Cappella Colleoni

Cappella Colleoni
kaplica grobowa i mauzoleum
Ilustracja
Fasada kaplicy
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Bergamo

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

Kościół łaciński

Diecezja Bergamo

Wezwanie

św. Jana Chrzciciela

Położenie na mapie Bergamo
Mapa konturowa Bergamo, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Cappella Colleoni”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Cappella Colleoni”
Położenie na mapie Lombardii
Mapa konturowa Lombardii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cappella Colleoni”
Ziemia45°42′12,3″N 9°39′44,0″E/45,703417 9,662222

Cappella Colleonikaplica i mauzoleum w Bergamo we Włoszech.

Budowla wznosi się przy Piazza Duomo. Kaplicę dla Bartolomea Colleoniego zaprojektował włoski architekt z przełomu XV i XVI wieku, Giovanni Antonio Amadeo. Powstawała w latach 1470–1476. W jej sąsiedztwie znajduje się baptysterium oraz bazylika Santa Maria Maggiore. Kaplicę Colleoniego można odwiedzać we wszystkie dni z wyjątkiem poniedziałków[1].

Kaplica, a zwłaszcza jej fasada z różnokolorowego marmuru, stanowi arcydzieło włoskiego renesansu[2].

Historia

Kaplica Colleoniego, klejnot renesansu lombardzkiego przy Piazza Duomo, nosi wezwanie św. Jana Chrzciciela. Została zbudowana na rozkaz kondotiera i kapitana bergamońskiego Bartolomea Colleoniego, pozostającego w służbie Republiki Weneckiej[3]. Zakaz budowy grobowców w kościele Santa Maria Maggiore był przypuszczalnie powodem, dla którego Colleoni zdecydował się na budowę kaplicy zewnętrznej, usytuowanej pomiędzy północnym ramieniem transeptu a absydą kościoła Santa Maria Maggiore, w miejscu zakrystii, niewielkiej kaplicy i Loggia dei Militi[4]. Po uzyskaniu zgody na rozbiórkę zakrystii, zlecił architektowi i rzeźbiarzowi Giovanniemu Antoniowi Amadeo zaprojektowanie i zbudowanie na jej miejscu własnego mauzoleum, w którym miały zostać pogrzebane szczątki jego oraz jego ukochanej córki Medei, zmarłej w 1470 roku. Prace budowlane rozpoczęły się dwa lata później, a zakończyły w 1476, w rok po śmierci Colleoniego[3].

Architektura

(c) Zhang Yuan, CC BY 3.0
Bazylika Santa Maria Maggiore (z lewej i z tyłu) i Cappella Colleoni (z prawej, na pierwszym planie)

Amadeo zaprojektował budynek na planie kwadratu, składający się z dwóch części: głównej (nawy) z grobowcami i mniejszej (prezbiterium) z ołtarzem[3]. Obie części zostały przykryte kopułami, wspartymi na ośmiobocznych bębnach[4]. Budynek kaplicy został z jednej strony zharmonizowany z architekturą pobliskiej bazyliki, ale z drugiej – zdominował jej portyk, stając się głównym elementem architektonicznym tej strony placu. Potwierdzeniem przestrzennej i artystycznej dominacji monumentalnej kaplicy jest jej fasada, której bogata dekoracja stanowi syntetyczne połączenie barwnych, plastycznych i architektonicznych elementów zaczerpniętych z architektury romańskiej, klasycznej i renesansowej[3]. Fasada została ujęta w dwa wydatne pilastry, zwieńczone pinaklami, pomiędzy którymi rozciąga się niewielka, wieńcząca fasadę loggia, zbudowana na ustawionych naprzemiennie niewielkich kolumnach i wspornikach w kształcie kandelabrów. Marmurowa ściana fasady udekorowana została białymi i różowymi rombami. W jej przyziemiu znajduje się łukowo sklepiony portal, obramowany lizenami i zwieńczony belką oraz trójkątnym tympanonem. Po obu stronach portalu znajdują się duże, prostokątne okna, wypełnione stojącymi naprzemiennie smukłymi kolumnami i kandelabrami, wsparte na podwójnym cokole, pokrytym płaskorzeźbami[4]. Pięć płaskorzeźb przedstawia 10 scen biblijnych połączonych parami: Stworzenie Adama i Stworzenie Ewy, Kuszenie Adama i Ewy oraz Wygnanie z raju, Praca Adama i Ewy i Ofiara Izaaka, Ofiary Kaina i Abla złożone Bogu oraz Zabicie Abla, Lamech i Śmierć Kaina, natomiast 4 kolejne płaskorzeźby ukazują sceny z życia Heraklesa: Herakles i Antajos, Zabicie Hydry lernejskiej, Schwytanie byka kreteńskiego i Zabicie lwa nemejskiego[5]. Nad portalem widnieje gotycka rozeta, osadzona w głębokim glifie[4]. Rozetę flankują tonda z popiersiami Cezara i Trajana[3].

