Calidrini

Calidrini
Reichenbach, 1849
Ilustracja
Przedstawiciel plemienia – biegus rdzawy (C. canutus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

bekasowce

Parvordo

Scolopacida

Nadrodzina

Scolopacoidea

Rodzina

bekasowate

Podrodzina

biegusy

Plemię

Calidrini

Typ nomenklatoryczny

Tringa calidris J.F. Gmelin, 1788 (= Tringa canutus Linnaeus, 1758)

Rodzaje i gatunki

Calidris Merrem, 1804[3]
24 gatunki – zobacz opis w tekście

Calidrini – monotypowe plemię ptaków z podrodziny biegusów (Arenariinae) w obrębie rodziny bekasowatych (Scolopacidae).

Zasięg występowania

Plemię obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej i Eurazji[38].

Morfologia

Długość ciała 12–32 cm, rozpiętość skrzydeł 26–66 cm; masa ciała 15–254 g[38].

Systematyka

Etymologia

  • Cinclus: gr. κιγκλος kinklos „mały, przybrzeżny ptak machający ogonem”, wspomniany przez Arystotelesa, Arystofanesa, Aelianusa i innych autorów, być może pliszka lub biegus, ale nigdy nie został właściwie zidentyfikowany. Późniejsi autorzy identyfikowali tego ptaka jako pliszkę, biegusa, pluszcza lub drozda. W ornitologii cinclus kojarzy się z dużą różnorodnością niepowiązanych ptaków podobnych do drozda, ale rzadko z prawdziwymi drozdami[39]. Gatunek typowy: Tringa alpina Linnaeus, 1758.
  • Calidris: epitet gatunkowy Tringa calidris J.F. Gmelin, 1789[b]; gr. καλιδρις kalidris lub σκαλιδρις skalidris „nakrapiany, w szarym kolorze brzegowy ptak” wspomniany przez Arystotelesa, wciąż niezidentyfikowany, ale przypuszcza się, że jest to biegus lub pliszka[39].
  • Arenaria: łac. arenarius „związany z piaskiem”, od arena (poprawnie harena) „piasek”[39]. Gatunek typowy: Arenaria vulgaris Bechstein, 1803 (= Tringa alba Pallas, 1764).
  • Philomachus: gr. φιλομαχος philomakhos „zadziorny, wojowniczy”, od φιλος philos „miłośnik”, od φιλεω phileō „kochać”; μαχη makhē „walka, bitwa”, od μαχομαι makhomai „walczyć”. Samce batalionów zbierają się wspólnie na taniec godowy i walczą między sobą[39]. Gatunek typowy: Tringa pugnax Linnaeus, 1758.
  • Ereunetes: gr. ερευνητης ereunētēs „poszukiwacz, gmeracz”, od ερευναω ereunaō „szukać”[39]. Gatunek typowy: Ereunetes petrificotus Illiger, 1811 (= Tringa pusilla Linnaeus, 1766).
  • Erolia: fr. nazwa Erolie nadana biegusowi krzywodziobemu przez Vieillota w 1816 roku[39]. Gatunek typowy: Erolia variegata Vieillot, 1816 (= Scolopax testacea Pallas, 1764 (= Tringa ferrugineus Pontoppidan, 1763)).
  • Falcinellus: nowołac. falcinellus „mały sierp” (ptak), od zdrobnienia falx, falcis „sierp”[39]. Gatunek typowy: Platalea pygmea Linnaeus, 1758.
