Bytom (stacja kolejowa)

Bytom
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Bytom
Data otwarcia	1868/1929
Poprzednie nazwy	Beuthen, Beuthen O/Schl. Hbf.
	Dane techniczne
Liczba peronów	4
Liczba krawędzi; peronowych	7
Kasy
	Linie kolejowe
	131 Chorzów Batory – Tczew; 132 Bytom – Wrocław Gł.; 710 Bytom – Bytom Bobrek;
	Położenie na mapie Bytomia Bytom
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bytom
	Położenie na mapie województwa śląskiego Bytom
	50°20′36,09″N 18°54′54,40″E/50,343358 18,915111
	Portal Transport szynowy

Bytom – stacja kolejowa w Bytomiu, w województwie śląskim, w Polsce. Jest to główny dworzec kolejowy Bytomia, zlokalizowany przy placu Wolskiego oraz dworcu autobusowym, z którego można dojechać w wiele rejonów konurbacji górnośląskiej. W dalszym sąsiedztwie znajduje się główny węzeł tramwajowy, mieszczący się na placu Sikorskiego. Jeden z nielicznych w Polsce, które mają halę peronową.

Stacja jest obsługiwana przez linię S18 relacji Bytom - Gliwice, należącą do Kolei Śląskich^[1]. Tuż obok natomiast znajduje się stacja Bytom Wąskotorowy z którego odjeżdżają pociągi turystyczne, obsługiwane przez Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych^[2].

W roku 2019 Urząd Transportu Kolejowego opublikował raport dotyczący dobowej wymiany pasażerów na stacjach i przystankach kolejowych w Polsce, stacja ta uzyskała wynik 1000 pasażerów na dobę^[3].

Historia

Obecny budynek dworca stanął w miejscu dawnej bytomskiej stacji wybudowanej w 1868. Stary dworzec powstał wraz z linią Tarnowskie Góry – Katowice – Czechowice-Dziedzice. Po I wojnie światowej nastąpił podział Śląska, w wyniku czego stacja w Bytomiu zyskała na znaczeniu. W latach 1929-1930 wyburzono dwa najstarsze budynki pochodzące z 1872 i 1900, a następnie wzniesiono nowy dworzec z halą peronową przykrywającą większość krawędzi, dwie podłużne dwutorowe hale w miejscu dawnej parowozowni wachlarzowej z 1872 oraz przeładownię towarów z wagonów wąskotorowych na normalnotorowe. Perony 2, 3 i 4 obsługiwały kursy niemieckie, natomiast peron 1. kursował do Polski. Stąd też wzięła się jego potoczna nazwa „peron polski”.

Od 1936 do 1939 w Bytomiu kończył swój bieg jeden z najszybszych pociągów ówczesnych Niemiec – tzw. „Latający Ślązak”. Był to trójwagonowy zespół motorowy kursujący pomiędzy Berlinem a Bytomiem. Pokonywał on tę trasę ze średnią prędkością 128 km/h (maksymalnie pociąg osiągał 160 km/h). Umożliwiało to przedostanie się z jednego końca trasy na drugi w ciągu zaledwie 4 godzin i 25 minut.

Budynek i hala peronowa

Budynek utrzymany jest w stylu modernizmu. Elewacja była kilkakrotnie przebudowywana. Pierwotnie wykonana była z cegły klinkierowej. Charakterystyczna wieża była ozdobiona sporych rozmiarów zegarem i zwieńczona typowym dla tego stylu masztem flagowym. Po przebudowie elewację otynkowano i obłożono błękitnymi płytami, unowocześniając wygląd stacji, natomiast z wieży zdemontowano maszt i wymieniono zegar. Podczas ostatniej zmiany elewacji zdjęto ww. płyty i odsłonięto w niektórych miejscach cegłę klinkierową.

Budynek połączony jest z peronami dwoma bezkolizyjnymi przejściami podziemnymi. Trzy perony pasażerskie dworca w Bytomiu to perony wysokie.

