C-41

C-41 – wysokotemperaturowy (ok. 38 °C) proces obróbki materiału światłoczułego – negatywów barwnych, jak i czarno białych. Stosowany głównie w punktach usługowych wykonujących odbitki – laboratoriach fotograficznych. Proces zwany również CN-16.

Do obróbki materiału fotograficznego w procesie C-41 potrzebne są roztwory związków chemicznych zwanych popularnie wywoływacz, odbielacz, utrwalacz i stabilizator.

Wywoływanie materiału światłoczułego w procesie C-41 w uproszczeniu przebiega następująco:

  • Negatyw trafia do kąpieli wywołującej, gdzie powstaje obraz jednocześnie srebrowy (czarno biały) i barwny. Zachodzące reakcje komponentów barwnikowych z utlenioną (przy reakcji redukcji naświetlonych halogenków srebra do srebra metalicznego) postacią substancji wywołującej, powodują ujawnienie naświetlonego na negatywie obrazu barwnego.
  • Kąpiel w odbielaczu przekształca obraz ze srebra metalicznego w halogenki srebra, a pozostawia obraz barwny.
  • Kolejny krok to kąpiel materiału w utrwalaczu. Tam halogenki srebra przekształcone w odbielaczu oraz halogenki nienaświetlone i niewywołane w wywoływaczu, przekształcane są na rozpuszczalne w wodzie sole srebra.
  • Zamknięcie procesu następuje poprzez dokładne wypłukanie pozostałych soli srebra oraz substancji chemicznych czystą wodą.
  • Ostatnim etapem jest kąpiel w stabilizatorze. Zawiera on głównie substancje zmniejszające napięcie powierzchniowe wody co sprawia, że przy suszeniu na filmie nie pozostają osady z wody.

Wszystkie roztwory muszą mieć utrzymywane ściśle określone stężenie oraz temperaturę w celu zapewnienia optymalnych i powtarzalnych parametrów obrazu uzyskanego na wywołanym materiale światłoczułym.

Popularność

Dzięki dużej szybkości przebiegu procesu oraz daleko posuniętej standaryzacji proces C-41 zdominował rynek fotografii amatorskiej i profesjonalnej. Maszyny wywołujące tzw. mini-laby pozwoliły na popularyzację fotografii kolorowej i obniżenie kosztów odbitki.

Rynek zdominowany był przez kilku producentów materiału światłoczułego, chemii do jej wywoływania oraz maszyn kontrolujących proces wywoływania:

Zobacz też