wysokiego domu (miał przynajmniej trzy kondygnacje naziemne) na rzucie czworoboku o wymiarach 11,40 × 24 m i grubości ścian 2,30 m, z przyporami w narożach oraz w północno-zachodniej elewacji^[6]. Całość otoczona była wałami, wkrótce zastąpionymi przez mur obwodowy z budynkiem bramnym^[6]. Zamek został w późniejszym czasie przebudowany przez Bonerów na kościół katolicki. W roku 1570-1571 Jan Firlej zamienił go na zbór braci polskich, natomiast jego syn Mikołaj w 1594 r. przywrócił mu charakter świątyni katolickiej i nadał mu wezwanie Świętego Krzyża^[7]. W 1655 roku kościół został spalony przez Szwedów. Odbudowany 80 lat później, w XVIII wieku był wielokrotnie dewastowany i grabiony przez wojska przyszłych zaborców; pod koniec tego stulecia został ostatecznie opuszczony.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[8]:

• kaplica cmentarna, na XVIII wiecznym cmentarzu parafialnym z 2 połowy XIX wieku;
• ruiny zamku z końca XIV wieku;
• młyn wodny, obecnie elektryczny, ul. Olkuska 22, z 1884 roku.

Inne

• Cmentarz z I wojny światowej na którym pochowano poległych w bitwie pod Krzywopłotami. Są to dwie kwatery na cmentarzu parafialnym. Na jednej pochowano 46 legionistów polskich, na drugiej 78 żołnierzy z armii rosyjskiej i 206 żołnierzy z armii austro-węgierskiej^[9]. Polegli tu legioniści spoczywają w zbiorowej mogile na bydlińskim cmentarzu pod siedmiometrowym kamiennym krzyżem. Każdego roku 11 listopada odbywają się tu uroczystości z okazji Święta Niepodległości. Pozostałości linii polskich okopów można jeszcze zobaczyć niedaleko szczytu wzgórza przy drodze do ruin, która zaczyna się po drugiej stronie szosy od bramy cmentarza.

Przez wieś przebiega Szlak Orlich Gniazd oraz Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd.

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół rzymskokatolicki;
• Świadkowie Jehowy.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Informacje o wsi na stronie gminy. gmina-klucze.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-12)].
• Bydlin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 504 .