Balustrada z kutego żelaza i brązu przed kaplicą, ozdobiona herbem Colleoniego, została wykonana w 1912 roku przez Virginia Muzia według projektu Gaetana Morettiego[5].

Wnętrze

Wnętrze kaplicy zdobią freski namalowane w 1733 roku przez Giovanniego Battistę Tiepolo w tym: Ścięcie św. Jana Chrzciciela, Męczeństwo św. Bartłomieja, Chrzest Chrystusa i Nauczanie św. Jana Chrzciciela, wypełniające lunety oraz cztery malowidła na pendentywach kopuły, reprezentujące Męstwo, Sprawiedliwość, Miłosierdzie i Wiarę. Wewnątrz kaplicy znajduje się monumentalny grobowiec Colleoniego, wyrzeźbiony przez Amadeo z wykorzystaniem motywów gotyckich, ale przepuszczonych przez filtr renesansowej wrażliwości; grobowiec składa się z dwóch sarkofagów pokrytych płaskorzeźbami i ozdobionych posągami: pierwszy z nich przedstawia pomnik konny z pozłacanego drewna dłuta Sisto z Norymbergi, zrealizowany na początku XVI wieku. Na lewej ścianie znajduje się grobowiec Medei Colleoni, również dzieło Amadea; na pokrywie sarkofagu widnieje postać zmarłej. Ciało kondotiera zostało odnalezione w 1999 roku, wewnątrz dwóch dolnych sarkofagów, natomiast grób Medei przewieziono z Urgnano w 1842 roku. Na podstawie pod grobowcem Medei umieszczono trzy intarsje Giovan Battisty Caniany[3].

Przypisy

  1. Tim Jepson: Włochy. Warszawa: National Geographic, s. 123. ISBN 978-83-7596-456-1.
  2. Turismo Bergamo: Cappella Colleoni (wł.). www.visitbergamo.net. [dostęp 2016-12-04].
  3. a b c d e f Guide Italia: Cappella Colleoni (wł.). guide.travelitalia.com. [dostęp 2016-12-04].
  4. a b c d Lombardia Beni Culturali: Cappella Colleoni (wł.). www.lombardiabeniculturali.it. [dostęp 2016-12-04].
  5. a b Museo Italia: Cappella Colleoni (wł.). www.museionline.info. [dostęp 2016-12-04].

Media użyte na tej stronie

Italy location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Italy (Commons photos) → en-Wikipedia Italy.
CappellaC3.JPG
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
CappellaColleoni6.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Bergamo Cappella Colleoni innen.JPG
Autor: Rollroboter, Licencja: CC BY-SA 4.0
Innenansicht der Cappella Colleoni in Bergamo
Cappella Colleoni - Bergamo - panoramio.jpg
(c) Zhang Yuan, CC BY 3.0
Cappella Colleoni - Bergamo
CappellaColleoni19.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Location map Italy Bergamo.PNG
Autor: Arbalete, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mappa di Bergamo.

Limiti geografici:

  • N: 45.7417°
  • S: 45.6453°
  • O: 9.6047°
  • E: 9.7284°
Colleoni Grab (Bergamo).jpg
Autor: Vitold Muratov, Licencja: CC BY-SA 3.0
Гробница Коллеони в Бергамо