Bysławek

Bysławek
wieś
Ilustracja
Droga przez wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

tucholski

Gmina

Lubiewo

Liczba ludności (III 2011)

388[1]

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

89-510[2]

Tablice rejestracyjne

CTU

SIMC

0090411

Położenie na mapie gminy Lubiewo
Mapa konturowa gminy Lubiewo, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Bysławek”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu tucholskiego
Mapa konturowa powiatu tucholskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Bysławek”
Ziemia53°29′27″N 17°58′06″E/53,490833 17,968333

Bysławek (niem. Klein Bislaw) – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie tucholskim, w gminie Lubiewo[3][4].

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

W pobliżu miejscowości znajduje się przepływowe Jezioro Małe Bysławskie o powierzchni 18,4 ha; z dwoma niestrzeżonymi kąpieliskami na wschodnim brzegu. Przy drodze do Lubiewa znajduje się spiętrzenie wodne – pozostałość po młynie wodnym[5]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 388 mieszkańców[1]. Jest szóstą co do wielkości miejscowością gminy Lubiewo.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Bysławek[3][4]
SIMCNazwaRodzaj
0090428Bocianyczęść wsi
0090434Wybudowania Bysławkowskieczęść wsi
0090440Wybudowania pod Minikowoczęść wsi

Historia

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Bysławku

5 czerwca 1379 wieś wzmiankowano po raz pierwszy jako Cleyn Bysslaw. W roku 1389 miało miejsce nadanie wsi na prawie chełmińskim przez wielkiego mistrza Konrada Zöllner von Rotenstein.

Znajdujący się tu kościół pw. św. Wawrzyńca powstał w 1604 roku, a w każdym razie między 1602 a 1607 rokiem[6], z przebudowanego dworu Żalińskich, dawnych właścicieli wsi. Jego ostatnia przebudowa miała miejsce w 1821 roku (z tego okresu pochodzi obecne wnętrze oraz 2 dolne kondygnacje wieży, której zwieńczenie powstało w 1881, w związku z renowacją obiektu). Wyposażenie wnętrza pochodzi z 1821 r. Ołtarz główny w stylu neoromańskim. W kaplicy Ukrzyżowania poza wczesnobarokowym ołtarzem znajduje się obraz św. Franciszka z Chrystusem Ukrzyżowanym, natomiast w kaplicy Najświętszej Marii Panny rokokowy ołtarz z 2. połowy XVII wieku z rzeźbą Matki Boskiej Pocieszenia. W 1602 r., po wstąpieniu do zakonu benedyktynek w Chełmnie Zofii Żalińskiej – córki Adama Żalinskiego (sędziego tucholskiego) i zarazem siostrzenicy Magdaleny Mortęskiej (ksieni klasztoru benedyktynek w Chełmnie i reformatorki zakonu), wieś razem z Trutnowem i Minikowem została wniesiona w posagu miejscowemu klasztorowi benedyktynek. Pierwszy raz benedyktynki trafiły do Bysławka na początku lipca 1602 roku. Powodem przyjazdu była epidemia, która wybuchła w Chełmnie. Z Zofią Żalińską, jako starszą, przybyło 18 zakonnic. Po zakończeniu epidemii Zofia Żalińska wraz z siostrami wróciła do Chełmna. Jednak na prośbę mieszkańców i z powodu dziwnej jasności nad klasztorem trwającej kilka nocy ksieni Magdalena Mortęska 13 maja 1603 roku wysłała do Bysławka 12 sióstr zakonnych. Zakon Sióstr Benedyktynek przetrwał w Bysławku do roku 1852[7] (formalnie kasata klasztoru miała miejsce w roku 1836). W 1852 roku rząd pruski przekazał klasztor Siostrom Miłosierdzia w Chełmnie, które w 1857 roku przekazały w dzierżawę zabudowania klasztorne franciszkanom reformatom z Prowincji Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Prusach i w Wielkim Księstwie Poznańskim, którzy przebywali do czasu kasaty 1 października 1875. Franciszkanie rozbudzili życie religijne, wznieśli wieżę na budynku kościoła, założyli studium zakonne. Na doroczne odpusty przybywali wierni nawet ze Śliwic. Zakonnicy włączali się w działalność patriotyczną, za co byli więzieni. 22 kwietnia 1876[8] roku Siostry Miłosierdzia z powrotem przejęły zarząd nad majątkiem klasztornym i opiekują się nim do dzisiaj[9]. W roku 2004 wznowiono tradycję pieszych pielgrzymek z Tucholi.

