Carmina Burana (średniowiecze)
Carmina Burana – XIII-wieczny zbiór utworów poetyckich.
Carmina Burana jest średniowiecznym manuskryptem w formie kodeksu, zawierającym 254 pieśni napisane przed początkiem XIII wieku. W roku 1803 zbiór ten został odnaleziony w opactwie benedyktynów w Benediktbeuern. Prawdopodobnym miejscem pochodzenia jest jednak Seckau. Od czasów sekularyzacji opactwa przechowywany w bibliotece krajowej w Monachium. Tytuł (łac. Carmina Burana – „Pieśni z Beuern”) został nadany przez Johanna Andreasa Schmellera w 1847, który przygotował je do wydania[1][2][3].
Utwory, głównie w łacinie średniowiecznej, ale częściowo także w języku starodolnoniemieckim i starofrancuskim, zostały spisane przez uczniów i zakonników około 1230 roku. Część z nich jest wierszami i pieśniami goliardów (wagantów, czyli wędrujących żaków, a także duchownych). Pieśni te mają różny charakter, począwszy od moralitetów, aż po pieśni do tańca oraz biesiadne (w średniowiecznej Europie klęski nieurodzaju i wojny były tak częstą przyczyną głodu, że jedzenie i picie należało do częstych tematów popularnych pieśni). Najbardziej znanym utworem jest tzw. Spowiedź Archipoety, anonimowego poety z Kolonii zwanego Archipoetą, wśród autorów znajdują się również Piotr z Blois i Walter z Châtillon[1][3].
Zbiór jest podzielony na 6 części: Carmina ecclesiastica, Carmina moralia et satirica, Carmina amatoria, Carmina potoria, Ludi, Supplementum.
Interpretacje muzyczne
W 1937 Carl Orff skomponował opartą na zbiorze kantatę sceniczną Carmina Burana[3]. W 1990 roku Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice wystawił spektakl pt. Carmina Burana, oparty na tekstach z antologii Carmina Burana i opowieść o Tristanie i Izoldzie.
14 grudnia 2008 na scenie Opery Śląskiej w Bytomiu miała miejsce premiera kantaty scenicznej Carmina Burana Carla Orffa w inscenizacji i reżyserii Roberto Skolmowskiego. Przedstawienie zostało nagrodzone Złotą Maską 2008 w aż 4 kategoriach[2]:
- Przedstawienie Roku 2008
- Reżyseria: Roberto Skolmowski
- Scenografia: Radek Dębniak
- Rola wokalno-aktorska: Karina Skrzeszewska
Przypisy
- ↑ a b The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. C. Oxford University Press, 2004-01-00. ISBN 978-0-19-517067-2.
- ↑ a b Karl Orff Carmina burana (pol.). W: Opera Śląska [on-line]. [dostęp 2017-06-03].
- ↑ a b c Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 456. ISBN 83-01-11390-1. (pol.)
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Bavarian State Library, Munich, Codex Buranus (Carmina Burana) Clm 4660; fol. 1r with the Wheel of Fortune