Bysławek

Bysławek

wieś
Droga przez wieś
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	tucholski
Gmina	Lubiewo
Liczba ludności (III 2011)	388[1]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	89-510[2]
Tablice rejestracyjne	CTU
SIMC	0090411
Położenie na mapie gminy Lubiewo Bysławek
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bysławek
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Bysławek
Położenie na mapie powiatu tucholskiego Bysławek
53°29′27″N 17°58′06″E/53,490833 17,968333

Bysławek (niem. Klein Bislaw) – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie tucholskim, w gminie Lubiewo^[3][4].

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

W pobliżu miejscowości znajduje się przepływowe Jezioro Małe Bysławskie o powierzchni 18,4 ha; z dwoma niestrzeżonymi kąpieliskami na wschodnim brzegu. Przy drodze do Lubiewa znajduje się spiętrzenie wodne – pozostałość po młynie wodnym^[5]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 388 mieszkańców^[1]. Jest szóstą co do wielkości miejscowością gminy Lubiewo.

Integralne części wsi

Historia

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Bysławku

5 czerwca 1379 wieś wzmiankowano po raz pierwszy jako Cleyn Bysslaw. W roku 1389 miało miejsce nadanie wsi na prawie chełmińskim przez wielkiego mistrza Konrada Zöllner von Rotenstein.

Znajdujący się tu kościół pw. św. Wawrzyńca powstał w 1604 roku, a w każdym razie między 1602 a 1607 rokiem^[6], z przebudowanego dworu Żalińskich, dawnych właścicieli wsi. Jego ostatnia przebudowa miała miejsce w 1821 roku (z tego okresu pochodzi obecne wnętrze oraz 2 dolne kondygnacje wieży, której zwieńczenie powstało w 1881, w związku z renowacją obiektu). Wyposażenie wnętrza pochodzi z 1821 r. Ołtarz główny w stylu neoromańskim. W kaplicy Ukrzyżowania poza wczesnobarokowym ołtarzem znajduje się obraz św. Franciszka z Chrystusem Ukrzyżowanym, natomiast w kaplicy Najświętszej Marii Panny rokokowy ołtarz z 2. połowy XVII wieku z rzeźbą Matki Boskiej Pocieszenia. W 1602 r., po wstąpieniu do zakonu benedyktynek w Chełmnie Zofii Żalińskiej – córki Adama Żalinskiego (sędziego tucholskiego) i zarazem siostrzenicy Magdaleny Mortęskiej (ksieni klasztoru benedyktynek w Chełmnie i reformatorki zakonu), wieś razem z Trutnowem i Minikowem została wniesiona w posagu miejscowemu klasztorowi benedyktynek. Pierwszy raz benedyktynki trafiły do Bysławka na początku lipca 1602 roku. Powodem przyjazdu była epidemia, która wybuchła w Chełmnie. Z Zofią Żalińską, jako starszą, przybyło 18 zakonnic. Po zakończeniu epidemii Zofia Żalińska wraz z siostrami wróciła do Chełmna. Jednak na prośbę mieszkańców i z powodu dziwnej jasności nad klasztorem trwającej kilka nocy ksieni Magdalena Mortęska 13 maja 1603 roku wysłała do Bysławka 12 sióstr zakonnych. Zakon Sióstr Benedyktynek przetrwał w Bysławku do roku 1852^[7] (formalnie kasata klasztoru miała miejsce w roku 1836). W 1852 roku rząd pruski przekazał klasztor Siostrom Miłosierdzia w Chełmnie, które w 1857 roku przekazały w dzierżawę zabudowania klasztorne franciszkanom reformatom z Prowincji Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Prusach i w Wielkim Księstwie Poznańskim, którzy przebywali do czasu kasaty 1 października 1875. Franciszkanie rozbudzili życie religijne, wznieśli wieżę na budynku kościoła, założyli studium zakonne. Na doroczne odpusty przybywali wierni nawet ze Śliwic. Zakonnicy włączali się w działalność patriotyczną, za co byli więzieni. 22 kwietnia 1876^[8] roku Siostry Miłosierdzia z powrotem przejęły zarząd nad majątkiem klasztornym i opiekują się nim do dzisiaj^[9]. W roku 2004 wznowiono tradycję pieszych pielgrzymek z Tucholi.

W 1820 wieś liczyła 146 mieszkańców, a w 1910 – było ich już 435. W 1921 wieś w 55 budynkach mieszkalnych (w tym 3 drewnianych) zamieszkiwały 432 osoby. Wieś dysponowała młynem wodnym z turbinami wodną i parową o przemiale 200 t/rok oraz wiatrakiem o przemiale rocznym 30 t. 21 lipca 1934 zlikwidowano gminę Bysławek i włączono ją do gminy Bysław. Bysławek został zajęty przez Wehrmacht 3 września 1939. 16 listopada 1939 okupanci niemieccy zamknęli klasztor, a w 1942 roku wprowadzili dla miejscowości nazwę Bislauheim. W tym samym roku, od 13 maja trwały wysiedlenia ludności polskiej, na miejsce które osiedlano Niemców z Besarabii. W czasie okupacji powstał istniejący do dziś trójkątny plac w centrum, tzw. drajek (niem. Dreieck) z zainstalowaną pompą. Nocą z 12/13 lutego 1945 wieś wyzwolono, a 20 lutego stała się ona miejscem stacjonowania sztabu marszałka Rokossowskiego.

Współczesność

W latach 1920–1950 miejscowość należała do województwa pomorskiego, w latach 1950–1975 do tzw. dużego województwa bydgoskiego, a w latach 1975–1998 do tzw. małego województwa bydgoskiego.

W 1948 roku w miejscowości powstała jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, której aktualną strażnicę oddano do użytku 23 października 2010^[10]. Miejscowa szkoła, istniejąca od 1900, została zamknięta w roku 1997. Od 1 stycznia 1955 do 31 grudnia 1961 wieś była siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej. Jeszcze w latach 60. XX wieku sołectwo utrzymywało stróża wiejskiego^[11].

Bysławek w mediach

W styczniu 2014 roku w Bysławku oraz na terenie Gminy Lubiewo został nagrany teledysk artystki Doroty Osińskiej do piosenki „To nie Banał” promujący płytę „Teraz”. Pomysłodawcą i realizacją projektu był Mirosław Sawicz – pracownik Urzędu Gminy w Lubiewie^[12]. W sierpniu 2014 roku na terenie gminy Lubiewo zostały nakręcone sceny do filmu fabularnego „Disco polo”^[13]. 23 września 2014 roku w programie „Pytanie na śniadanie” w relacji na żywo podsumowano projekty promocyjne realizowane przez Mirosława Sawicza wraz z materiałem zarejestrowanym przy wydarzeniach kulturalnych w Gminie Lubiewo^[14].

Zobacz też

• Bysław

Przypisy

Bibliografia

• Historia Klasztoru w Bysławku Siostry Benedyktynki. www.lubiewo.pl, 2006-12-18. [dostęp 2011-10-05].

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia kościoła w Bysławku
• Bysławek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 506 .
• Laćmin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 60 .