W 1820 wieś liczyła 146 mieszkańców, a w 1910 – było ich już 435. W 1921 wieś w 55 budynkach mieszkalnych (w tym 3 drewnianych) zamieszkiwały 432 osoby. Wieś dysponowała młynem wodnym z turbinami wodną i parową o przemiale 200 t/rok oraz wiatrakiem o przemiale rocznym 30 t. 21 lipca 1934 zlikwidowano gminę Bysławek i włączono ją do gminy Bysław. Bysławek został zajęty przez Wehrmacht 3 września 1939. 16 listopada 1939 okupanci niemieccy zamknęli klasztor, a w 1942 roku wprowadzili dla miejscowości nazwę Bislauheim. W tym samym roku, od 13 maja trwały wysiedlenia ludności polskiej, na miejsce które osiedlano Niemców z Besarabii. W czasie okupacji powstał istniejący do dziś trójkątny plac w centrum, tzw. drajek (niem. Dreieck) z zainstalowaną pompą. Nocą z 12/13 lutego 1945 wieś wyzwolono, a 20 lutego stała się ona miejscem stacjonowania sztabu marszałka Rokossowskiego.

Współczesność

W latach 1920–1950 miejscowość należała do województwa pomorskiego, w latach 1950–1975 do tzw. dużego województwa bydgoskiego, a w latach 1975–1998 do tzw. małego województwa bydgoskiego.

W 1948 roku w miejscowości powstała jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, której aktualną strażnicę oddano do użytku 23 października 2010[10]. Miejscowa szkoła, istniejąca od 1900, została zamknięta w roku 1997. Od 1 stycznia 1955 do 31 grudnia 1961 wieś była siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej. Jeszcze w latach 60. XX wieku sołectwo utrzymywało stróża wiejskiego[11].

Bysławek w mediach

W styczniu 2014 roku w Bysławku oraz na terenie Gminy Lubiewo został nagrany teledysk artystki Doroty Osińskiej do piosenki „To nie Banał” promujący płytę „Teraz”. Pomysłodawcą i realizacją projektu był Mirosław Sawicz – pracownik Urzędu Gminy w Lubiewie[12]. W sierpniu 2014 roku na terenie gminy Lubiewo zostały nakręcone sceny do filmu fabularnego „Disco polo[13]. 23 września 2014 roku w programie „Pytanie na śniadanie” w relacji na żywo podsumowano projekty promocyjne realizowane przez Mirosława Sawicza wraz z materiałem zarejestrowanym przy wydarzeniach kulturalnych w Gminie Lubiewo[14].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 128 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. a b GUS. Rejestr TERYT
  5. Bysławek na portal.tucholski.pl. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-27)].
  6. znajdująca się przy klasztorze tablica podaje rok 1607
  7. Klasztor Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Bożego w Bysławku na portal.tucholski.pl. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-21)].
  8. tablica informacyjna przy klasztorze podaje rok 1881 (faktycznie siostry powróciły do klasztoru rok wcześniej), według tejże poprzedni pobyt Sióstr Miłosierdzia trwał od 1821 do 1851
  9. Historia Klasztoru w Bysławku http://www.lubiewo.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=430&Itemid=314
  10. Historia OSP
  11. Marek Sass Bysławek w Borach Tucholskich. Z dziejów wsi i klasztoru, Magraf sc, 2014
  12. Anielski głos Doroty Osińskiej popłynie nad Borami. Tu artystka nagra teledysk, Gazeta Pomorska, 17 stycznia 2014 [dostęp 2018-05-07] (pol.).
  13. Gwiazdy na planie filmu w Bysławku, Gazeta Pomorska, 8 sierpnia 2014 [dostęp 2018-05-07] (pol.).
  14. Gminę Lubiewo pokazano w programie "Pytanie na śniadanie ", Gazeta Pomorska, 23 września 2014 [dostęp 2018-05-07] (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Bysławek kościół.JPG
Autor: Brogaj, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bysławek - kościół klasztorny benedyktynek, obecnie parafialny pw. św. Wawrzyńca, z aneksem klasztornym, 1622, XIX w. (zabytek nr 5/71)
Tuchola County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tuchola County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.80 N
  • S: 53.37 N
  • W: 17.59 E
  • E: 18.30 E
Lubiewo (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Lubiewo, Polska
Bysławek wieś.JPG
Autor: Brogaj, Licencja: CC BY-SA 3.0
widok wsi