CSS Manassas

CSS „Manassas”
Ilustracja
CSS „Manassas”
Historia
Stocznia

J. O. Curtis, Medford, Massachusetts[1]

Wodowanie

1855

 Stany Skonfederowane
Nazwa

Enoch Train

Wejście do służby

1855

 CS Navy
Nazwa

CSS „Manassas”

Wejście do służby

12 września 1861 (jako okręt)

Zatopiony

24 kwietnia 1862 pod Nowym Orleanem

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

387 t

Długość

43,59 m (143 stopy)

Szerokość

10,06 m (33 stopy)

Zanurzenie

5,18 m (17 stóp)

Napęd
maszyna parowa napędzająca 1 śrubę
Prędkość

4 w[2]

Uzbrojenie
1 działo 64-funtowe lub 32-funtowe na dziobie, taran
Załoga

36[a]

CSS Manassas − okręt pancerny - taranowiec marynarki Skonfederowanych Stanów Ameryki z okresu wojny secesyjnej.

Budowa

CSS "Manassas" został przebudowany ze statku cywilnego - parowego pchacza o napędzie śrubowym „Enoch Train”[3], zbudowanego w 1855 w Medford w stanie Massachusetts przez J. O. Curtisa.

Po wybuchu wojny domowej w USA, zakupiony został przez kapitana (Cpt.) Johna A. Stevensona z Nowego Orleanu i z jego środków przebudowany w Algiers (obecnie część Nowego Orleanu) na pancerny taranowiec[3]. Okręt miał nietypową konstrukcję - całą część nadwodną zastąpiono przez niską, mało wystającą nad wodę pancerną kazamatę o kształcie skorupy żółwia, opancerzoną płytami żelaznymi grubości 1½ cala (38 mm)[1] 1 cal (25 mm)[2], na podkładzie drewnianym. Kształt taki zmniejszał wielkość celu (wysokość kazamaty ok. 75 cm nad poziomem wody) i ułatwiał odbijanie się pocisków[1]. Na szczycie kazamaty znajdował się pojedynczy komin. Dziób okrętu został wyposażony w podwodny taran.

Uzbrojenie, oprócz taranu, stanowiło tylko jedno działo gładkolufowe w strzelnicy w kazamacie na dziobie, strzelające do przodu - początkowo 64-funtowe[b], później 32-funtowe[1].

Służba

„Manassas” wszedł do służby 12 września 1861, początkowo jako jednostka prywatna w służbie Konfederacji[1]. Został wkrótce włączony w skład zespołu okrętów komodora G. Hollinsa[c]. Służył na dolnej Missisipi, w rejonie Nowego Orleanu, dowodzony przez kpt.mar. (Lt) A. F. Worleya z Marynarki Konfederacji[1].

W nocy z 11 na 12 października 1861 „Manassas” w składzie zespołu komodora Hollinsa, wraz z 6 kanonierkami („Ivy”, „Jackson”", „James L. Day”, „McRae”, „Tuscarora” i „Pickens”) zaatakował w delcie Missisipi zespół okrętów Unii, który wpłynął na wody delty[4]. W jego skład wchodziły: duży slup wojenny USS „Richmond”, mniejsze slupy żaglowe USS „Vincennes” i „Preble”, i kanonierka bocznokołowa USS „Water Witch”. „Manassas”, taranując, poważnie uszkodził USS „Richmond”; sam również doznał przy tym uszkodzeń i wycofał się. Akcja ta zmusiła okręty Unii do odwrotu, podczas którego USS „Vincennes” utknął na mieliźnie, lecz ostatecznie okręt uratowano.

W grudniu 1861 „Manassas” został zakupiony przez rząd Konfederacji i wszedł formalnie w skład jej marynarki[1]. Wchodził następnie w skład sił broniących Nowego Orleanu na początku kampanii na Missisipi.

24 kwietnia 1862 wziął udział w bitwie z okrętami Unii eskadry komodora Farraguta, które sforsowały zagrodę na rzece koło fortów St. Philip i Jackson. CSS „Manassas” usiłował staranować slup USS „Pensacola”, lecz ten uchylił się i ostrzelał go salwą z niewielkiej odległości. „Manassas” zdołał następnie uszkodzić, taranując, po czym ostrzeliwując z działa, bocznokołową kanonierkę USS „Mississippi” i slup „Brooklyn”[1]. Podczas kolejnego ataku na USS „Mississippi”, uchylając się przed jego ostrzałem, „Manassas” utknął jednak na mieliźnie i musiał zostać opuszczony przez załogę. Unieruchomiony okręt został ciężko uszkodzony ogniem „Mississippi”, po czym płonąc, ześlizgnął się z mielizny i zaczął dryfować w dół rzeki, obok okrętów moździerzowych Unii, a następnie wybuchnął i zatonął[1].

„Manassas” był pierwszym okrętem pancernym, jaki wszedł do służby podczas wojny secesyjnej i zarazem pierwszym w Ameryce i pierwszym, który zaatakował inną jednostkę[5].

Uwagi

  1. ↑ Załoga 36 według Manassas - DANFS. Liczebność załogi 104 według A. Konstam, Confederate... s. 40 jest całkowicie niewiarygodna biorąc pod uwagę rozmiary i konstrukcję okrętu.
  2. ↑ Według DANFS, 64-funtowe działo Dahlgrena, lecz możliwa jest pomyłka, gdyż nie było dział systemu Dahlgrena wagomiaru oznaczanego jako 64 funty.
  3. ↑ W DANFS omyłka w nazwisku.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Manassas - DANFS
  2. ↑ a b A. Konstam, Confederate..., s.40
  3. ↑ a b CSS Manassas (1861-1862). history.navy.mil. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-03)]. w serwisie Online Library of Selected Images - Naval Historical Center
  4. ↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, op.cit., s.116 i James L. Day w serwisie DANFS)
  5. ↑ Donald L. Canney, The Old Steam Navy. Volume two. The ironclads 1842-1885, Annapolis 1993, ISBN 0-87021-586-8, s. 14, 54

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Okręty pancerne Marynarki Wojennej Stanów Skonfederowanych
  • „Albemarle”
  • „Arkansas”
  • „Atlanta”
  • „Baltic”
  • „Charleston”
  • „Chicora”
  • „Columbia”
  • „Fredericksburg”
  • „Louisiana”
  • „Manassas”
  • „Mississippi I”
  • „Muscogee”
  • „Nashville”
  • „Neuse”
  • „North Carolina II”
  • „Palmetto State”
  • „Raleigh”
  • „Richmond”
  • „Savannah”
  • „Stonewall”
  • „Tennessee I”
  • „Tennessee II”
  • „Texas”
  • „Virginia”
  • „Virginia II”

CS Navy Department Seal.png

Media użyte na tej stronie

Naval ensign of the Confederate States of America (1863–1865).svg
Naval ensign of the Confederate States Navy since May 26 1863.
Flag of the Confederate States of America (1865).svg
Aspect ratio: 2:3
Flag of the Confederate States of America (March 4, 1865). Used from March 4, 1865 until the Confederacy's disbandment.
CSS Manassas.jpg
CSS Manassas, formerly the steam propeller Enoch Train, was built at Medford, Massachusetts, by J. O. Curtis in 1855. A New Orleans commission merchant, Captain John A. Stevenson, acquired her for use as a privateer and fitted her out at Algiers, Louisiana as an ironclad ram of radically modern design. Covered with 1½-inch iron plating, her hull projected only 2½ feet above the water, and her plated top was convex causing cannon shot to glance off harmlessly.