W 1929, wraz z budynkiem dworca, wybudowano halę peronową nad peronami 2, 3 i 4, o wymiarach 39,5 m na 140 m. Jej konstrukcję stanowią trójprzegubowe ramy stalowe typu „de Dion”, zamknięte dwuspadowo, zbudowane z blachownic. Natomiast peron 1 przykryty jest wiatą. Jedna ze stalowych belek bytomskiej hali peronowej zawiera ślad po zrzuceniu bomby, które miało miejsce pod koniec II wojny światowej^[4].

Po zachodniej stronie hali peronowej, w ciągu peronu 3, znajduje się kapliczka z figurą Świętej Katarzyny^[5].

W holu na jednej ze ścian znajduje się mozaika autorstwa Kazimierza Gąsiorowskiego^[6].

Nastawnia bramowa „Bt”

Jest to unikalny, wybudowany w roku 1935, przykład modernistycznej budowli w postaci nadwieszonej (podpartej filarami) nad torami stalowej części – nastawicowni – z półkolistym zakończeniem oraz murowanej części z klatką schodową i parterowym budynkiem warsztatowo-technicznym. Nastawnia jest wyposażona w suwakowe urządzenia sterowania ruchem kolejowym. 30 września 2022 całość została wpisana do rejestru zabytków wojewódzwa śląskiego – „Obiekt w całości posiada wartość historyczną, ilustrując modernizację i rozbudowę stacji kolejowej w Bytomiu oraz jej historycznej rangi na terenie Górnego Śląska. Obiekt posiada także unikatową wartość architektoniczną i naukową, gdyż w sposób autentyczny ilustruje myśl techniczną i projektową inżynierii kolejowej o nietypowych rozwiązaniach konstrukcyjnych oraz z zachowanym wyposażeniem technologicznym”^[7].

Teraźniejszość

W pierwszej połowie 2014 przeprowadzono kosztem 1,8 mln zł gruntowny remont dworca, inwestycja została sfinansowana ze środków własnych PKP SA (770 tys. zł) oraz PKP PLK^[8]^[9]. Otwarcie wyremontowanego dworca miało miejsce 25 czerwca 2014.

Pod koniec 2020 roku nastąpiło podpisanie umowy na modernizację linii kolejowej nr 131 na odcinku Chorzów Batory - Nakło Śląskie w ramach zadania LOT A. Zakres prac w obrębie stacji Bytom przewiduje między innymi rozbiórkę peronu 1 i modernizację pozostałych, zmianę układu torowego, budowę lokalnego centrum sterowania oraz odnowę hali peronowej^[10]^[11]

W dniu 13 marca 2022 roku, w związku z rozpoczęciem prac budowlanych na odcinku Chorzów Batory - Chorzów Stary, zawieszono ruch pasażerski na odcinku Chorzów Batory - Bytom - Tarnowskie Góry^[12]^[13]^[11].

Zobacz też

Galeria

Wieża zegarowa (2006)
Filary hali peronowej (2008)
Hala peronowa (2010)
Wnętrze hali peronowej (2008)
Peron 1 (2008)
Dworzec Kolejowy od strony południowej (2008)
Hala peronowa – wnętrze (2008)
Wnętrze dworca po remoncie (2014)
Mozaika znajdująca się w holu dworca (2020)
Uszkodzona przez niewybuch belka (2020)
Kapliczka Świętej Katarzyny (2020)
Ostatni pociąg Kolei Śląskich obsługujący peron 1 przed rozbiórką (2022)

