Bystrzyca Dolna

Bystrzyca Dolna

wieś
(c) arthurg1277, CC BY 3.0
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	świdnicki
Gmina	Świdnica
Liczba ludności (2019)	687[1]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	58-100[2]
Tablice rejestracyjne	DSW
SIMC	0856014
Położenie na mapie gminy wiejskiej Świdnica Bystrzyca Dolna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bystrzyca Dolna
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Bystrzyca Dolna
Położenie na mapie powiatu świdnickiego Bystrzyca Dolna
50°48′33″N 16°28′28″E/50,809167 16,474444
Strona internetowa

Bystrzyca Dolna (pol. hist. Bystrzyca, niem. Nieder Weistritz, do 1898 Polnisch Weistricz^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Świdnica.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego. Wieś położona na lewym brzegu Bystrzycy.

Nazwa

Pieczęć gminna z nazwą Polnisch Weistritz z 1850 roku.

Nazwa miejscowości wywodzi się od bystrego, szybkiego nurtu rzeki Bystrzycy, nad którą leży wieś^[4]. Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą nazwę miejscowości wymienia zlatynizowaną nazwę Bistritz podając jej znaczenie "Dorf am reissenden Gebirgsbach" czyli "Wieś nad rwącym potokiem górskim"^[4]

Pierwsze zapisy historyczne o wsi pochodzą już z wieku XII. Wzmiankowana jest po raz pierwszy w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie gdzie zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Bistricie”^[5].

Miejscowość ta w okresie 9 stuleci miała 13 nazw: Bistritcza - 1149/1150 r., Wystricza - 1300 r., Polnisch Weistritz - 1318 r., Wistricz - 1330 r., Wistricz - 1334 r., Wistricia polonicalis - 1340 r., Polnisschen Weissericz - 1362 r., Polnisch Weistritz - 1372 r., Polnischweistric - 1666 r., Pohl (nisch) Weiseritz - 1743 r., Weistriz Polnisch - 1785 r., Bystrzyca Polska^[3] - 1887 r., Nieder Weistritz - 1898 r.^[6], Bystrzyca Dolna - od 1945 r.

Historia

Położenie u boku Świdnicy powodowało, że podczas wszystkich wojen wojska niszczyły wieś.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[7]:

• zespół pałacowo-parkowy:
  • pałac, rezydencja powstała najpewniej w XVI w. jako zamek wodny, rozebrany w 1830 r. Dzisiejszy neorenesansowy charakter pochodzi z lat 1886-1887 - XIX w. i jest efektem rozbudowy leśniczówki. Założenie powstało na rzucie prostokąta, jest dwukondygnacjowe, kryte dachem mansardowym z lukarnami. Dobudowane skrzydło, gdzie mieści się rozległy taras pochodzi najpewniej z początku XX w. Pałac pełni funkcje budynku mieszkalnego
  • piękny park ze stawem oraz około 200-letnimi dębami; do parku prowadzi wybudowana w 1870 roku monumentalna brama, z drugiej połowy XIX w.
    • cmentarz kościelny, na terenie parku
      • aleja, na cmentarzu kościelnym, z pierwszej połowy XIX w.
  • aleja topolowa, przy drodze wzdłuż zabudowań folwarcznych, z pierwszej połowy XIX w.
  • aleja dębowa jednorzędowa, przy głównej drodze wiejskiej, z początku XIX w.

inne zabytki:

• stary kamienny mur, zachował się od strony północno-wschodniej pałacu
• kościół pw. św. Józefa; pochodzący z końca XIX wieku, ale nie posiada on istotnej wartości historycznej

Przypisy

Bibliografia

• Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Breslau: Josef Max & COMP., 1866.
• Rezydencje ziemi świdnickiej, zespół redakcyjny: W. Rośkowicz, S. Nowotny, R. Skowron, Świdnica 1997, s. 11.