CW-5 bis

CW-5 bis/34
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo Polska
ProducentWarsztaty Szybowcowe ZASPL
KonstruktorWacław Czerwiński
Typszybowiec
Konstrukcjamieszana
Załoga1
Historia
Data oblotumaj 1933
Liczba egzemplarzy20
Dane techniczne
Wymiary
Rozpiętość17,6 m
Długość7,86 m
Wysokość1,6 m
Powierzchnia nośna17,4 m²
Profil skrzydłaIAW 192
Masa
Własna152 kg
Użyteczna75 kg
Startowa227 kg
Osiągi
Prędkość minimalna44 km/h
Prędkość ekonomiczna50 km/h
Prędkość optymalna57 km/h
Prędkość holowania148 km/h
Prędkość min. opadania0,61 m/s przy 50 km/h
Doskonałość maks.25 (przy 57 km/h)
Dane operacyjne
Użytkownicy
Polska, Jugosławia
Rzuty
Rzuty samolotu

CW-5 bis – polski szybowiec wyczynowy konstrukcji Wacława Czerwińskiego.

Historia

Szybowiec CW-5 bis/33 na lotnisku w Skniłowie, 1933 r. Po lewej stoi pil. Piotr Mynarski, po prawej inż. Wacław Czerwiński.

Inżynier Wacław Czerwiński rozpoczął konstruowanie szybowca w 1931 roku. Projekt był realizowany na zamówienie Departamentu Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji. Miał być to szybowiec przeznaczony do lotów żaglowych i termicznych[1].

W 1932 roku przeprowadzono badania modelu szybowca w Laboratorium Aerodynamicznym Politechniki Lwowskiej, które wykazały że szybowiec może nie spełnić przyjętych założeń co do planowanej doskonałości. Konstruktor dokonał daleko idących zmian w projekcie, m.in. profil płata G-652 został zmieniony na IAW-192. Nowy projekt został oznaczony jako CW-5 bis/33[2].

Prototyp został zbudowany w Warsztatach Szybowcowych ZASPL, na jego budowę Warsztaty otrzymały subwencję Ministerstwa Komunikacji[3]. Oblatany został wykonany na lotnisku w Skniłowie przez Szczepana Grzeszczyka w maju 1933 roku. Przeprowadzone próby wykazały bardzo dobre właściwości lotne szybowca, jego zaletą była duża sztywność płata. Efektem prób w locie była zmiana konstrukcji tyłu kadłuba polegająca na odchyleniu w górę jego osi, co pozwoliło zwiększyć kąt natarcia skrzydła przy starcie. Dodano również osłonę kabiny zamiast wiatrochronu[2].

Egzemplarze seryjne oznaczono jako CW-5 bis/34, pierwsze były ukończone w 1934 roku i przekazane do eksploatacji w szkołach szybowcowych w Bezmiechowej i Ustianowej. Piloci na tych szybowcach zaczęli bić rekordy krajowe i międzynarodowe. 5 października 1934 roku Wanda Modlibowska ustanowiła kobiecy rekord Polski w długotrwałości lotu osiągając czas 9 h 30 min, 26 kwietnia 1935 roku Piotr Mynarski wykonał pierwszy w Polsce przelot docelowo-powrotny na odległość 15,8 km[4], 4 października 1935 roku Zbigniew Żabski osiągnął wysokość 2540 m[5].

CW-5 bis 35 w locie termicznym

W 1935 roku powstała ulepszona wersja szybowca oznaczona CW-5 bis/35. Zwiększono przekrój tyłu kadłuba oraz w konstrukcji drewno sosnowe zastąpiono świerkowym. Zmniejszyło to opory szkodliwe, zwiększyło wytrzymałość kadłuba i zmniejszyło ciężar szybowca o 8 kg. Dzięki tym zmianom szybowiec został dopuszczony do wykonywania akrobacji.

