Carl Friedrich Zelter

Carl Friedrich Zelter
Ilustracja
Portret Zeltera, mal. Carl Joseph Begas
Data i miejsce urodzenia11 grudnia 1758
Berlin
Pochodzenieniemieckie
Data i miejsce śmierci15 maja 1832
Berlin
Gatunkimuzyka poważna
Zawódkompozytor, pedagog

Carl Friedrich Zelter (ur. 11 grudnia 1758 w Berlinie, zm. 15 maja 1832 tamże[1]) – niemiecki kompozytor i pedagog muzyczny.

Życiorys

Był synem mistrza murarskiego[1]. Otrzymał wykształcenie zawodowe, zgodnie z wolą rodziców terminował jako murarz, w 1783 roku zostając członkiem cechu[1]. W 1787 roku przejął firmę ojca i poślubił wdowę z trojgiem dzieci, Johannę Sophię Eleonorę Flöricke, z którą miał ósemkę następnych dzieci[1]. Po jej śmierci w 1795 roku ożenił się ponownie ze śpiewaczką Juliane Caroline Auguste Pappritz, która urodziła mu jeszcze dwójkę potomków[1].

Mając 17 lat zaczął uczyć się gry na klawesynie i skrzypcach, grał też dorywczo w orkiestrze berlińskiego Döbbelin Theater[2]. W latach 1784–1786 uczył się u Carla Friedricha Christiana Fascha[1][2]. W 1791 roku został członkiem założonej przez Fascha Singakademie w Berlinie, a po jego śmierci w 1800 roku objął jej kierownictwo[1][2]. Od 1806 roku był członkiem Königliche Akademie der Künste, a od 1809 roku jej wykładowcą[2]. W 1807 roku założył zespół orkiestrowy Ripienschule, a w 1809 roku Liedertafel, pierwsze ekskluzywne męskie towarzystwo śpiewacze o charakterze patriotycznym[1][2]. W 1822 roku jego staraniem powołano w Berlinie Königliches Institut für Kirchenmusik[1][2]. Od 1829 roku był dyrektorem muzycznym Friedrich-Wilhelms-Universität, w 1830 roku otrzymał doktorat honoris causa wydziału filozoficznego tej uczelni[1]. Do jego uczniów należeli Felix Mendelssohn-Bartholdy, Giacomo Meyerbeer, Carl Loewe i Otto Nicolai[2].

Przyjaźnił się z Goethem i Schillerem, do których poezji pisał muzykę[1]. Świadectwem tej przyjaźni jest licząca prawie 900 listów ponad 30-letnia korespondencja, stanowiąca cenne źródło historyczne[1]. Napisał biografię Carla Friedricha Christiana Fascha (wyd. Berlin 1801), a także autobiografię[2]. Po śmierci został pochowany na berlińskim Sophienkirchhof[1].

Twórczość

Uprawiał różnorodne gatunki muzyczne, największe znaczenie ma jednak ponad 200 jego pieśni, pisanych do tekstów Goethego, Schillera i twórców z kręgu Göttinger Hain[1]. Utwory te stanowią ogniwo pośrednie w rozwoju między formami balladowymi okresu klasycyzmu a pieśniami Schuberta[1][2]. Zelter kierował się wielokrotnie wyrażaną zasadą pierwszeństwa słowa nad muzyką, supremacji pieśni zwrotkowej oraz podrzędną rolą akompaniamentu[1]. Jako czołowa postać muzyki niemieckiej ówczesnej epoki przyczynił się do podniesienia poziomu kultury muzycznej i awansowania muzyki do rangi sztuki akademickiej[1]. Jego działalność miała wpływ na powstanie dotowanych przez państwo instytucji muzycznych[1][2]. Przywrócił zainteresowanie dawną muzyką religijną i podniósł poziom jej wykonawstwa, przyczyniając się do zachowania pamięci o dziełach J.S. Bacha i G.F. Händla w XIX wieku[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 12. Część biograficzna w–ż. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2012, s. 347–348. ISBN 978-83-224-0935-0.
  2. ↑ a b c d e f g h i j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 4029–4030. ISBN 0-02-865571-0.

Media użyte na tej stronie

Carl-Friedrich-Zelter.jpeg
Przedstawiona osoba: Carl Friedrich Zelter