Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie

Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie
Captain America: The First Avenger
Ilustracja
logo filmu
Gatunek

superbohaterski
fantastyka naukowa
akcja

Rok produkcji

2011

Data premiery

19 lipca 2011
5 sierpnia 2011 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

124 minuty[1]

Reżyseria

Joe Johnston

Scenariusz

Christopher Markus
Stephen McFeely

Główne role

Chris Evans
Tommy Lee Jones
Hugo Weaving
Hayley Atwell
Sebastian Stan
Dominic Cooper
Neal McDonough
Derek Luke
Stanley Tucci

Muzyka

Alan Silvestri

Zdjęcia

Shelly Johnson

Scenografia

Rick Heinrichs

Kostiumy

Kenny Crouch

Montaż

Jeffrey Ford
Robert Dalva

Produkcja

Kevin Feige

Wytwórnia

Marvel Studios

Dystrybucja

Paramount Pictures

Budżet

140 000 000 USD

Przychody brutto

370 569 774 USD

Chronologia
Produkcja
Thor
(2011)
Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie
(2011)
Konsultant
(2011)
Wydarzenia
Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie
(2011)
Agentka Carter
sezon 1

(2015)
Seria Kapitan Ameryka
Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie
(2011)
Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz
(2014)

Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie, również Captain America: Pierwsze starcie (oryg. Captain America: The First Avenger) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2011 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Kapitan Ameryka wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Joe Johnston na podstawie scenariusza Christophera Markusa i Stephena McFeelya. Tytułową rolę zagrał Chris Evans, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Tommy Lee Jones, Hugo Weaving, Hayley Atwell, Sebastian Stan, Dominic Cooper, Neal McDonough, Derek Luke i Stanley Tucci.

Film koncentruje się na wydarzeniach w czasie II wojny światowej, opowiadając historię Steve’a Rogersa, chorowitego chłopaka z Brooklynu, który bierze udział w programie superżołnierza i staje się superbohaterem o pseudonimie „Kapitan Ameryka”. Musi się zmierzyć z Czerwoną Czaszką: prawą ręką Hitlera i liderem organizacji Hydra, którego celem jest wykorzystanie tajemniczego artefaktu o nazwie Tesseract do zdobycia energetycznej dominacji na świecie.

Pierwsze starcie wchodzi w skład I Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to piąty film należący do tej franczyzy i stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Powstały jego dwie kontynuacje: Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz z 2014 i Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów z 2016 roku. W latach 2015–2016 roku stacja ABC emitowała serialowy spin-off, Agentka Carter, z Atwell w tytułowej roli. Na 2024 rok zapowiedziano czwarty film serii, Captain America: New World Order.

Światowa premiera filmu miała miejsce 19 lipca 2011 roku w Los Angeles. W Polsce produkcja ta zadebiutowała 5 sierpnia tego samego roku. Pierwsze starcie zarobiło ponad 370 milionów dolarów, przy budżecie wynoszącym 140 milionów. Film otrzymał pozytywne oceny od krytyków.

Streszczenie fabuły

W czasach współczesnych naukowcy na Arktyce odnajdują tajemniczy okrągły przedmiot w kokpicie opuszczonego samolotu[2][3].

W marcu 1942 roku nazistowski oficer Johann Schmidt i jego ludzie przybywają do miasta Tønsberg w okupowanej przez Niemców Norwegii, gdzie kradną tajemniczy relikt o nazwie Tesseract. W tym czasie w Nowym Jorku Steve Rogers próbuje bezskutecznie zaciągnąć się do wojska. Jego podanie zostaje odrzucone z powodu problemów zdrowotnych. Kolejną próbę zaciągnięcia się podejmuje podczas wystawy przyszłych technologii, na którą wybiera z przyjacielem, sierżantem Buckym Barnesem. Rozmowę Rogersa i Barnesa o jego chęci pomocy podczas wojny podsłuchuje doktor Abraham Erskine, który pomaga Rogersowi wstąpić do wojska. Zostaje on zwerbowany przez Naukowe Rezerwy Strategiczne do projektu superżołnierza, którym kieruje Erskine, pułkownik Chester Phillips i brytyjska agentka Peggy Carter. W noc przed zabiegiem Erskine informuje Rogersa, że Schmidt również był poddany programowi superżołnierza, jednak serum użyte przy zabiegu było niedopracowane i spowodowało trwałe skutki uboczne[2][3].

W Europie Schmidt i doktor Arnim Zola badają właściwości Tesseractu i planują wykorzystać jego energię do wynalazków Zoli. Schmidt odkrywa miejsce pobytu Erskine’a i nasyła do niego zabójcę. W Stanach Zjednoczonych Rogers zostaje poddany eksperymentowi w programie superżołnierza, po którym staje się wyższy i dobrze zbudowany. Następnie Heinz Kruger, zabójca nasłany przez Schmidta będący jednym z widzów uczestniczących w eksperymencie zabija doktora Erskine’a. Rogers dogania uciekającego Krugera, jednak ten popełnia samobójstwo połykając kapsułkę z cyjankiem[2][3].

Senator Brandt każe Rogersowi jeździć po kraju w barwnym stroju i występować jako „Kapitan Ameryka” zamiast poddać go badaniom i próbować odkryć formułę Erskine’a. W 1943 roku, podczas trasy we Włoszech, Rogers dowiaduje się, że jednostka, w której służył Barnes, została pokonana przez siły Schmidta. Rogers nie wierzy w śmierć przyjaciela i postanawia wyruszyć w samotną misję odbicia go. Pomagają mu w tym Peggy Carter i Howard Stark. Rogers dostaje się do bazy Schmidta i uwalnia Barnesa oraz pozostałych więźniów. Rogers konfrontuje się ze Schmidtem, który zdejmuje maskę, odsłaniając czerwone, podobne do czaszki oblicze, dzięki któremu zyskał przydomek „Czerwona Czaszka”. Schmidt ucieka, a Rogers wraz z uwolnionymi żołnierzami powraca do bazy[2][3].

Rogers rekrutuje Barnesa, Dugana, Derniera, Falswortha, Jonesa i Moritę do ataków na bazy Hydry. Stark wyposaża Rogersa w zaawansowany sprzęt, w tym w okrągłą tarczę wykonaną z vibranium. Steve wraz z zespołem uniemożliwiają operacje Hydry. Kiedy atakują pociąg przewożący Zolę, Barnes spada w przepaść i ginie. Dzięki informacjom od Zoli dowiadują się, gdzie przebywa Schmidt oraz że konstruuje on broń masowej zagłady, której chce użyć między innymi przeciw Stanom Zjednoczonym. Podczas ataku Rogersa i jego drużyny Schmidt próbuje uciec z Tesseractem samolotem. Dogania go Rogers i podczas lotu zaczynają ze sobą walczyć. Kiedy Schmidt bierze Tesseract z uszkodzonego pojemnika, opakowanie nagle znika, a kostka wypala dziurę w pokładzie samolotu i spada do oceanu. Rogers, nie widząc sposobu bezpiecznego lądowania bez detonacji ładunków na pokładzie samolotu, decyduje się go rozbić na Arktyce. Starkowi udaje się odnaleźć Tesseract na dnie oceanu, jednak nie jest w stanie zlokalizować Rogersa i samolotu. Rogers zostaje uznany za zmarłego[2][3].