Michał Blaicher z Wojskowego Obozu Szybowcowego wprowadził w konstrukcji kilka drobnych zmian, m.in. mocowania zastrzałów otrzymały owiewki, zmieniono osłonę kabiny, kadłub i płat szlifowano aby zmniejszyć opór aerodynamiczny. Szybowiec został oznaczony jako CW-5 bis/35/WOS i został zbudowany w kilku egzemplarzach. W 1936 roku przerobił kolejny egzemplarz CW-5 bis/35, w którym zmienił usterzenie płytowe na tradycyjne ze statecznikiem, skrócił kadłub, zmienił profil i obrys płata. Tak przekonstruowany szybowiec oznaczono początkowo WOS[6]. a później WOS-37[2]. W programie VI Krajowych Zawodów Szybowcowych w Masłowie wymieniany jest WOS typ B 38 jednak brak jest informacji o szczegółach tej konstrukcji[7].

Żaden ze zbudowanych szybowców CW-5 bis i WOS nie przetrwał II wojny światowej.

Konstrukcja

Szybowiec CW-5 bis/35/WOS

Jednomiejscowy szybowiec wyczynowy w układzie zastrzałowego górnopłatu[1][2].

Kadłub o konstrukcji półskorupowej, przekroju owalnym, kryty całkowicie sklejką. Kabina pilota zakryta, tablica przyrządów wyposażona w busolę, prędkościomierz, wysokościomierz, wariometr i zakrętomierz[3]. Z przodu kadłuba umieszczony zaczep do startu z lin gumowych.

Skrzydło dwudzielne o obrysie prostokątno-eliptycznym, dwudźwigarowe, podparte dwoma parami zastrzałów. Do pierwszego dźwigara kryte sklejką, dalej płótnem. Wyposażone w dwudzielne lotki sterowane za pomocą linek.

Usterzenie poziome płytowe zamocowane powyżej kadłuba na wysięgnikach, statecznik pionowy wykonany jako integralna część kadłuba. Stateczniki kryte sklejką, powierzchnie sterów płótnem. Napęd sterów linkowy.

Podwozie jednotorowe złożone z podkadłubowej amortyzowanej płozy jesionowej i metalowej płozy ogonowej.

Bibliografia

  • Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976.

Przypisy

  1. ↑ a b Nowe szybowce konstrukcji inż. W. Czerwińskiego. „Skrzydlata Polska”. 3/1935, s. 70-72, marzec 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. 
  2. ↑ a b c d Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976, s. 386-390.
  3. ↑ a b Nowy szybowiec rekordowy. „Życie Technickie”. 8-9/1933, s. 25-26, maj-czerwiec 1933. Lwów: Organ Kół Naukowych Polskiej Młodzieży Akademickiej Wyższych Uczelni Akademickich w Polsce i Wolnem Mieście Gdańsku. 
  4. ↑ Szczegóły ostatnich wyczynów szybowcowych. „Skrzydlata Polska”. 7/1935, s. 182-183, lipiec 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. 
  5. ↑ CW-5 bis, 1933 (pol.). samolotypolskie.pl. [dostęp 2019-04-04].
  6. ↑ Przegląd ostatnich polskich szybowców. „Skrzydlata Polska”. 8/1937, s. 194, sierpień 1937. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. 
  7. ↑ Program oficjalny VI Krajowych Zawodów Szybowcowych : lotnisko Masłów k/Kielc w dniach 10-23 lipca 1938 r.. Warszawa: B-cia Drapczyńscy, 1938. OCLC 833948697.
Polskie szybowce i motoszybowce do 1939 roku
Warsztaty Szybowcowe ZASPL – Lwów
Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa – Dęblin
Wojskowe Warsztaty Szybowcowe – Kraków
Lwowskie Warsztaty Lotnicze
Warsztaty Szybowcowe w Warszawie
Harcerskie Warsztaty Szybowcowe
Konstrukcje amatorskie

II Rzeczpospolita

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
CW-5 bis NAC.png
Szybowiec CW-5 bis na lotnisku w Skniłowie, 1933 r. Po lewej stoi pil. Piotr Mynarski po prawej inż. Wacław Czerwiński.
CW 5 bis 35.jpg
CW-5 bis 35 w locie termicznym
CW-5 bis rzuty SP.png
Rzuty szybowca CW-5 bis
CW-5 bis 35 WOS.jpg
Szybowiec CW-5 bis/35/WOS
CW-5 bis SP.png
Szybowiec CW-5 bis na lotnisku