Bytomka

Bytomka

Bytomka w Bytomiu na granicy Łagiewnik i Szombierek (2021)
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Rzeka
Długość	19,2 km
Źródło
Miejsce	Bytom
Wysokość	315 m n.p.m.
Współrzędne	50°21′04,6″N 18°52′55,3″E/50,351278 18,882028
Ujście
Recypient	Kłodnica
Miejsce	w Gliwicach
Współrzędne	50°17′13″N 18°42′41″E/50,286944 18,711389
Położenie na mapie województwa śląskiego źródło ujście
Położenie na mapie Polski źródło ujście

Bytomka (niem. Beuthener Wasser^[1] lub Iserbach^[2]) – rzeka w południowej Polsce, w województwie śląskim, prawostronny dopływ rzeki Kłodnicy.

Informacje ogólne

Bytomka ma 19,2 km długości (z czego na terenie Bytomia około 7 km) i wpływa do Kłodnicy na terenie Gliwic. Jej prawobrzeżnym dopływem jest Potok Mikulczycki (w górnym odcinku nazywany Rokitnickim), a lewobrzeżnym – Graniczny Potok. Wypływa ona u podnóża wzniesienia 315 m n.p.m. w lesie miechowickim i wpada do Kłodnicy. Przez północną część miasta płynie potok Szarlejka z dopływem Segiet, który w okolicy Piekar Śląskich uchodzi do Brynicy. Jego długość wynosi 10,7 km. W granicach Bytomia znajduje się kilkadziesiąt stawów, utworzonych w wyniku działalności człowieka w zapadliskach terenu lub wyrobiskach poeksploatacyjnych, zwłaszcza w dolinie Bytomki i Szarlejki. Ich najciekawsze skupisko – „Żabie Doły” – występuje na pograniczu Bytomia, Brzezin Śląskich i Chorzowa.

Osady Bytomki charakteryzują się wysokimi stężeniami metali ciężkich^[3] pochodzenia antropogenicznego^[4]: niklu^[5], kadmu oraz rtęci^[6].

Historia

Ślady osadnictwa prehistorycznego odnalezione w łachach piasku nad Bytomką (na terenie Zabrza – Biskupic) sięgają epoki kamiennej (ok. 10 000 lat p.n.e.). Odkryć tych dokonano w 1927 r. Były to tysiące drobnych przedmiotów z krzemienia. Najprawdopodobniej była to pozostałość po warsztacie do ich wyrobu. Również w XVII w. Bytomka była dla mieszkańców dzisiejszego Bytomia, Zabrza i Gliwic źródłem bogactwa. To właśnie na jej terenie powstawały liczne młyny wodne, a w jej dopływach budowane były liczne stawy wodne.

W okresie międzywojennym na krótkim odcinku stanowiła granicę niemiecko-polską^[1].

Rekultywacja

Bytomka przepływająca obok Parku im. Poległych Bohaterów w Zabrzu (2008)

Bytom

W 2010 r. na terenie Bytomia rozpoczęto realizację prac, których celem jest rekultywacja zdegradowanych terenów w otoczeniu Bytomki. Działania są w znacznej części finansowane z funduszy europejskich – w sumie przyznano miastu ponad 7 mln zł. Projekty dotyczą przede wszystkim likwidacji dzikich składowisk odpadów oraz rekultywacji terenów zalewowych i zbiorników wodnych w sąsiedztwie Bytomki^[7].

Ruda Śląska

Na terenie miasta Ruda Śląska przy udziale środków Funduszu Spójności realizowany jest projekt „Oczyszczanie ścieków – Ruda Śląska”, w ramach którego została zmodernizowana oczyszczalnia ścieków „Orzegów”, oddana do eksploatacji w grudniu 2007 r. Oczyszczalnia jest eksploatowana zgodnie z wydanym w dniu 18.12.2007 r. pozwoleniem wodnoprawnym na odprowadzanie oczyszczonych ścieków. Aktualnie w ramach tego projektu prowadzona jest budowa i przebudowa kanalizacji w zlewni oczyszczalni „Orzegów”. W 2008 roku została oddana do eksploatacji przepompownia przy ul. Na łąkach w Rudzie Śląskiej, zaś w roku 2009 oddano przepompownię przy ul. Sobieskiego w Rudzkiej Kuźnicy. Realizacja ta pozwoli na skierowanie ścieków z dzielnic: Orzegów, Godula, Chebzie i Ruda na oczyszczalnię „Orzegów” i tym samym zlikwidowanie wylotów odprowadzających nieoczyszczone ścieki do rzeki Bytomki.

Bytomka jest rzeką, która sukcesywnie jest coraz bardziej zanieczyszczona. Brzegi są bardzo zaśmiecone, a ze względu na dużą zawartość ścieków, z koryta wydobywa się nieprzyjemny zapach. Co roku organizowana jest akcja, mająca na celu oczyszczenie rzeki. Ochotnicy przemierzając wzdłuż Bytomkę sprzątają śmieci pozostawione na jej brzegu.

Na stan i jakość wód płynących korytem rzeki Bytomki wpływ ma nie tylko miasto Ruda Śląska, gdyż już w momencie wpłynięcia rzeki na teren miasta jest ona zanieczyszczona wodami płynącymi od strony miasta Bytom. Za stan czystości koryta i skarp rzeki Bytomki, w tym za usuwanie m.in. odpadów odpowiada administrator cieku tj. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach.

Przypisy

Bibliografia

• Monika Działoszyńska-Wawrzykiewicz: Metale ciężkie w osadach rzecznych terenów zurbanizowanych zlewni rzeki Kłodnicy. W: Program Przyjazna Kłodnica [on-line]. Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, 2008. [dostęp 2017-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-07)].

Linki zewnętrzne

• Wykaz wód powierzchniowych administrowanych przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej z siedzibą w Gliwicach
• Ekoblog o rzece Bytomce – rzeka.org