Rogers budzi się w sali szpitalnej w stylu lat czterdziestych. Wnioskując, że coś jest nie tak, ucieka na zewnątrz. Okazuje się, że znajduje się na współczesnym Times Square. Tam Nick Fury, dyrektor T.A.R.C.Z.Y., informuje go, że przespał prawie siedemdziesiąt lat. W scenie po napisach Fury odwiedza Rogersa i informuje o nadchodzącej misji[2][3].

Obsada

Polski dubbing[4]
Paweł Ciołkosz jako Steve Rogers / Kapitan Ameryka
Jerzy Radziwiłowicz jako Chester Phillips
Jacek Lenartowicz jako Johann Schmidt / Czerwona Czaszka
Maria Pawłowska jako Peggy Carter
Marcin Hycnar jako James „Bucky” Barnes
Krzysztof Szczepaniak jako Howard Stark
Damian Aleksander jako Timothy „Dum Dum” Dugan
Michał Sitarski jako Gabe Jones
Krzysztof Dracz jako Abraham Erskine

W filmie ponadto wystąpili: Kenneth Choi, J.J. Feild i Bruno Ricci jako Jim Morita, James Montgomery Falsworth i Jacques Dernier, żołnierze należący do elitarnej grupy komandosów dowodzonej przez Steve’a Rogersa[13][14]; Richard Armitage jako Heinz Kruger, zabójca pracujący dla Czerwonej Czaszki[15]; Toby Jones jako Arnim Zola, biochemik Hydry[16]; Lex Shrapnel jako Gilmore Hodge, kandydat do programu superżołnierza[17]; Michael Brandon jako Brandt, senator kongresu[18]; Natalie Dormer jako Lorraine, szeregowiec, która próbuje uwieść Rogersa[15] oraz Jenna Coleman jako Connie, randka Barnesa podczas World Expo[19].

Samuel L. Jackson powtórzył swoją rolę z poprzednich filmów jako dyrektor T.A.R.C.Z.Y., Nick Fury[20]. W roli cameo pojawił się twórca komiksów Marvela, Stan Lee jako generał[21].

Chris Evans
(Steve Rogers / Kapitan Ameryka)
(c) gdcgraphics, CC BY 2.0
Tommy Lee Jones
(Chester Phillips)
(c) Eva Rinaldi, CC BY-SA 2.0
Hugo Weaving
(Johann Schmidt / Czerwona Czaszka)
(c) Gage Skidmore, CC BY-SA 3.0
Hayley Atwell
(Peggy Carter)
Sebastian Stan
(James „Bucky” Barnes)
(c) Gage Skidmore, CC BY-SA 3.0
Dominic Cooper
(Howard Stark)
Neal McDonough
(Timothy „Dum Dum” Dugan)
Derek Luke
(Gabe Jones)
Stanley Tucci
(Abraham Erskine)

Produkcja

Rozwój projektu

Joe Johnston, reżyser filmu

W kwietniu 1997 roku Marvel Enterprises rozpoczęło negocjacje z Markiem Gordonem i Garym Levinsohnem dotyczące produkcji filmu o Kaptanie Ameryce na podstawie scenariusza autorstwa Larry’ego Wilsona oraz Lesliego Bohema[22]. W maju 2000 roku studio nawiązało współpracę z Artisan Entertainment dotyczącą współprodukcji, finansowania i dystrybucji filmu[23]. Produkcja filmu została przerwana z powodu sporu o prawa do postaci między Marvel Comics a Joe Simonem[24]. Konflikt ten został rozstrzygnięty we wrześniu 2003 roku[25], a studio rozważało sprzedaż praw do ekranizacji Warner Bros. W tym czasie David Maisel zasugerował, że Marvel Studios powinno samodzielnie wyprodukować film[26]. W 2005 roku studio pozyskało 525 milionów dolarów od Merrill Lynch, co umożliwiło samodzielną produkcję filmu[27]. Studio zawarło umowę z Paramount Pictures dotyczącą dystrybucji filmu[28]. Avi Arad zaproponował Jonowi Favreau stanowisko reżysera, jednak ten wybrał pracę przy filmie Iron Man[29]. W kwietniu 2006 roku David Self został zatrudniony do napisania scenariusza[30]. W tym samym roku Joe Johnston rozpoczął rozmowy ze studiem dotyczące wyreżyserowania filmu[31].

W 2007 roku Kevin Feige poinformował, że znaczna część filmu będzie osadzona w czasie II wojny światowej, zanim akcja przeniesie się do współczesności[32]. Prace nad filmem zostały wstrzymane w latach 2007–2008 wskutek strajku scenarzystów w Stanach Zjednoczonych. W styczniu 2008 roku Marvel Entertainment doszło do porozumienia ze związkiem zawodowym scenarzystów, dzięki czemu powrócono do prac nad projektami studia[33]. W maju ujawniono amerykańską datę premiery filmu, którą zaplanowano na 6 maja 2011 roku[34]. W październiku poinformowano, że Johnston został zatrudniony na stanowisko reżysera[31], a Christopher Markus i Stephen McFeely napiszą scenariusz[35]. W kwietniu 2010 roku data premiery została przesunięta na 22 lipca; ujawniono także, że pełny tytuł filmu brzmi Captain America: The First Avenger[36].

Casting

W marcu 2010 roku poinformowano, że Chris Evans otrzymał rolę Kapitana Ameryki. Studio również brało pod uwagę Johna Krasinskiego, Channinga Tatuma, Chace’a Crawforda, Ryana Phillippe’a, Garretta Hedlunda, Michaela Cassidy’ego, Patricka Fluegera, Scotta Portera i Wilsona Bethela. W tym samym miesiącu ujawniono, że Hugo Weaving zagra głównego przeciwnika, Czerwoną Czaszkę[5].

W kwietniu do obsady dołączyli: Sebastian Stan jako Bucky Barnes[8], Hayley Atwell jako Peggy Carter[7] i Samuel L. Jackson jako Nick Fury[20]. W maju poinformowano, że Toby Jones kończy negocjacje dotyczące roli Arnima Zoli[16]. Ujawniono wtedy również, że Dominic Cooper zagra młodszą wersję Howarda Starka[9], a do obsady dołączył Tommy Lee Jones jako Chester Phillips[37][6]. W czerwcu poinformowano, że w filmie wystąpią: Neal McDonough jako Dum Dum Dugan[38][10] i Stanley Tucci jako Abraham Erskine[12].

