Cajun
 | |
| Populacja | ≈ 600 000 |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania | Luizjana |
| Język | francuski |
| Religia | katolicyzm |
 | |
Cajun /ˈkeɪdʒən/ lub Cadien – osoba należąca do francuskojęzycznej grupy etnicznej („Cajuns”) zamieszkującej wybrzeże Zatoki Meksykańskiej w USA. W większości zamieszkują 22 południowe parafie stanu Luizjana (ten obszar nazywany jest Akadianą). „Cajun” to także nazwa dialektu, kultury i muzyki tej ludności[1].
Pochodzenie
Pierwsi osadnicy z Francji (Bretania, Normandia, Île-de-France) przybyli do Luizjany w drugiej połowie XVII wieku. Kolejna fala osadnictwa to uciekinierzy z Akadii, czyli francuscy osadnicy wysiedleni w drugiej połowie XVIII wieku przez władze Wielkiej Brytanii z wybrzeży obecnej wschodniej Kanady (Nowa Szkocja, Wyspa Księcia Edwarda i Nowy Brunszwik). Nazwa „Cadien” to skrót od „Acadien” (czyli mieszkaniec Akadii)[1].
Potem przybyli kolejni uciekinierzy z terenu obecnego Haiti. W XVIII wieku zaczął się formować język i kultura cajun na podstawie francuskiej z domieszką języka hiszpańskiego. „Cajuns” byli zawsze ubogimi rolnikami, myśliwymi, rybakami lub drobnymi rzemieślnikami; tzw. „biednymi białymi południowcami” (ang. southern poor whites). Odrębną grupą są tzw. Kreole; to przeważnie Francuzi niepochodzący z Akadii i najczęściej zamożni mieszkańcy miast (obecnie Kreolami nazywa się także miejscowych Afroamerykanów).
Charakterystyka
Cajuns liczą około 600 tys. osób, 75% z nich zamieszkuje Luizjanę (głównie parafie: Acadia, Evangeline, Iberia, Lafayette, St. Landry, St. Martin, St. Mary i Vermilion), pozostali także inne stany na wybrzeżu Zatoki Meksykańskiej (południowy Teksas, Alabama i Missisipi), mówią dialektem języka francuskiego (uważanym czasem za odrębny język romański) z naleciałościami hiszpańskimi, włoskimi i miejscowych języków indiańskich. Ich dialekt ma wiele zapożyczeń z języka angielskiego; wymowa również stała się bardziej podobna do angielskiej niż francuskiej. Tym dialektem posługuje się coraz mniej osób (obecnie 61% Cajuns); wypierany jest przez język angielski. Cajuns są w większości wyznawcami katolicyzmu[1].
Od początku XX wieku Cajuns coraz bardziej asymilowali się w społeczeństwie amerykańskim. Obecnie teren ich osadnictwa to głównie bagienne lasy cypryśnikowe (zwane „Bayou”) w delcie Missisipi (okolice miast: Lafayette i Lake Charles), gdzie mieszkają w charakterystycznych, drewnianych chatach na palach. Mają własne pieśni i muzykę (tzw. zydeco lub zaricot), łączącą elementy soulu, rhythm and bluesa i bluesa. Tradycje to uroczyste świętowanie „Mardi Gras” (ostatniego dnia karnawału) i przestrzeganie wielkiego postu. Według legendy wilkołak – Rougarou – zabija tych, którzy nie poszczą w tym okresie. Popularni są uzdrowiciele – tzw. traiteurs, którzy „leczą” dotykiem rąk. Niektóre tradycyjne potrawy Cajuns, np. jambalaya i gumbo, stały się popularne w USA.
Przypisy
- ↑ a b c https://web.archive.org/web/20120602022006/http://www.cajuncrawfishpie.com/cajun-history.html [dostęp 22.07.2010].
Media użyte na tej stronie
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Interiot~commonswiki (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
The traditional 22 parishes in Southern Louisiana, USA, that belong to the Acadiana Region with the "Cajun Heartland USA" subregion in a darker shade. Based upon Image:Acadiana and Cajun Heartland USA Louisiana region map.png and Image:Louisiana regions map.svg.
In 1965, Thomas J. Arceneaux of Lafayette Louisiana, former dean of Agriculture at the University of Southwestern Louisiana designed the Louisiana Acadian flag. A description of this flag follows:
- To symbolize the French heritage and origin of the Acadians there are three silver fleur-des-lis on a blue background. To symbolize Spain, who governed Louisiana for 40 years and was in possession of the Louisiana territory when the Acadians arrived, the old arms of the Castille, a gold tower on a red field. The gold star on a white field represents “Our Lady of the Assumption”, Patroness of the Acadians. The star also symbolizes the active participation of the Acadians in the American Revolution, as soldiers under Galvez.
(Don Landry, 7 October 1997, crwflags.com) It was adopted in 1965 by the Comité acadien and in 1972 by the Louisiana state.
(Luc-vartan Baronian, 21 January 1998)