Bylica polna

Bylica polna

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	bylica
Gatunek	bylica polna
Nazwa systematyczna
Artemisia campestris L. Sp. pl. 2:846. 1753[3]

Bylica polna (Artemisia campestris L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Dawniej roślina ta nazywana była również trzeszczykiem^[4]. Jest szeroko rozprzestrzeniona na półkuli północnej. Rośnie dziko na znacznych obszarach Ameryki Północnej, w całej niemal Europie, w Afryce Północnej (Algieria, Libia, Tunezja i Maroko) oraz w Azji (Syberia, Kaukaz, Kazachstan, Turcja)^[5]. W Polsce jest gatunkiem bardzo pospolitym^[6].

Morfologia

Łodyga

Silnie rozgałęziona, wzniesiona lub pokładająca się, o wysokości do 80 (100) cm. Tylko młode rośliny są owłosione, później są nagie. Jest różnie wybarwiona, może być zielona, żółtawa lub ciemnopurpurowa. Pod ziemią zdrewniałe kłącze. Roślina wytwarza także ulistnione rozłogi^[7].

Liście

Pierzastodzielne, z wierzchu ciemnozielone, od spodu białawe i filcowate. Składają się z odcinków o szerokości do 1,5 mm. W nasadzie posiadają wyraźne uszka lub pierzaste łatki. W czasie kwitnienia występują jeszcze liście odziomkowe.

Kwiaty

Zebrane w liczne, drobne i jajowate koszyczki o długości do 3 mm. Okrywa złożona z dwóch rzędów listków. Listki zewnętrzne jajowate, zielone, wewnętrzne podługowate i szeroko obłonione. Dno koszyczka nagie. Wszystkie kwiaty rurkowate. Na brzegach koszyczka występują czerwonobrunatne kwiaty żeńskie, w środku obupłciowe^[7].

Owoc

Odwrotnie jajowata, brunatna, błyszcząca i podłużnie marszczona niełupka o długości do 1,2 mm^[7].

Biologia i ekologia

Rozwój

Półkrzew, chamefit. Kwitnie od lipca do września. Przedprątne kwiaty nie posiadają miodników i są wiatropylne^[4]. Nie wydziela zapachu charakterystycznego dla wielu innych gatunków bylic.

Siedlisko

Roślina ruderalna rosnąca na podłożu piaszczystym lub kamienistym. Rośnie na przydrożach, miedzach, zrębach, nieużytkach, ale czasami także w siedliskach naturalnych: na nadmorskich wydmach, w borach, w ciepłolubnych murawach i na polanach^[4]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Festuco-Brometea^[8].

Roślina trująca

W większych ilościach ma własności trujące^[4].

Genetyka i zmienność

Liczba chromosomów 2n= 36^[6]. Podgatunek nominatywny ma wcześnie łysiejące, zwykle ciemnoczerwone łodygi i liście o łatkach szerokości do 1 mm oraz nagie koszyczki^[6]. W Polsce pospolity. Oprócz niego wyróżnia się 10 podgatunków^[3], w Polsce występują dwa z nich^[9]:

• Artemisia campestris L. subsp. sericea (Fries) Lemke rt Rothm. – podgatunek nadmorski, spotykany na wydmach. Ma łodygę, liście i koszyczki trwale srebrzystoszaro owłosione^[6]. Silne owłosienie hamuje transpirację, dzięki czemu ułatwia bylicy piasków nadmorskich gospodarkę wodną. Odmianę nadmorską przed nadmierną utratą wody chroni ponadto cienka warstwa wosku, pokrywająca często ich liście i pędy. Warstwa wosku nadaje tej odmianie lekko niebieskawe zabarwienie^[10].
• Artemisia campestris L. subsp. inodora Nyman (syn. Artemisia tschernieviana Besser)

Oddziaływania międzygatunkowe

W łodydze żeruje larwa muchówki Oxyna parietina. Na pędach pasożytuje grzyb Golovinomyces artemisiae powodujący chorobę zwaną mączniakiem prawdziwym^[11].

Zastosowanie

Bylica polna nie znajduje zastosowania w lecznictwie, jak inne spokrewnione z nią gatunki (bylica piołun, bylica pospolita, bylica estragon, bylica boże drzewko). U Indian z plemienia Czarnych Stóp była używana do wywoływania poronień, zaś Indianie Navaho jedli jej zmielone nasiona^[12].

Przypisy