Na początku 2011 roku ujawniono, że Richard Armitage zagra Heinza Krugera, Natalie Dormer pojawi się jako Lorraine[15], a Derek Luke jako Gabe Jones[11].

Zdjęcia i postprodukcja

Plan zdjęciowy w Manchesterze

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 12 lipca 2010 roku w Londynie[39] pod roboczym tytułem FrostBite[40]. W sierpniu zrealizowano sceny wojenne, które zostały nakręcone w walijskiej wiosce Caerwent[41]. Następnie prace na planie przeniosły się do Manchesteru[42] i do Liverpoolu[43]. Oba miasta dublowały w filmie Manhattan[42][44]. Zdjęcia zrealizowano również w miasteczku Aldershot oraz w Shepperton Studios i Pinewood Studios[39]. Prace na planie zakończyły się 19 listopada[39], a odpowiadał za nie Shelly Johnson[45]. Scenografią zajął się Rich Heinrichs, a kostiumy zaprojektował Kenny Crouch[45].

Dodatkowe zdjęcia do filmu zrealizowano w kwietniu 2011 roku w Wielkiej Brytanii[46] i w Los Angeles w Stanach Zjednoczonych[40]. W tym samym miesiącu nakręcono również scenę na Times Square w Nowym Jorku. Montażem zajęli się Jeffrey Ford i Robert Dalva. Za efekty specjalne odpowiadali Paul Corbould i Chris Townsend, a zajmowały się nimi studia produkcyjne: Double Negative, Lola VFX, Framestore, Senate Visual Effects, Fuel VFX, Trixter, Look Effects, Whiskytree, Luma Pictures, Evil Eye Pictures, Rise FX, Method Studios[45][44].

Luma Pictures pracowało nad sceną w dokach. Double Negative przygotowało sceny w fabryce broni Hydry, sceny na Arktyce oraz wygląd bombowca. Framestore pracowało nad scenami z udziałem Czerwonej Czaszki zagranej przez Hugo Weavinga. Aktor miał wykonaną charakteryzację postaci, na której nosił lateksową maskę ze swoją własną twarzą. Method Studios przygotowało scenę w samolocie Howarda Starka. Trixter zajęło się scenami we wnętrzach pociągu Hydry[44]. Lola VFX pracowała nad scenami z cherlawym Steve’em Rogersem. Leander Deeny był dublerem Chrisa Evansa w tych scenach[47]. Joe Johnston wyjawił, że były one kręcone czterokrotnie. Na początku Evans z pozostałymi aktorami, później sam Evans, następnie pozostali aktorzy bez Evansa, a na końcu z Deeny’em zamiast Evansa, któremu cyfrowo podmieniano twarz[48].

Muzyka

W lutym 2011 roku poinformowano, że Alan Silvestri został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu[49]. Ścieżka dźwiękowa została nagrana w Air Lyndhurst Studio w Londynie. Album z muzyką Silvestriego, Captain America: The First Avenger Original Motion Picture Soundtrack, został wydany 19 lipca 2011 roku przez Buena Vista Records. Zawiera on również utwór „Star Spangled Man” z muzyką Alana Menkena i słowami Davida Zippela[50].

Promocja

Kevin Feige, Joe Johnston, Chris Evans i Hugo Weaving podczas San Diego Comic Conu w 2010 roku

W lipcu 2010 roku Joe Johnston, Chris Evans i Hugo Weaving pojawili się na panelu Marvel Studios podczas San Diego Comic-Conu[51]. 6 lutego 2011 roku zaprezentowano spot promujący film podczas Super Bowl XLV[52]. 23 marca ukazał się zwiastun filmu[53].

19 lipca Sega wydała grę wideo Captain America: Super Soldier. Jej scenariusz został napisany przez Christosa Gage’a. Chris Evans, Neal McDonough, Sebastian Stan, J.J. Feild, Hayley Atwell i Kenneth Choi powtarzają swoje role z filmu. Gra została wydana na konsolach: PlayStation 3, Wii i Xbox 360 oraz na przenośnych konsolach: Nintendo DS i Nintendo 3DS[54].

Partnerami promocyjnymi filmu były firmy Harley-Davidson, Dunkin’ Donuts i Baskin-Robbins[55].

Komiksy powiązane / Przewodniki

Od 6 lutego do 1 grudnia 2011 roku Marvel Comics wydało złożony z ośmiu zeszytów komiks Captain America: First Vengeance, za którego scenariusz odpowiadał Fred Van Lente, a za rysunki Neil Edwards, Luke Ross, Rich Elson, Andy Smith i Javi Fernandez[56][57]. 6 lipca ukazał się jedno-zeszytowy komiks inspirowany filmem, Captain America & Thor: Avengers, do którego scenariusz napisał Van Lente, a za rysunki odpowiadał Ron Lim. Jest to zbiór dwóch opowiadań inspirowanych odpowiednio filmami Thor i Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie[58]. 6 listopada i 11 grudnia 2013 roku została wydana dwu-zeszytowa adaptacja filmu ze scenariuszem Christosa Gage’a i rysunkami Wellintona Alvesa[59][60].

27 stycznia 2016 roku został wydany cyfrowo Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel’s Captain America: The First Avenger, który zawiera fakty dotyczące filmu, porównania do komiksów oraz informacje produkcyjne[3]. 5 kwietnia 2017 roku udostępniono drukiem wydanie zbiorcze, w którym znalazła się także treść tego przewodnika, zatytułowana Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Avengers Initiative[61].

Wydanie

El Capitan Theatre w Hollywood przed światową premierą

Światowa premiera filmu Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie miała miejsce 19 lipca 2011 roku w El Capitan Theatre w Los Angeles. W wydarzeniu uczestniczyła obsada i ekipa produkcyjna filmu oraz zaproszeni specjalni goście. Premierze tej towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych[62]. 21 lipca film został pokazany publiczości San Diego Comic-Conu[63].

Film zadebiutował dla szerszej publiczności 22 lipca w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie[36] i we Włoszech[64]. 27 lipca pojawił się na Filipinach[65] i Islandii[64]. Od 28 lipca dostępny był w Holandii, Peru, Australii, Nowej Zelandii, Rosji i Korei Południowej. Następnego dnia, 29 lipca, zadebiutował w Brazylii, Meksyku, Wielkiej Brytanii i na Tajwanie. W Portugalii, Hongkongu i na Węgrzech pojawił się 4 sierpnia. W Hiszpanii i Polsce dostępny był od 5 sierpnia[65]. W Indiach[64], Norwegii i Szwecji zadebiutował 12 sierpnia. W Belgii, Szwajcarii i we Francji pojawił się 17 sierpnia. 18 sierpnia dostępny był w Niemczech. 1 września zadebiutował w Grecji i Zjednoczonych Emiratach Arabskich, od 2 września dostępny był w Turcji, a 15 października pojawił się w Japonii[65]. Początkowo data amerykańskiej premiery filmu została wyznaczona na 6 maja 2011 roku[34].

Film został wydany na nośnikach DVD i Blu-ray 25 października 2011 roku w Stanach Zjednoczonych przez Paramount Home Media Distribution[66]. W Polsce został on wydany 1 grudnia przez Imperial CinePix[67]. Wersja Blu-ray zawiera film krótkometrażowy Ciekawa rzecz spotkała nas przy młocie Thora (oryg. A Funny Thing Happened on the Way to Thor’s Hammer) z serii Marvel One-Shots, który bezpośrednio nawiązuje do wydarzeń z filmu Thor[66].

2 kwietnia 2013 roku film został wydany również w 10-dyskowej wersji kolekcjonerskiej Marvel Cinematic Universe: Phase One Collection, która zawiera 6 filmów Fazy Pierwszej[68], a 15 listopada tego samego roku został zawarty w specjalnej edycji zawierającej 23 filmy franczyzy tworzące The Infinity Saga[69].

Dystrybutorem filmu było Paramount Pictures[70], a w Polsce United International Pictures, gdzie film był pokazywany w kinach pod tytułem Captain America: Pierwsze starcie. Pod tym samym tytułem film został wydany na DVD i Blu-ray[67]. W 2013 roku prawa do dystrybucji zostały odkupione przez The Walt Disney Company[70], który pomimo pełnego spolszczenia kolejnych tytułów serii, Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz i Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów, pozostał przy tytule nadanym przez UIP[71]. Natomiast w telewizji film pokazywany jest pod w pełni spolszczonym tytułem, Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie[72]. Od 14 czerwca 2022 roku, wraz z uruchomieniem Disney+ w Polsce, tytuł filmu został całkowicie spolszczony przez dystrybutora[73].

Odbiór

Box office

Pierwsze starcie, przy budżecie wynoszącym 140 milionów dolarów[64], w weekend otwarcia w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie zarobił ponad 65 milionów[74]. Jego łączny przychód z biletów na świecie osiągnął ponad 370 milionów dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie zarobił ponad 176 milionów[64].

Do największych rynków należały: Brazylia (20,7 miliona), Meksyk (20,2 miliona), Wielka Brytania (14,7 miliona), Australia (11,1 miliona), Francja (10,3 miliona), Rosja (8,6 miliona), Włochy (8,6 miliona) i Hiszpania (7,7 miliona). W Polsce w weekend otwarcia film zarobił ponad 190 tysięcy dolarów, a w sumie ponad 450 tysięcy[64].

Krytyka w mediach

Film spotkał się z przeważnie pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 80% z 272 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7/10[75]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 43 recenzji wyniosła 66 punktów na 100[76]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A- w skali od F do A+[74].

Roger Ebert z „Chicago Sun-Times” powiedział: „Podobał mi się ten film. Doceniam umiejscowienie akcji w latach czterdziestych i kostiumy z tamtych lat... Podziwiałem sposób, w jaki reżyser Joe Johnston prowadzi narrację”[77]. A.O. Scott z „The New York Times” stwierdził, że jest to: „całkiem dobra zabawa”[78]. Kirk Honeycutt z „The Hollywood Reporter” napisał: „Jako ostatni prequel przed przyszłorocznym Avengers, biorąc pod uwagę obie części Iron Mana i Incredible Hulka, ten film wydaje się zbyt uproszczony i rutynowy”[79]. Colin Kennedy z „Empire Magazine” stwierdził: „Uroczy, przystojny i pełny werwy – wszystko czego brakuje 70-letniemu Capowi, to cios nokautujący. Mimo to należy oddać honor Johnstonowi za staromodne serce w cynicznych czasach, a Marvel powinien zostać zamknięty w koszarach za cyniczny marketing”[80]. Peter Bradshaw z „The Guardian” napisał: „Ostatnia scena filmu i ostatnia linijka Kapitana Ameryki są dość genialne – choć wprawdzie mniej genialne, jeśli ich jedynym celem jest tworzenie sequeli”[81]. Phil Pirrello z IGN stwierdził: „Jest to raczej «dobry» film, bardzo skuteczna i przyjemna poranna rozrywka”[82]. Tasha Robinson z AV Club napisała: „Lista elementów zadowalających publiczność wydaje się wątpliwie skalkulowana i ambitnie długa”[83]. Peter Travers z „Rolling Stone” stwierdził: „Evans (...) sprawia, że nie możemy się doczekać przyszłorocznego Avengers[84]. David Edelstein z Vulture napisał: „Retro-nostalgiczny Kapitan Ameryka wciąż wyraźnie wyprzedza swoich ostatnich konkurentów i pomaga spojrzeć na mścicieli Marvela z odpowiedniej perspektywy”[85].

Katarzyna Nowakowska z Dziennika.pl stwierdziła: „Smakowicie zaprojektowana retrofuturystyczna wizja rzeczywistości II wojny światowej jest scenerią dla opowieści o niespodziewanym bohaterze”[86]. Marcin Pietrzyk z portalu Filmweb napisał: „...Marvel Studios: mają spójną wizję swoich produkcji i konsekwentnie się jej trzymają. Nie czują ambicji tworzenia kinowych arcydzieł... Stawiają raczej na bardzo solidną rozrywkę, mocno osadzoną w komiksowej tradycji, a przy tym są otwarci na nowe rozwiązania. Przy tak zakreślonych celach Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie okazuje się dziełem skończonym, być może najlepszą lub ewentualnie drugą najlepszą (po Iron Manie) produkcją Marvela”[87]. Grzegorz Fortuna z Klubu Miłośników Filmu stwierdził: „Pomimo tych wad, film Johnstona to znakomity wakacyjny blockbuster, zapewniający dwie godziny nieprzerwanej rozrywki. Jestem pewien, że gdybym miał dzisiaj dwanaście lat, zostawiłbym w kasie kina całe kieszonkowe”[88]. Tomasz Pstrągowski z serwisu Wirtualna Polska napisał: „Najnowszy film Marvel Studios to dobre, gatunkowe kino superbohaterskie. Jest w nim wszystko, czego można oczekiwać. Nostalgia, porządny scenariusz, sporo naiwności i przekonujące efekty specjalne. Jeżeli czegoś Kapitanowi Ameryce brakuje, to osobowości – Joe Johnstonowi nie udało się wydusić z tej postaci nic ponad gwieździsty sztandar i rozczarowujące uproszczenia”[89]. David Rydzek z NaEkranie.pl stwierdził: „Fabuła Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie raz dłuży się i faszeruje widza patosem, a raz mknie do przodu, by przygotować go na nadchodzące Avengers. Scenarzystom nie udało się powtórzyć w tym aspekcie sukcesu ludzi, którzy napisali Thora – tam wprowadzenie postaci komiksowych do filmowego uniwersum obyło się bez spłycania do minimum ich genezy”[90].

Nagrody i nominacje

RokCeremoniaKategoriaNominowaniRezultatPrzypis
2011Teen Choice AwardsFilm lataKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja[91]
Aktor lataChris EvansNominacja
Golden Schmoes AwardsNajlepsze efekty specjalneKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja[92]
Najlepszy plakat filmowyKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja
IGN Summer Movie AwardsNajlepsza filmowa adaptacja komiksuKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja[93]
Najlepsza obsadaNominacja[94]
Ulubiony bohaterChris EvansNominacja[95]
Ulubiony złoczyńcaHugo WeavingNominacja[96]
Ulubione cameoJim HammondNominacja[97]
Najlepsza brońTarcza Kapitana AmerykiNominacja[98]
International Film Music Critics AwardsNajlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa w filmie akcji / filmie przygodowym / thrillerzeAlan SilvestriNominacja[99]
Najlepsza muzyka filmowaNominacja
Scream AwardsUltimate ScreamKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja[100]
Najlepszy film fantastycznonaukowyKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja
Najlepsza aktorka w filmie fantastycznonaukowymHayley AtwellNominacja
Najlepszy aktor w filmie fantastycznonaukowymChris EvansNominacja
Najlepszy złoczyńcaHugo WeavingNominacja
Najlepszy superbohaterChris EvansWygrana
Najlepszy aktor drugoplanowyTommy Lee JonesNominacja
Przełomowy występ aktorkiHayley AtwellNominacja
Scena walki rokuKapitan Ameryka kontra Red SkullNominacja
Najlepszy film w technologii 3DKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja
Najlepszy film na podstawie komiksuKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja
Houston Film Critics Society AwardsNajlepsza piosenka„Star Spangled Man” – Alan Menken, David ZippelNominacja[101]
St. Louis Film Critics AssociationNajlepsze efekty specjalneKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja[101]
Phoenix Film Critics Society AwardsNajlepsza piosenka„Star Spangled Man” – Alan Menken, David ZippelNominacja[102]
2012Georgia Film Critics AssociationNajlepsza piosenka„Star Spangled Man” – Alan Menken, David ZippelNominacja[103]
BMI Film & TV AwardsMuzyka filmowaAlan SilvestriWygrana[104]
People’s Choice AwardsUlubiony superbohaterChris EvansNominacja[105]
Empire AwardsNajlepszy film fantastycznonaukowy / fantasyKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja[106]
MTV Movie AwardsNajlepszy bohaterChris EvansNominacja[107]
Saturn AwardsNajlepszy film sci-fiKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja[108]
Najlepszy aktorChris EvansNominacja
Najlepszy aktor drugoplanowyStanley TucciNominacja
Najlepsza muzykaAlan SilvestriNominacja
Najlepsza scenografiaRick HeinrichsNominacja
Najlepsze kostiumyAnna B. SheppardNominacja
Najlepsze efekty specjalneMark Soper, Christopher Townsend i Paul CorbouldNominacja
Amerykańska Gildia ScenografówNajlepsza scenografia w filmie fantasyRick HeinrichsNominacja[109]
Hugo AwardsNajlepsza prezentacja dramatyczna (długa forma)Kapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja[110]
MovieGuide AwardsNajlepszy film dla dojrzałej publicznościKapitan Ameryka: Pierwsze starcieNominacja[111]
Nagroda „Faith and Freedom”Kapitan Ameryka: Pierwsze starcieWygrana
VES AwardsNajlepsza kompozycja w filmie aktorskimCasey Allen, Trent Claus, Brian Hajek, Cliff WelshWygrana[112]
Najlepsze efekty specjalnie w filmie, gdzie efekty odgrywają główną rolęCharlie Noble, Mark G. Soper, Christopher Townsend, Edson WilliamsNominacja

Kontynuacja

W kwietniu 2011 roku poinformowano, że Christopher Markus i Stephen McFeely powrócą jako scenarzyści kontynuacji[113]. W czerwcu 2012 roku ujawniono, że Anthony i Joe Russo zajmą się reżyserią filmu[114]. Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz zadebiutował w 2014 roku. Tytułową rolę powtórzył Chris Evans, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Scarlett Johansson, Sebastian Stan, Anthony Mackie, Cobie Smulders, Frank Grillo, Emily VanCamp, Hayley Atwell, Robert Redford i Samuel L. Jackson[115].

W marcu 2014 roku potwierdzono, że bracia Russo powrócą na stanowisko reżysera, a Markus i McFeely jako scenarzyści trzeciego filmu[116]. Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów pojawił się w 2016 roku. Tytułową rolę ponownie zagrał Evans, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Johansson, Stan, Mackie, VanCamp, Grillo, Robert Downey Jr., Don Cheadle, Jeremy Renner, Chadwick Boseman, Paul Bettany, Elizabeth Olsen, Paul Rudd, Tom Holland, William Hurt i Daniel Brühl[117].

Evans powtórzył rolę Steve’a Rogersa / Kapitana Ameryki w filmach Avengers z 2012[118], Avengers: Czas Ultrona z 2015[119], Avengers: Wojna bez granic z 2018[120] i Avengers: Koniec gry z 2019 roku[121].

W 2013 roku, po premierze filmu krótkometrażowego Agentka Carter, Marvel Television podjęło decyzję o produkcji serialu z Hayley Atwell w tytułowej roli[122]. W styczniu 2014 roku poinformowano, że Tara Butters i Michele Fazekas będą jego twórcami[123], później dołączył do nich Chris Dingess[124]. Główne role zagrali również James D’Arcy, Chad Michael Murray, Enver Gjokaj, Shea Whigham[124], Reggie Austin i Wynn Everett[125]. Serial Agentka Carter miał premierę w 2015 roku na antenie ABC[124] i został zakończony po dwóch sezonach w 2016 roku[126].

W kwietniu 2021 roku poinformowano, że przygotowywany jest czwarty film o Kapitanie Ameryce, który kontynuować będzie historię Sama Wilsona z serialu Falcon i Zimowy Żołnierz. Za jego scenariusz odpowiadać mają Spellman i Dalan Musson[127], a za reżyserię Julius Onah[128]. Captain America: New World Order został zapowiedziany na 2024 rok, a w tytułowej roli wystąpi Anthony Mackie[129].

Przypisy

  1. Captain America: The First Avenger. British Board of Film Classification. [dostęp 2011-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-27)]. (ang.).
  2. a b c d e f Joe Johnston, Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie, Walt Disney Studios Motion Pictures.
  3. a b c d e f g O’Sullivan ↓.
  4. „Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie”: obsada dubbingu i emisja w HBO GO. polski-dubbing.pl. [dostęp 2020-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-20)]. (pol.).
  5. a b c Marc Graser: Chris Evans to play ‘Captain America’. Variety. [dostęp 2010-03-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-27)]. (ang.).
  6. a b Captain America Movie: Col. Phillips Cast. marvel.com. [dostęp 2010-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  7. a b Matt Goldberg: Hayley Atwell to Play the Love Interest in Captain America: The First Avenger. Collider. [dostęp 2010-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-15)]. (ang.).
  8. a b Mike Bruno: 'Captain America': Sebastian Stan cast as Bucky Barnes. Entertainment Weekly. [dostęp 2010-04-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-31)]. (ang.).
  9. a b Russ Fischer: Dominic Cooper Says He’s Howard Stark in Captain America. /Film. [dostęp 2010-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-25)]. (ang.).
  10. a b Silas Lesnick: Neal McDonough Confirmed for Captain America. Superhero Hype. [dostęp 2010-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-23)]. (ang.).
  11. a b Angie Han: Derek Luke’s ‘Captain America’ Role Revealed. /Film. [dostęp 2011-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-07)]. (ang.).
  12. a b Dave McNary: Stanley Tucci joins ‘Captain America’. Variety. [dostęp 2010-06-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-30)]. (ang.).
  13. Caleb Goellner: The Howling Commandos and Hydra Get Serious in New ‘Captain America’ Images. Infos Culture. [dostęp 2011-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-26)]. (fr.).
  14. Justin Kroll: Bruno Ricci à l’affiche de Captain América, dans les salles le 17 août. Variety. [dostęp 2011-06-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-14)]. (ang.).
  15. a b c Steve Weintraub: New Captain America: The First Avenger Images. Collider. [dostęp 2011-02-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-05)]. (ang.).
  16. a b Toby Jones to Play Arnim Zola in Captain America. Coming Soon. [dostęp 2010-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-04)]. (ang.).
  17. Film Review: Captain America: The First Avenger. Film Journal International. [dostęp 2011-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-11)]. (ang.).
  18. Greg Jameson: Michael Brandon interview. Entertainment Focus. [dostęp 2014-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-24)]. (ang.).
  19. Philiana Ng: 'Doctor Who's' New Companion Jenna-Louise Coleman: 5 Things to Know. The Hollywood Reporter. [dostęp 2012-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-29)]. (ang.).
  20. a b Sara Wayland: Samuel L. Jackson Talks Iron Man 2, Nick Fury, Captain America, Thor and The Avengers. Collider. [dostęp 2010-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-15)]. (ang.).
  21. Scott Huver: Exclusive: Stan Lee on His Cameos in Thor, Captain America: The First Avenger, Eureka, and The Bing Bang Theory. Collider. [dostęp 2010-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-09)]. (ang.).
  22. Michael Fleming: A MANIA FOR MARVEL. Variety. [dostęp 1997-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-08)]. (ang.).zły zapis daty dostępu
  23. Michael Fleming: Artisan deal a real Marvel. Variety. [dostęp 2000-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-09)]. (ang.).
  24. Meredith Amdur: Marvel sees big stock gains. Variety. [dostęp 2003-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-28)]. (ang.).
  25. Meredith Amdur: Marvel sees big stock gains. Variety. [dostęp 2003-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-28)]. (ang.).
  26. Kim Masters: Marvel Studios' Origin Secrets Revealed by Mysterious Founder: History Was "Rewritten". The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-12)]. (ang.).
  27. Pamela McClintock: $500 mil pic fund feeds Warner Bros.. Variety. [dostęp 2005-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-04)]. (ang.).
  28. Ben Fritz, Dana Harris: Paramount pacts for Marvel pix. Variety. [dostęp 2005-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-04)]. (ang.).
  29. Edward Douglas: Exclusive: Jon Favreau on Iron Man. Superhero Hype. [dostęp 2006-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)]. (ang.).
  30. Pamela McClintock: Marvel making deals for title wave. Variety. [dostęp 2006-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-20)]. (ang.).
  31. a b Borys Kit: 'Captain America' recruits director. The Hollywood Reporter. [dostęp 2008-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-09)]. (ang.).
  32. Captain America is Coming. IGN. [dostęp 2007-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-28)]. (ang.).
  33. Dave McNary: Lionsgate signs as WGA talks go on. Variety. [dostęp 2008-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-11)]. (ang.).
  34. a b Edward Douglas: Marvel Studios Sets Four More Release Dates!. Superhero Hype. [dostęp 2008-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-11)]. (ang.).
  35. Borys Kit, Jay Fernandez: 'Captain America' enlists two scribes. The Hollywood Reporter. [dostęp 2008-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-09)]. (ang.).
  36. a b Captain America Movie: Peggy Carter cast. marvel.com. [dostęp 2010-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-03)]. (ang.).
  37. Tommy Lee Jones Confirmed for Captain America. Coming Soon. [dostęp 2010-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-21)]. (ang.).
  38. Mike Fleming Jr: Neal McDonough In 'Captain America' Chatter. Deadline Hollywood. [dostęp 2010-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-26)]. (ang.).
  39. a b c Michael Fleming: Captain America: The First Avenger. Computer Graphics World. [dostęp 2011-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-01)]. (ang.).
  40. a b Silas Lesnick: Captain America Shooting in Los Angeles. Superhero Hype. [dostęp 2011-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-16)]. (ang.).
  41. Caerwent is scene for Captain America movie. South Wales Argus. [dostęp 2010-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-25)]. (ang.).
  42. a b Dan Thomson: Northern Quarter to be set for Captain America film blockbuster. Manchester Evening News. [dostęp 2010-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-20)]. (ang.).
  43. John Siddle: Captain America: The First Avenger to be filmed in Liverpool. Liverpool Echo. [dostęp 2010-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-27)]. (ang.).
  44. a b c Ian Failes: Captain America: super soldier effects. FX Guide. [dostęp 2011-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-17)]. (ang.).
  45. a b c Peter Debruge: Review: ‘Captain America: The First Avenger’. Variety. [dostęp 2011-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-26)]. (ang.).
  46. Captain America Reshoots?. Crave Online. [dostęp 2011-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  47. Mike Seymour: Case study: how to make a Captain America wimp. FX Guide. [dostęp 2011-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-17)]. (ang.).
  48. Ethan Alter: 'Avenger' auteur: Joe Johnston shapes a muscular 'Captain America'. Film Journal International. [dostęp 2011-06-27]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  49. Breaking News: Alan Silvestri to score ‘Captain America’. Film Music Reporter. [dostęp 2011-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-27)]. (ang.).
  50. ‘Captain America: The First Avenger’ Soundtrack Details. Film Music Reporter. [dostęp 2011-06-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-27)]. (ang.).
  51. Marvel-ous Star Wattage: Actors Assemble For Comic-Con Panel Including 'The Avengers', 'Captain America', & 'Thor'. Deadline Hollywood. [dostęp 2010-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-11)]. (ang.).
  52. Pamela McClintock: Exclusive: Studios Set Super Bowl Ads; 'Pirates,' 'Transformers,' 'Captain America'. The Hollywood Reporter. [dostęp 2011-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-05)]. (ang.).
  53. Watch the Debut Trailer for Captain America: The First Avenger. marvel.com. [dostęp 2011-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-27)]. (ang.).
  54. Adam Rosenberg: 'Captain America' Movie Gets Video Game Tie-In: 'Captain America: Super Soldier'. MTV. [dostęp 2010-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-12)]. (ang.).
  55. Premiere of „Captain America: The First Avenger”. Reuters. [dostęp 2011-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  56. Captain America: First Vengeance (2011) #1. marvel.com. [dostęp 2011-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-25)]. (ang.).
  57. Captain America: First Vengeance (2011) #8. marvel.com. [dostęp 2011-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-19)]. (ang.).
  58. Captain America & Thor!: Avengers #1. Comixology / Marvel Comics. [dostęp 2011-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-17)]. (ang.).
  59. Marvel's Captain America: The First Avenger Adaptation (2013) #1. marvel.com. [dostęp 2013-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)]. (ang.).
  60. Marvel's Captain America: The First Avenger Adaptation (2013) #2. marvel.com. [dostęp 2013-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)]. (ang.).
  61. Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Avengers Initiative (Hardcover). marvel.com. [dostęp 2021-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-05)]. (ang.).
  62. Daniel Tovrov: 'Captain America: The First Avenger' Premieres in LA. International Business Times. [dostęp 2011-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-20)]. (ang.).
  63. See Captain America: The First Avenger Early at Comic-Con. marvel.com. [dostęp 2011-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-27)]. (ang.).
  64. a b c d e f Captain America: The First Avenger. Box Office Mojo. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  65. a b c Captain America’s International release schedule. marvel.com. [dostęp 2010-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  66. a b Brendan Bettinger: Watch "A Funny Thing Happened on the Way to Thor's Hammer" from Captain America Blu-ray/DVD. Collider. [dostęp 2011-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-11)]. (ang.).
  67. a b Captain America: Pierwsze starcie. Interia.pl. [dostęp 2021-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-19)]. (pol.).
  68. Anthony Breznican: Marvel’s delayed 'Phase One' box set to now feature 'Phase Two' tease -- VIDEO. Entertainment Weekly. [dostęp 2012-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-07)]. (ang.).
  69. Gina Carbone: MCU Infinity Saga Box Sets Quickly Sold Out, And Fans Complain They're Damaged. Cinema Blend. [dostęp 2019-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-16)]. (ang.).
  70. a b Nikki Finke: Disney Completes Purchase Of Marvel Home Entertainment Distribution Rights. Deadline Hollywood. [dostęp 2013-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-14)]. (ang.).
  71. Kapitan Ameryka Trylogia (3BD). Galapagos. [dostęp 2021-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-23)]. (pol.).
  72. Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie. Tele Magazyn. [dostęp 2016-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)]. (pol.).
  73. Karol Urbański: Najlepsze filmy i seriale MCU na Disney+. W jakiej kolejności oglądać produkcje Marvela?. Filmożercy. [dostęp 2022-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-15)]. (pol.).
  74. a b Pamela McClintock: Box Office Report: ‘Captain America’ Wins With $65.8 Million, Launching New Superhero Franchise. The Hollywood Reporter. [dostęp 2011-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-20)]. (ang.).
  75. Captain America: The First Avenger. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  76. Captain America: The First Avenger. Metacritic. [dostęp 2021-04-17]. (ang.).
  77. Roger Ebert: Captain America: The First Avenger. Chicago Sun-Times. [dostęp 2011-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-18)]. (ang.).
  78. A.O. Scott: Hey, Brooklyn, Where’d You Get Those Muscles?. The New York Times. [dostęp 2011-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-31)]. (ang.).
  79. Kirk Honeycutt: Captain America: The First Avenger: Film Review. The Hollywood Reporter. [dostęp 2011-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-07)]. (ang.).
  80. Colin Kennedy: The First Avenger: Captain America Review. Empire Magazine. [dostęp 2011-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-08)]. (ang.).
  81. Peter Bradshaw: Captain America: The First Avenger – review. The Guardian. [dostęp 2011-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-24)]. (ang.).
  82. Phil Pirrello: Captain America: The First Avenger Review. IGN. [dostęp 2011-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-15)]. (ang.).
  83. Tasha Robinson: Captain America: The First Avenger. AV Club. [dostęp 2011-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-01)]. (ang.).
  84. Peter Travers: Captain America: The First Avenger. Rolling Stone. [dostęp 2011-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-29)]. (ang.).
  85. David Edelstein: The Appealingly Old Fashioned Captain America. Vulture. [dostęp 2011-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-25)]. (ang.).
  86. Katarzyna Nowakowska: Kapitanie, mój kapitanie Ameryko!. Dziennik.pl. [dostęp 2011-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-23)]. (pol.).
  87. Marcin Pietrzyk: Wodewil heroiczny. Filmweb. [dostęp 2011-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-02)]. (pol.).
  88. Grzegorz Fortuna: Captain America: Pierwsze starcie (Recenzja). Klub Miłośników Filmu. [dostęp 2011-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-03)]. (pol.).
  89. Tomasz Pstrągowski: Captain America: Pierwsze starcie (2011) Recenzja „Kapitan na miarę czasów”. Wirtualna Polska. [dostęp 2011-08-09]. (pol.).
  90. David Rydzek: Captain America: Pierwsze starcie. NaEkranie.pl. [dostęp 2011-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-17)]. (pol.).
  91. Philiana Ng: Teen Choice Awards 2011: 'Pretty Little Liars,' Rebecca Black Added to List of Nominees. The Hollywood Reporter. [dostęp 2011-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-05)]. (ang.).
  92. Golden Schmoes Winners and Nominees (2011). JoBlo.com. [dostęp 2021-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-14)]. (ang.).
  93. Best Comic Book Movie (Reader's Choice). IGN. [dostęp 2017-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-27)]. (ang.).
  94. Best Ensemble Cast. IGN. [dostęp 2017-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-11)]. (ang.).
  95. Favorite Hero. IGN. [dostęp 2017-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-27)]. (ang.).
  96. Favorite Villain. IGN. [dostęp 2017-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-28)]. (ang.).
  97. Favorite Cameo. IGN. [dostęp 2017-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-27)]. (ang.).
  98. Coolest Weapon. IGN. [dostęp 2017-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-27)]. (ang.).
  99. IFMCA Award Nominations 2011. Movie Music UK. [dostęp 2012-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-16)]. (ang.).
  100. Brandi Fowler: Harry Potter, Anne Hathaway and Robert Downey Jr. Rock the Scream Awards!. E! Entertainment. [dostęp 2011-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-21)]. (ang.).
  101. a b Peter Knegt: ‘The Artist’ Leads Houston and St. Louis Film Critics Awards. Indie Wire. [dostęp 2011-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-19)]. (ang.).
  102. ‘The Artist’ dominates Phoenix film critics nods. Uproxx. [dostęp 2011-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-22)]. (ang.).
  103. Georgia Film Critics Association. Georgia Film Critics Association 2011 Awards. [dostęp 2021-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-01)]. (ang.).
  104. Backbeat: Rolfe Kent Receives Career Achievement Honor at BMI Film and TV Awards. Billboard. [dostęp 2012-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-10)]. (ang.).
  105. Paul Millar: People’s Choice Awards 2012 – Nominees. Digital Spy. [dostęp 2011-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-26)]. (ang.).
  106. Helen O’Hara: Jameson Empire Award Nominations 2012. Empire Magazine. [dostęp 2012-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-22)]. (ang.).
  107. Kate Goodacre, Tara Fowler: MTV Movie Awards 2012: The winners in full. Digital Spy. [dostęp 2012-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-03)]. (ang.).
  108. Matt Goldberg: Saturn Award Nominations Announced; Hugo and Harry Potter Lead with 10 Nominations Each. Collider. [dostęp 2012-02-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-04)]. (ang.).
  109. Sarah Crow: 'Potter,' 'Hugo,' 'Captain America' Among Art Directors Guild Nominees. MTV. [dostęp 2012-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)]. (ang.).
  110. Kevin Melrose: Nominees announced for 2012 Hugo Awards. CBR.com. [dostęp 2012-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-17)]. (ang.).
  111. Steven Lawson: Courageous Movieguide Awards Honor Everyday Heroes. Charisma News. [dostęp 2012-02-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-27)]. (ang.).
  112. Jennifer Wolfe: Visual Effects Society (VES) Announces Nominees for 10th Annual VES Awards. Animation World Network. [dostęp 2012-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-27)]. (ang.).
  113. Rick Marshall: Exclusive: 'Captain America' Writers Talk Sequel, Post-'Avengers' Plans, And The Marvel Movie-Verse. MTV. [dostęp 2011-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-10)]. (ang.).
  114. Jeff Sneider: Russo brothers tapped for ‘Captain America 2’. Variety. [dostęp 2012-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-26)]. (ang.).
  115. Captain America: The Winter Soldier Begins Filming. marvel.com. [dostęp 2013-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  116. Steve Weintraub: Directors Joe & Anthony Russo Confirm They'll Direct Captain America 3; Say They're Breaking the Story Now with Screenwriters Christopher Markus & Stephen McFeely. Collider. [dostęp 2014-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-28)]. (ang.).
  117. Justin Chang: Film Review: ‘Captain America: Civil War’. Variety. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-07)]. (ang.).
  118. Justin Chang: Marvel’s The Avengers. Variety. [dostęp 2012-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-04)]. (ang.).
  119. Scott Foundas: Film Review: ‘Avengers: Age of Ultron’. Variety. [dostęp 2015-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-25)]. (ang.).
  120. Owen Gleiberman: Film Review: ‘Avengers: Infinity War’. Variety. [dostęp 2018-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-30)]. (ang.).
  121. Peter Debruge: Film Review: ‘Avengers: Endgame’. Variety. [dostęp 2019-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)]. (ang.).
  122. Nellie Andreeva: Marvel Developing ‘Agent Carter’ TV Series. Deadline Hollywood. [dostęp 2013-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-08)]. (ang.).
  123. Lesley Goldberg: Marvel's 'Agent Carter': Hayley Atwell, Writers, Showrunners Confirmed for ABC Drama. The Hollywood Reporter. [dostęp 2014-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-12)]. (ang.).
  124. a b c Gina McIntyre: ‘Agent Carter': Hayley Atwell reprises capable 1940s spy for Marvel TV show. Los Angeles Times. [dostęp 2015-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-03)]. (ang.).
  125. Marvel: New Faces to Appear in Season 2 of 'Marvel's Agent Carter'. marvel.com. [dostęp 2015-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-05)]. (ang.).
  126. Lesley Goldberg: 'Agent Carter' Canceled at ABC; 'Marvel's Most Wanted' Not Moving Forward at ABC. The Hollywood Reporter. [dostęp 2015-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  127. Borys Kit, Aaron Couch: 'Captain America 4' in the Works With 'Falcon and the Winter Soldier' Showrunner Malcolm Spellman (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2021-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-23)]. (ang.).
  128. Borys Kit: Captain America 4’ Finds Its Director in Filmmaker Julius Onah (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2022-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-16)]. (ang.).
  129. Aaron Couch, Borys Kit: Marvel’s Kevin Feige Unveils Phase 5 Plans, New ‘Avengers’ Movies at Comic-Con. The Hollywood Reporter. [dostęp 2022-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-24)]. (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Dominic Cooper by Gage Skidmore.jpg
(c) Gage Skidmore, CC BY-SA 3.0
Dominic Cooper at the 2015 San Diego Comic Con International in San Diego, California.
TommyLeeJones07TIFF cropped.jpg
(c) gdcgraphics, CC BY 2.0
Tommy Lee Jones at the 2007 Toronto International Film Festival
Neal McDonough (31197145535) (cropped).jpg
Autor: Heroes & Villains, Licencja: CC BY-SA 2.0
Arrow2HVFFATL2016-ALS-21.jpg
HugoWeavingMay2011.jpg
(c) Eva Rinaldi, CC BY-SA 2.0
Hugo Weaving at the Oranges and Sunshine Sydney, Australia premiere in May 2011.
Captain America The First Avenger 2011 Movie Logo.svg
Logo de la película de 2011 Captain America: The First Avenger
Stanley Tucci 2010.jpg
Autor: Nick Step, Licencja: CC BY 2.0
Stanley Tucci at the 18th Annual Hamptons International Film Festival 2010.
Captain america set.JPG
Autor: FormerIP (talk), Licencja: CC0
Photo of a film set for Captain America, Manchester UK
Hayley Atwell by Gage Skidmore.jpg
(c) Gage Skidmore, CC BY-SA 3.0
Hayley Atwell at the 2015 San Diego Comic Con International in San Diego, California.
Chris Evans SDCC 2014.jpg
Autor: Gage Skidmore, Licencja: CC BY-SA 2.0
Chris Evans speaking at the 2014 San Diego Comic Con International, for "Avengers: Age of Ultron", at the San Diego Convention Center in San Diego, California. Please attribute to Gage Skidmore if used elsewhere.
NABJ 2013 - Orlando (9451924600).jpg
Autor: Monique Wingard from DMV, United States, Licencja: CC BY 2.0
NABJ 2013 - Orlando
Martian PC 11 (20732751503).jpg
Autor: GabboT, Licencja: CC BY-SA 2.0
Sebastian Stan at press conference for the Martian, 2015 Toronto Film Festival
Joe Johnston.jpg
Autor: Ronald Woan, Licencja: CC BY-SA 2.0
Joe Johnston at the 2010 San Diego Comic-Con International.