Cancioneiro Geral

Strona z pierwszego wydania Cancioneiro Geral

Cancioneiro Geral (pol. Śpiewnik powszechny) – pierwsza drukowana antologia poezji portugalskiej, zawierająca utwory z przełomu piętnastego i szesnastego wieku, opublikowana w 1516 roku[1][2].

Autor antologii

Kompilatorem antologii był poeta Garcia de Resende[3]. W książce znalazło się około tysiąca utworów[4][5]. Garcia de Resende uwzględnił w swoim wyborze własne wiersze, między innymi dłuższy poemat Trovas à Morte de Inês de Castro (Pieśń o śmierci Inês de Castro)[6].

Inni autorzy

Ilustracja z Cancioneiro Geral

W zbiorze przedstawiony został dorobek 286 poetów[6]. Wśród zaprezentowanych autorów znaleźli się między innymi pierwszy renesansowy poeta portugalski Francisco de Sá de Miranda[7], który wprowadził do ojczystej literatury formy włoskie, przede wszystkim sonet, i znany jako autor sielanek Bernardim Ribeiro[8].

Zróżnicowanie gatunkowe

Francisco Sá de Miranda, reformator poezji portugalskiej

W antologii została zaprezentowana gatunkowa panorama ówczesnej poezji portugalskiej. Znalazły się tam utwory liryczne, satyryczne, dydaktyczne, elegijne, religijne, dramatyczne, a nawet jedna niezbyt udana, próba epicka - poemat Luisa Anriquesa, opowiadający o zdobyciu przez oddziały portugalskie pod dowództwem księcia Bragança Azamoru w 1513[6].

Znaczenie historyczne

Cancioneiro Geral jest dziełem pomnikowym. Jest też zarazem pierwszym zachowanym do naszych czasów portugalskim dziełem literackim wydanym drukiem[6]. Omawiany zbiór stanowi najważniejsze źródło do historii literatury portugalskiej wczesnego renesansu[5]. Nie sposób napisać żadnej pracy naukowej na temat liryki portugalskojęzycznej początku ery nowożytnej bez odwołania do tego dzieła.

Dzieło Garcii de Resende można porównać z wcześniejszym łacińskim tomem Carmina burana lub z późniejszą angielską Tottel's Miscellany (1557)[9].

Jubileusz

W 2016 roku w Portugalii obchodzony jest jubileusz pięćsetlecia ukazania się antologii[10][11][12]. Jednym z punktów upamiętnienia tej rocznicy był międzynarodowy kongres, który odbył się na Uniwersytecie w Evorze[13], rodzinnym mieście Garcii de Resende[14].

Bibliografia

  • Andrée Crabbé Rocha, Garcia de Resende e o Cancioneiro Geral, Lisboa 1979 (cvc.instituto-camoes.pt).
  • Tito de Noronha, O cancioneiro geral de Garcia de Rezende, Porto 1871.

Przypisy

  1. ↑ Zobacz: Cancioneiro geral de Garcia de Resende, Tomo V, Nova edição preparada pelo Dr. a. J. Gonçálves Guimarãis, Coimbra 1910. https://archive.org.
  2. ↑ Józef Dzierżykraj-Morawski: Literatura portugalska, w: Wielka literatura powszechna, tom II, część II pod redakcją dra Stanisława Lama. Warszawa: Gutenberg Print, 1995, s. 1022-1023. ISBN 83-86381-73-6.
  3. ↑ Zobacz: Projecto Vercial, http://alfarrabio.di.uminho.pt.
  4. ↑ Cancioneiro geral, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-07-08] (ang.).
  5. ↑ a b Garcia de Resende, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2016-11-26] (ang.).
  6. ↑ a b c d Janina Klave: Historia literatury portugalskiej. Zarys. Wrocław: Ossolineum, 1985, s. 61-64. ISBN 83-04-00931-5.
  7. ↑ Francisco de Sá de Miranda, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2016-11-26] (ang.).
  8. ↑ Bernardim Ribeiro, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2016-11-26] (ang.).
  9. ↑ Stephen Hamrick: Tottel's Miscellany and the English Reformation. muse.jhu.edu. [dostęp 2016-11-26]. (ang.).
  10. ↑ Poesia de Cancioneiro e Cultura de Corte. Nos 500 anos do Cancioneiro Geral. cancioneiroresende.uevora.pt. [dostęp 2016-11-26]. (port.).
  11. ↑ Jornada 500 anos do Cancioneiro Geral de Garcia de Resende. plataforma9.com. [dostęp 2016-11-26]. (port.).
  12. ↑ 500 anos do Cancioneiro Geral de Garcia de Resende acontece em junho.. ch.ufc.br. [dostęp 2016-11-26]. (port.).
  13. ↑ Congresso Internacional. 6-8 de outubro 2016. pportodosmuseus.pt. [dostęp 2016-11-26]. (port.).
  14. ↑ Garcia de Resende. parquedospoetas.cm-oeiras.pt. [dostęp 2016-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-27)]. (port.).

Media użyte na tej stronie

Francisco Sá de Miranda, retrato.jpg
dessin de Victor Couto, d'après document
Cancioneiro Geral 001.jpg
Folio 1 of Cancioneiro Geral by Garcia de Resende, 1516.