  • Machetes: gr. μαχητης makhētēs „wojownik”, od μαχη makhē „bitwa”, od μαχομαι makhomai „walczyć”[39]. Gatunek typowy: Tringa pugnax Linnaeus, 1758.
  • Pelidna: gr. πελιδνος pelidnos „siny”, od πελιος pelios „potłuczony, czarny i niebieski”[39]. Gatunek typowy: Tringa cinclus Linnaeus, 1766 (= Tringa alpina Linnaeus, 1758).
  • Limicola: łac. limicola „mieszkaniec błota”, od limus, limi „błoto”; -cola „mieszkaniec”, od colere „mieszkać”[39]. Gatunek typowy: Numenius pygmaeus Bechstein, 1802 (nie Latham, 1787) (= Scolopax falcinellus Pontoppidan, 1763).
  • Pavoncella: włoska nazwa Pavoncella dla czajek Vanellus[39]. Gatunek typowy: Tringa pugnax Linnaeus, 1758.
  • Symphemia: gr. συμφημι sumphēmi „zatwierdzać”[39]. Gatunek typowy: Symphemia atlantica Rafinesque, 1819 (= Tringa pusilla Linnaeus, 1766).
  • Eurynorhynchus: gr. ευρυνω eurunō „rozszerzać”; ῥυγχος rhunkhos „dziób”. Łyżeczkowata końcówka dzioba krytycznie zagrożonego biegusa łyżkodziobego jest widoczna nawet u piskląt[39]. Gatunek typowy: Eurynorhynchus griseus Nilsson, 1817 (= Platalea pygmea Linnaeus, 1758).
  • Hemipalama: gr. ἡμι- hēmi- „mały”, od ἡμισυς hēmisus „połowa”; παλαμη palamē „dłoń” (tj. płetwa)[39]. Gatunek typowy: Tringa pusilla Linnaeus, 1758.
  • Crocethia: gr. κροκη krokē „otoczak”, od κροκαλη krokalē „plaża”; θειω theiō „biegać”. Piaskowiec lęgi odbywa w regionach arktycznych, ale poza sezonem lęgowym i zimą grupy tych ptaków widywane są biegające wzdłuż plaż na całym świecie[39]. Nowa nazwa dla Calidris Merrem, 1804.
  • Pisobia: gr. πισος pisos „łąki, mokradła”; βιος bios „tryb życia, siedziba”, od βιοω bioō „żyć”[39]. Gatunek typowy: Tringa minuta Leisler, 1812.
  • Platyrhamphus: gr. πλατυς platus „szeroki”; ῥαμφος rhamphos „dziób”[39]. Gatunek typowy: Scolopax falcinellus Brünnich, 1764 (= Platalea pygmea Linnaeus, 1758).
  • Ancylocheilus: gr. αγκυλοχειλης ankulokheilēs „z haczykowatym dziobem”, od αγκυλος ankulos „krzywy”, od αγκος ankos „łuk, zakręt”; χειλος kheilos „dziób”[39]. Gatunek typowy: Tringa subarquata Guldenstadt (= Tringa ferruginea Pontoppidan, 1763).
  • Actodromas (Actodroma): gr. ακτη aktē, ακτης aktēs „brzeg morza”; δρομας dromas „bieganie, wędrowanie”, od τρεχω trekhō „biegać”[39]. Gatunek typowy: Tringa minuta Leisler, 1812.
  • Leimonites: gr. λειμων leimōn, λειμωνος leimōnos „łąka”; -ιτης -itēs „połączony z” (por. λειμωνοειδης leimōnoeidēs „podobny do łąki, kwiecisty”)[39]. Gatunek typowy: Tringa temminckii Leisler, 1812.
  • Canutus: Epitet gatunkowy: Tringa canutus Linnaeus, 1758; według legendy król Anglii, Danii i Norwegii, Knut (ang. Canute) (995–1035; panował w latach 1016–1035), traktował biegusa rdzawego, odpowiednio tuczonego białym chlebem i mlekiem, jako przysmak[39]. Gatunek typowy: Tringa islandica Linnaeus, 1758.
  • Heteropoda: gr. ἑτεροπους heteropous, ἑτεροποδος heteropodos „z nierównymi nogami”, od ἑτερος heteros „inny, różny”; πους pous, ποδος podos „stopa”[39]. Gatunek typowy: Tringa semipalmata A. Wilson, 1813 (= Tringa pusilla Linnaeus, 1758).
  • Aphriza: gr. αφρος aphros „piana morska”; ζαω zaō, ζωω zōō lub ζω zō „żyć”[39]. Gatunek typowy: Aphriza townsendi Audubon, 1839 (= Tringa virgata J.F. Gmelin, 1789).
  • Schoeniclus: gr. σχοινικλος skhoiniklos „nieznany ptak przybrzeżny”, być może pliszka[39]. Gatunek typowy: Schœniclus cinclus G.R. Gray (= Tringa alpina Linnaeus, 1758).
  • Schoeniculus: zdrobnienie nazwy rodzaju Schoeniclus G.R. Gray, 1841[39]. Gatunek typowy: Tringa minuta Leisler, 1812.
  • Machophilus: anagram nazwy rodzaju Philomachus Merrem, 1804[39]. Gatunek typowy: Tringa pugnax Linnaeus, 1758.
  • Pavia: łac. pavo, pavonis „paw”[39]. Gatunek typowy: Tringa pugnax Linnaeus, 1758.
  • Tryngites: gr. τρυγγας trungas „biało-zady, wielkości drozda ptak brodzący, machający ogonem”, wspomniany przez Arystotelesa, wciąż niezidentyfikowany, ale później wiązany z różnymi nadbrzeżnymi ptakami[39]. Gatunek typowy: Tringa rufescens Vieillot, 1819 (= Tringa subruficollis Vieillot, 1819).
  • Micropalama: gr. μικρος mikros „mały”; παλαμη palamē „dłoń”[39]. Gatunek typowy: Tringa himantopus Bonaparte, 1826.
  • Arquatella: epitet gatunkowy Trynga arquatella Pallas, 1811[c]; zdrobnienie łac. arquatus „łuko-kształtny, zakrzywiony”, od arquus lub arcus „łuk, tęcza”[39]. Gatunek typowy: Tringa maritima Brünnich, 1764.
  • Heteropygia: gr. ἑτερος heteros „inny, różny”; πυγη pugē „kuper”[39]. Gatunek typowy: Tringa minutilla Vieillot, 1819.
  • Limnocinclus: gr. λιμνη limnē „bagno”; κιγκλος kinklos „mały przybrzeżny ptak”[39]. Totanus acuminatus Horsfield, 1821.
  • Actia: gr. ακτιος aktios „nad brzegiem morza”, od ακτη aktē, ακτης aktēs „brzeg morza”[39]. Nowa nazwa dla Arquatella Baird, 1858.
  • Anteliotringa: gr. αντηλιος antēlios „wschód słońca, wschodni”, od αντι anti „naprzeciwko”; ἡλιος hēlios „słońce”; rodzaj Tringa Linnaeus, 1758 (brodziec)[39]. Gatunek typowy: Totanus tenuirostris Horsfield, 1821.
  • Neopisobia: gr. νεος neos „nowy”; rodzaj Pisobia Billberg, 1827[39]. Gatunek typowy: Totanus damacensis Horsfield, 1821 (= Tringa subminuta von Middendorff, 1853).

Podział systematyczny

Do plemienia należy jeden rodzaj Calidris z następującymi gatunkami[40]:

Uwagi

  1. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Actodromas Kaup, 1829
  2. ↑ Synonim C. canutus.
  3. ↑ Synonim C. maritima.

Przypisy

  1. ↑ P.H.G. Moehring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 7, 67. (niderl.).
  2. ↑ J.M. Bechstein: Ornithologisches Taschenbuch von und für Deutschland, oder, Kurze Beschreibung aller Vögel Deutschlands für Liebhaber dieses Theils der Naturgeschichte. Leipzig: Carl Friedrich Enoch Richter, 1803, s. 462a. (niem.).
  3. ↑ a b B. Merrem. Ornithologisches Taschenbuch von und für Deutschland. „Allgemeine Literatur-Zeitung”. 2 (168), s. kol. 542, 1804. (niem.). 
  4. ↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium, additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 262. (łac.).
  5. ↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d'une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1817, s. 55. (fr.).
  6. ↑ Cuvier 1817 ↓, s. 486.
  7. ↑ a b Cuvier 1817 ↓, s. 490.
  8. ↑ C.L. Koch: System der baierische Zoologie. Nürnberg: in Rommissiou bei dei Stainischeu Buchhandlung, 1816, s. 316. (niem.).
  9. ↑ W.E. Leach: A Systematic Catalogue of the Specimens of the Indigenous Mammals and Birds in the British Museum. London: Printed by Richard and Arthur Taylor, 1816, s. 29. (ang.).
  10. ↑ C.S. Rafinesque. De 70 nouveaux Genres d’Animaux decouverts dans l’interieur des Etats-Unisd'Amerique, durant l’annee 1818. „Journal de Physique, de Chimie, d'Histoire Naturelle et des Arts”. 88, s. 418, 1819. (fr.). 
  11. ↑ S. Nilsson: Ornithologia Svecica. Cz. 2. Havniae: Apud J.H. Schubothium, 1821, s. 29. (łac.).
  12. ↑ C.L. Bonaparte: Specchio comparativo delle Ornitologie di Roma e di Filadelfia. Pisa: 1827, s. 61. (wł.).
  13. ↑ Billberg 1828 ↓, s. 132.
  14. ↑ Billberg 1828 ↓, s. 136.
  15. ↑ Billberg 1828 ↓, s. 172.
  16. ↑ Kaup 1829 ↓, s. 37.
  17. ↑ Kaup 1829 ↓, s. 50.
  18. ↑ Kaup 1829 ↓, s. 55.
  19. ↑ Kaup 1829 ↓, s. 194.
  20. ↑ Kaup 1829 ↓, s. 37.
  21. ↑ Ch.L. Brehm: Handbuch der Naturgeschichte aller Vögel Deutschlands. Ilmenau: B.F. Voigt, 1831, s. 653. (niem.).
  22. ↑ T. Nuttall: A manual of the ornithology of the United States and of Canada. Cz. 2: The Water Birds. 1834, s. 135. (ang.).
  23. ↑ J.J. Audubon: Ornithological biography, or an account of the habits of the birds of the United States of America; accompanied by descriptions of the objects represented in the work entitled The Birds of America, and interspersed with delineations of American scenery and manners. Cz. 5. Edinburgh: Adam Black, 1839, s. 249. (ang.).
  24. ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds, with their synonyma and an indication of the typical species of each genus. Wyd. 2nd ed., rev., augm., and accompanied with an index. London: Printed and sold by R. and J.E. Taylor, 1841, s. 89. (ang.).
  25. ↑ E. Rüppell: Systematische Uebersicht der Vögel Nord-ost-Afrika's, nebst Abbildung und Beschreibung von fünfzig Theils unbekannten, Theils noch nicht bildlich dargestellten Arten. Frankfurt A.M.: In Commission der S. Schmerber'schen Buchhandlung (nachfolger H. Keller), 1845, s. 126. (niem.).
  26. ↑ F.A.L. Thienemann. Verzeichniß der europaischen Vögel vom Herausgeber. „Rhea”. 1, s. 117, 1846. (niem.). 
  27. ↑ G.R. Gray: Catalogue of the specimens and drawings of mammalia and birds of Nepal and Thibet. London: The Trustees, 1846, s. 140. (ang.).
  28. ↑ J. Cabanis. Beiträge zur Orntihologie Cuba’s. „Journal für Ornithologie”. 4 (24), s. 418, 1857. (niem.). 
  29. ↑ Baird 1858 ↓, s. 726.
  30. ↑ Baird 1858 ↓, s. 717.
  31. ↑ a b E. Coues. A Monograph of the Tringeae of North America. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 1861, s. 190, 1861. (ang.). 
  32. ↑ J. Gould: Handbook of the birds of Australia. Cz. 2. London: by the author, 1865, s. 254. (ang.).
  33. ↑ G.R. Gray: Hand-list of genera and species of birds, distinguishing those contained in the British Museum. Cz. 3. London: printed by order of the Trustees, 1871, s. 48. (ang.).
  34. ↑ F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 329. (niem.).
  35. ↑ R.B. Sharpe: Catalogue of the Birds in the British Museum. Cz. 24: Limicolæ. London: 1896, s. 535. (ang.).
  36. ↑ Mathews 1913–1914 ↓, s. 274.
  37. ↑ Mathews 1913–1914 ↓, s. 245.
  38. ↑ a b T. Piersma, J. van Gils & P. Wiersma: Family Scolopacidae (Sandpipers, Snipes and Phalaropes). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 516, 519–526, 529–530. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
  39. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Laboratory of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
  40. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Calidrini Reichenbach, 1849 (Wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-27].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Calidris canutus.jpg
Autor: Wojsyl, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Biegus rdzawy