Camille Claudel

Camille Claudel

Camille Claudel w 1884 roku
Data i miejsce urodzenia	8 grudnia 1864 Fère-en-Tardenois
Data i miejsce śmierci	19 października 1943 Montfavet
Narodowość	Francja
Dziedzina sztuki	rzeźbiarstwo

Wiek dojrzały 1899, praca o rozstaniu z Rodinem

Tablica pamiątkowa poświęcona Camille Claudel przy 19 quai de Bourbon w Paryżu (ostatnie miejsce pobytu przed wywiezieniem do Ville-Evrard)

Tablica pamiątkowa poświęcona Camille Claudel w Villeneuve sur Fère, Hauts-de-France

Camille Claudel (/klɔdɛl/ ur. 8 grudnia 1864 w Fère-en-Tardenois, zm. 19 października 1943 w Montfavet koło Awinionu) – francuska rzeźbiarka.

Życiorys

Przyszła na świat w Fère-en-Tardenois, jako córka Louise-Athanaïse Cécile z domu Cerveaux i Louis-Prospera, archiwariusza hipotecznego^[1]. Pierwszym dzieckiem Claudelów był Charles-Henri (urodzony w sierpniu 1863), który zmarł po 16 dniach. Camille zajęła miejsce zmarłego brata i tym samym stała się najstarszą z rodzeństwa. W 1866 urodziła się jej siostra Louise, ulubienica matki. W tym samym roku rodzina przeniosła się do Villeneuve sur Fère, gdzie urodził się jej brat, Paul Claudel, w przyszłości znany poeta i dyplomata^[2]. Camille od dzieciństwa rzeźbiła^[3].

Matka nie mogła zrozumieć pasji swojej starszej córki, wiecznie brudnej od gliny. Kiedy Camille miała 12 lat rodzina Claudel przeprowadziła się z Bar-le-Duc do Nogent-sur-Seine. W tym niewielkim miasteczku mieszkali dwaj znani rzeźbiarze: Alfred Boucher i Paul Dubois (od 1878 roku dyrektor École des Beaux-Arts w Paryżu). Alfred Boucher został jej pierwszym nauczycielem. Rzeźbiarz szybko dostrzegł talent młodej dziewczyny, polecił rodzicom, aby wysłali córkę do Paryża, aby tam mogła kształcić swój talent. W 1881 cała rodzina przeniosła się do stolicy Francji (z wyjątkiem ojca, który nie mógł dołączyć z powodów zawodowych). Camille zapisała się do Akademii Colarossi^[4][1] jednej z kilku zaledwie szkół artystycznych dostępnych dla kobiet. Cały czas korekt udzielał jej Boucher, który w 1882 otrzymał stypendium Prix de Rome i wyjechał do Włoch, pozostawiając swoją uczennicę pod okiem Auguste’a Rodina. W 1883 Camille wynajęła pracownię przy 117 rue Notre-Dame-des-Champs, gdzie pracowała z innymi rzeźbiarkami (m.in. z Jessie Lipscomb). Około 1884 r. zaczęła pracować w pracowni Rodina. Pomagała przy dużym zamówieniu publicznym drzwiach do Muzeum Sztuk Dekoracyjnych Bramie piekieł, a także Mieszczanach z Calais. Rodin powierzał jej wykonywanie dłoń i stóp – jednych z najtrudniejszych elementów ciała ludzkiego.

Mathias Morhardt wspominał ją po latach:

Wkrótce Camille została kochanką Rodina, a ich romans trwał siedem lat^[3]. Pragnęła z nim zostać, ale on nigdy nie opuścił Rose Beuret, która była jego byłą modelką, towarzyszką życia i matką ich syna (pod koniec życia wzięli ślub)^[5]. Po rozstaniu z Rodinem w 1892 Camille zaczęła powoli popadać w depresję^[3].

Od 1903 roku wystawiała swoje prace w Salonie Artystów Francuskich. Rzeźby Claudel były niezmiernie dynamiczne, wykonane na ogół w kamieniu i brązie. Octave Mirbeau pisał o niej „Rewolta przeciw naturze! Kobieta-geniusz!”. Prace takie, jak Walc (1893) czy Wiek dojrzały (1900) wydają się podobne do prac Rodina, ale są bardziej liryczne. Fala z 1897 roku to świadoma próba zerwania ze stylem Rodina. Sam przełom wieków to krótkich kilka lat jej sławy i powodzenia.

Claudel i Rodin mieli na siebie ogromny wpływ artystyczny. Rodin uzgadniał swoje decyzje z młodą rzeźbiarką. Po zakończeniu romansu z Rodinem Camille popadła w alkoholizm, niszczyła swoje prace. Rozwijała się u niej także obsesja, bała się, że Rodin ukradnie jej pomysły, co powodowało, że nie chciała wystawiać. Zarabiała tworząc lampy i popielniczki^[3].

Od 1906 stan zdrowia Camille Claudel się pogarszał. Zapadała na chorobę psychiczną (psychozę paranoidalną). 3 marca 1913 r. zmarł jej ojciec Louis-Prosper Claudel, który zawsze wspierał córkę. 10 marca 1913 r. na skutek interwencji brata Paula Claudel, została wywieziona ze swojej pracowni przy 19 quai de Bourbon w Paryżu do szpitala psychiatrycznego Ville-Évrard^[3] w Neuilly-sur-Marne, żeby wkrótce w obliczu przybliżającego się frontu wojennego zostać przeniesioną do zakładu zamkniętego w Montfavet koło Awinionu (znanego wtedy jako Asile de Montdevergues; obecnie siedziba nowoczesnego szpitala psychiatrycznego Centre Hospitalier de Montfavet). Spędziła tam ostatnie trzydzieści lat swojego życia. Paul Claudel odwiedził ją tylko 12 razy w ciągu 30 lat. Matka i siostra nigdy jej nie odwiedziły^[3]. Nikt z rodziny nie posłuchał jej próśb, wspieranych interwencjami lekarza, o powrót do domu, do Villeneuve sur Fère.

Zmarła w wieku 78 lat 19 października 1943 r. z powodu udaru (choroba sercowo-naczyniowa) w szpitalu Montfavet^[5]. Została pochowana w zbiorowej mogile.

Auguste Rodin dbał o jej sławę i artystyczną spuściznę, na tyle na ile pozwalała mu na to Camille. Kiedy postanowiono, że w Hotelu Biron w Paryżu powstanie Muzeum Rodina, postanowił, że jedna z sal będzie poświęcona właśnie jej^[6][7]. W 2008 r. została tam zorganizowana duża retrospektywna wystawa prac Camille Claudel, na której zaprezentowano ponad 80 rzeźb, rysunki, listy z Rodinem oraz fotografie^[8]. Kolejna wystawa miała miejsce w 70. rocznicę jej śmierci^[9].

W 1990 roku zaproponowano budowę jej muzeum w Nogent-sur-Seine, w której mieszkała jako nastolatka. Muzeum powstało w 2017 roku^[3][10].

Rzeźby Claudel

• Wiek dojrzały / L’Age Mûr, 1899
• Mała Kasztelanka / La Petite Châtelaine (marmur)
• Myśl / Pensée (marmur)
• Paul Claudel w wieku 37 lat / Paul Claudel à trente-sept ans (brąz)
• Błagająca / L’Implorante
• Clotho / Clotho
• Plotkarki / Les Causeuses
• Walc / La Valse (brąz), 1892
• Popiersie Rodina / Buste de Rodin
• Vertumne et Pomone (marmur)
• Fala / La Vague (onyks i brąz)
• Głęboka myśl / Profonde Pensée (marmur)
• La jeune fille à la gerbe (brąz)
• Sakountala / Le Sakountala, 1886

Filmy

• Camille Claudel w reżyserii Bruno Nuyttena. Camille Claudel zagrała Isabelle Adjani, która za tę rolę otrzymała w 1989 Cesara, będąc również współproducentem filmu. Film został nominowany do dwóch Oscarów.
• Camille Claudel, 1915 z 2013 w reżyserii Bruno Dumonta z Juliette Binoche jako Camille.

Przypisy

Bibliografia

• Anne Delbée: Kobieta. Camille Claudel, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1991, ISBN 83-7023-098-9 (tłumacz: Elżbieta Skibińska, tytuł francuskiego oryginału: Une femme, 1984, LGF – Livre de Poche, ISBN 2-253-03492-4).
• Hélène Pinet i Reine-Marie Paris: Camille Claudel, le génie est comme un miroir, Gallimard, 2004, ISBN 2-07-076479-6.
• DominiqueD. Bona DominiqueD., Camille et Paul: La passion Claudel, Paris: Grasset, 2006, ISBN 2-246-70661-0, OCLC 71336773 .
• Camille Claudel (1864-1943). Katalog. Gallimard, 2008, s. 424. ISBN 978-2-07-012041-3.
• Agnieszka Stabro: Masz na imię Camille. Wydawnictwo MG, 2017. ISBN 978-83-7779-427-2.
• Artystka, kochanka, „wyklęta siostra”. Po prawie 30 latach otwarto muzeum Camille Claudel.
• Paulina Łysak: Camille Claudel i Auguste Rodin – pasja, namiętność, dramat. Niezła Sztuka. [dostęp 2020-12-10].
• Małgorzata Czyńska: Camille Claudel: chciała rzeźbić i kochać. Dla takiego życia skazała się na odrzucenie i skandal. Wysokie Obcasy. [dostęp 2020-12-10].
• Anna Cirocka: CAMILLE CLAUDEL – ŻYĆ W CIENIU I NIE ZNIKNĄĆ. [dostęp 2020-12-10].
• CAMILLE CLAUDEL – PRAWDZIWA I JEDYNA MIŁOŚĆ AUGUSTE’A RODINA. Rynek i Sztuka.
• Camille Claudel.

Linki zewnętrzne

• Dom Camille i Paula Claudel (Maison de Camille et Paul Claudel) w Villeneuve sur Fère.
• Muzeum Camille Claudel w Nogent-sur-Seine.

• Oficjalna strona Towarzystwa Camille Claudel. camilleclaudel.asso.fr. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-20)]. (fr.)
• Agnieszka Narębska: Camille Claudel – Genialna rzeźbiarka, artystka nieprzyzwoita, kobieta nieszczęśliwa (pol.). kobieta.onet.pl, 2016-11-14. [dostęp 2016-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-15)].
• Camille Claudel. pinterest.com.