Przypisy

↑ PatWebDesign.pl, Rozkład jazdy | Koleje Śląskie - regionalny przewoźnik kolejowy [dostęp 2020-12-20] (pol.).
↑ Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych - Home page, sgkw.eu [dostęp 2020-12-20] .
↑ Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Wymiana pasażerska w 2019 r., Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2021-01-25] (pol.).
↑ Bytomskie kamienice wciąż pamiętają wojnę [ZDJĘCIA], katowice.wyborcza.pl [dostęp 2020-12-20] (pol.).
↑ Mirosław Szostak, Przydrożne kapliczki, 15 września 2018 [dostęp 2020-12-29] (pol.).
↑ Alicja Gzowska. „Fabryki ruchu”. Z problematyki dworców kolejowych w Polsce w latach 60. i 70. XX wieku. „Miejsce”, 2016. ISSN 24501611.
↑ Jakub Madrjas: Co z modernistyczną nastawnią w Bytomiu? Jest ostateczna decyzja. rynek-kolejowy.pl, 2022-10-17. [dostęp 2022-10-22]. (pol.).
↑ Bytom: odnowiono wnętrza dworca kolejowego - netTG.pl – Gospodarka - Ludzie, nettg.pl [dostęp 2020-12-20] (ang.).
↑ Koniec z sypialnią dla bezdomnych i publiczną toaletą? Ruszył remont dworca PKP w Bytomiu [ZDJĘCIA, WIDEO], TVS.pl, 21 lutego 2014 [dostęp 2020-12-20] (pol.).
↑ PORR z umową na modernizację fragmentu Węglówki, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2020-12-20] (pol.).
↑ ^a ^b Rusza modernizacja linii nr 131. Od 13 marca nie będą kursować pociągi pasażerskie na trasie Tarnowskie Góry - Bytom - Katowice, Urząd Miejski w Bytomiu [dostęp 2022-03-28] (pol.).
↑ DanutaD. Barczewska-Hencel DanutaD., Wygodne podróże koleją w Chorzowie, Zawiercie Nasze Miasto, 25 marca 2022 [dostęp 2022-03-28] (pol.).
↑ Magistrala Węglowa z Chorzowa do Tarnowskich Gór zamknięta na dwa lata, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-03-28] (pol.).

Linki zewnętrzne

Bytom w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl

Bytom
Linia 131 Chorzów Batory – Tczew (17,365 km)
Chorzów Stary odległość: 5,155 km		Bytom Karb odległość: 2,691 km
Linia 132 Bytom – Wrocław Główny (17,365 km)
		Bytom Bobrek odległość: 2,687 km
Linia 710 Bytom – Bytom Bobrek (17,365 km)
		Bytom Bobrek odległość: 2,687 km

[1] PatWebDesign.pl, Rozkład jazdy | Koleje Śląskie - regionalny przewoźnik kolejowy [dostęp 2020-12-20] (pol.).

[2] Stowarzyszenie Górnośląskich Kolei Wąskotorowych - Home page, sgkw.eu [dostęp 2020-12-20] .

[3] Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Wymiana pasażerska w 2019 r., Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2021-01-25] (pol.).

[4] Bytomskie kamienice wciąż pamiętają wojnę [ZDJĘCIA], katowice.wyborcza.pl [dostęp 2020-12-20] (pol.).

[5] Mirosław Szostak, Przydrożne kapliczki, 15 września 2018 [dostęp 2020-12-29] (pol.).

[6] Alicja Gzowska. „Fabryki ruchu”. Z problematyki dworców kolejowych w Polsce w latach 60. i 70. XX wieku. „Miejsce”, 2016. ISSN 24501611.

[7] Jakub Madrjas: Co z modernistyczną nastawnią w Bytomiu? Jest ostateczna decyzja. rynek-kolejowy.pl, 2022-10-17. [dostęp 2022-10-22]. (pol.).

[8] Bytom: odnowiono wnętrza dworca kolejowego - netTG.pl – Gospodarka - Ludzie, nettg.pl [dostęp 2020-12-20] (ang.).

[9] Koniec z sypialnią dla bezdomnych i publiczną toaletą? Ruszył remont dworca PKP w Bytomiu [ZDJĘCIA, WIDEO], TVS.pl, 21 lutego 2014 [dostęp 2020-12-20] (pol.).

[10] PORR z umową na modernizację fragmentu Węglówki, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2020-12-20] (pol.).

[:0-11] Rusza modernizacja linii nr 131. Od 13 marca nie będą kursować pociągi pasażerskie na trasie Tarnowskie Góry - Bytom - Katowice, Urząd Miejski w Bytomiu [dostęp 2022-03-28] (pol.).

[12] DanutaD. Barczewska-Hencel DanutaD., Wygodne podróże koleją w Chorzowie, Zawiercie Nasze Miasto, 25 marca 2022 [dostęp 2022-03-28] (pol.).

[13] Magistrala Węglowa z Chorzowa do Tarnowskich Gór zamknięta na dwa lata, www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2022-03-28] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne