Casabianca (1935)

Casabianca (Q183)
Ilustracja
Model jednostki
Klasa

okręt podwodny

Typ

Redoutable

Projekt

M6

Historia
Stocznia

Ateliers et Chantiers de la Loire, Nantes

Położenie stępki

28 lipca 1931

Wodowanie

2 lutego 1935

 Marine nationale
Wejście do służby

1 stycznia 1937

Los okrętu

sprzedany na złom 12 lutego 1952

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


1570 ton
2084 t

Długość

92,3 m

Szerokość

8,2 m

Zanurzenie

4,7 m

Zanurzenie testowe

80 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 8000 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


20 węzłów
10 w.

Zasięg

powierzchnia: 10 000 Mm przy 10 w.
zanurzenie: 100 Mm przy 5 w.

Uzbrojenie
1 działo kal. 100 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm, 13 torped
Wyrzutnie torpedowe

7 × 550 mm
2 × 550/400 mm

Załoga

61

Casabianca (Q183) – francuski oceaniczny okręt podwodny z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z 31 jednostek typu Redoutable. Okręt został zwodowany 2 lutego 1935 roku w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes, a w skład Marine nationale wszedł 1 stycznia 1937 roku. Podczas wojny jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym i Atlantyku, biorąc udział w kampanii norweskiej. Od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami „Casabianca” znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. 27 listopada 1942 roku okręt uniknął samozatopienia w Tulonie, uciekając do zdobytego przez Aliantów Algieru i wchodząc później w skład marynarki Wolnych Francuzów. W lutym 1952 roku okręt został sprzedany na złom.

Projekt i budowa

„Casabianca” zamówiony został w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1930 roku[1][2]. Projekt (o sygnaturze M6[3]) był ulepszeniem pierwszych powojennych francuskich oceanicznych okrętów podwodnych – typu Requin[1]. Poprawie uległa krytykowana w poprzednim typie zbyt mała prędkość osiągana na powierzchni oraz manewrowość[1][4]. Okręty typu Redoutable miały duży zasięg i silne uzbrojenie; wadą była ciasnota wnętrza, która powodowała trudności w dostępie do zapasów prowiantu i amunicji[4]. Konstruktorem okrętów był inż. Jean-Jacques Roquebert[4]. „Casabianca” należał do 3. serii jednostek, które otrzymały silniki Diesla o większej mocy, dzięki czemu osiągały one na powierzchni prędkość 20 węzłów[3][5].

„Casabianca” zbudowany został w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Nantes[3][5][a]. Stępkę okrętu położono 28 lipca 1931 roku[6], a zwodowany został 2 lutego 1935 roku[5][2].

Dane taktyczno–techniczne

„Casabianca” był dużym, oceanicznym dwukadłubowym okrętem podwodnym[1][4]. Długość całkowita wynosiła 92,3 metra (92 metry między pionami), szerokość 8,2 metra i zanurzenie 4,7 metra[5][7]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 1384 tony (normalna 1570 ton), a w zanurzeniu 2084 tony[5][8][b]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer o łącznej mocy 8000 KM[5][9][c]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 2000 KM[4][5][d]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 20 węzłów na powierzchni i 10 węzłów w zanurzeniu[3][5][e]. Zasięg wynosił 10 000 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 17 węzłów) oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów w zanurzeniu[1][2]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[3][5]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów, zaś czas zanurzenia 45-50 sekund[1][4]. Autonomiczność okrętu wynosiła 30 dób[3][10].

Okręt wyposażony był w siedem wyrzutni torped kalibru 550 mm: cztery na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny aparat torpedowy. Prócz tego za kioskiem znajdował się jeden podwójny dwukalibrowy (550 lub 400 mm) aparat torpedowy[3][4]. Na pokładzie było miejsce na 13 torped, w tym 11 kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[3][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kalibru 100 mm L/45 M1925 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][4]. Jednostka wyposażona też była w hydrofony[3].

Załoga okrętu składała się z 4 oficerów oraz 57 podoficerów i marynarzy[2][5][f].

Służba

Kiosk okrętu w Bastii.

„Casabianca” wszedł do służby w Marine nationale 1 stycznia 1937 roku[6]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q183[3]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Atlantyku, będąc jednostką flagową 2. dywizjonu 4. eskadry okrętów podwodnych w Breście (w skład którego wchodziły siostrzane okręty „Achille”, „Pasteur” i „Sfax”)[11]. Dowódcą okrętu był w tym okresie kmdr ppor. F.M. Carre[11]. Od 22 września do 3 listopada okręty 2. dywizjonu patrolowały rejon przylądka Ortegal w poszukiwaniu niemieckich statków handlowych zmierzających do hiszpańskich portów[12]. 4 listopada nowym dowódcą jednostki został mianowany kmdr ppor. R.L.B. Sacaze[11]. W dniach 14–25 listopada „Casabianca”, „Achille”, „Sfax” i „Pasteur” eskortowały krążownik pomocniczy „Quercy” na trasie z Brestu do Halifaxu[13]. Pomiędzy 5 a 16 grudnia „Casabianca” i „Sfax” wraz z brytyjskim pancernikiem HMS „Revenge” eskortowały w centralnej części Atlantyku konwój HX-11, który 18 grudnia dopłynął do Liverpoolu[14]. Po opuszczeniu konwoju w pobliżu Lizard Point oba okręty podwodne w eskorcie awiza „Commandant Rivière” dotarły 17 grudnia do Brestu[14].

17 kwietnia 1940 roku wszystkie jednostki 2. dywizjonu okrętów podwodnych („Achille”, „Pasteur”, „Casabianca” i „Sfax”) udały się do Harwich, by wspomóc Brytyjczyków w kampanii norweskiej (dowództwo okrętu sprawował nadal kmdr ppor. R.L.B. Sacaze)[15][16]. 18 kwietnia okręt przepłynął do Dundee, skąd 21 kwietnia wyszedł na patrol w rejon Karmsund i Selbjornfjord (nieopodal Bergen)[16]. Na kolejny patrol jednostkę wysłano w okolice Lindesnes, z którego powróciła do bazy 1 maja[16][17]. 14 maja nieopodal Vest-Agder okręt wykrył wrogi konwój, jednak ze względu na zbyt dużą odległość nie zdołał go zaatakować[18]. 4 czerwca 1940 roku „Casabianca” i pozostałe francuskie okręty podwodne uczestniczące w kampanii norweskiej wraz z okrętem-bazą „Jules Verne” opuściły Dundee i powróciły do Brestu, eskortowane przez brytyjskie niszczyciele HMS „Bedouin” i HMS „Ashanti”[19].

W czerwcu 1940 roku „Casabianca” nadal wchodził w skład 2. dywizjonu 4. eskadry okrętów podwodnych w Breście, a jego dowódcą był kmdr ppor. R.L.B. Sacaze (okręt znajdował się w remoncie)[20]. 18 czerwca, wobec zbliżania się wojsk niemieckich do portu w Breście, „Casabianca” ewakuowała się do Casablanki (razem z okrętami podwodnymi „Méduse”, „Sfax”, „Persée”, „Poncelet”, „Ajax”, „Circé”, „Thétis”, „Calypso”, „La Sibylle”, „Amazone”, „Antiope”, „Orphée” i „Amphitrite”)[21]. Po zawarciu zawieszenia broni między Francją a Niemcami okręt znalazł się pod kontrolą rządu Vichy. W dniach 8-14 kwietnia 1941 roku jednostka – wraz z wieloma innymi francuskimi okrętami stacjonującymi w Dakarze – wzięła udział w poszukiwaniach francuskiego parowca „Fort de France” (4279 BRT), który podczas rejsu z Martyniki do Dakaru został przechwycony przez brytyjski krążownik pomocniczy HMS „Bulolo” i po obsadzeniu załogą pryzową skierowany w kierunku Gibraltaru[22]. Statek został odnaleziony 12 kwietnia przez krążownik „Primauguet” i niszczyciel „Albatros”, po czym doprowadzony do Casablanki[22].

W momencie ataku Niemców na Tulon 27 listopada 1942 roku okręt, pod dowództwem kmdra ppor. Jeana L’Herminiera, cumował w basenie Maurillon[23]. Jednostka uniknęła samozatopienia, przerywając sieci przeciwtorpedowe i uciekając jako pierwsza z portu do zdobytego przez Aliantów Algieru[23][24]. W grudniu 1942 roku „Casabianca” weszła w skład marynarki Wolnych Francuzów[3][25]. 11 marca 1943 roku „Casabianca” zatopiła włoski statek „Principessa Mafalda” (458 BRT)[26][27]. We wrześniu i październiku 1943 roku jednostka wraz z innymi okrętami francuskimi wzięła udział w zdobyciu Korsyki[28][29]. W nocy z 10 na 11 oraz z 12 na 13 września okręt wysadził nieopodal Ajaccio dwie grupy francuskich komandosów, przewiezionych z Algieru[30][31]. 22 grudnia nieopodal Tulonu dowodzony przez kpt. mar. Belleta okręt zatopił w ataku torpedowym niemiecki ścigacz okrętów podwodnych UJ-6076[32][33]. Sześć dni później w tym samym rejonie załoga jednostki odniosła kolejny sukces, skutecznie torpedując statek handlowy „Chisone” o pojemności 6168 BRT, a następnie unikając bomb głębinowych zrzuconych w kontrataku przez ścigacz UJ-2202[33][34]. W kwietniu 1944 roku okręt operował w zachodniej części Morza Śródziemnego[35]. 22 maja „Casabianca”, nadal dowodzona przez kpt. mar. Belleta, wysadziła grupę francuskich agentów nieopodal Barcelony[36]. 9 czerwca nieopodal Île du Levant okręt zatopił kolejny niemiecki pomocniczy ścigacz okrętów podwodnych – UJ-6079[37].

W latach 1944-1945 okręt poddano modernizacji, w wyniku której zamiast zdwojonych wkm kal. 13,2 mm zamontowano dwa pojedyncze działka przeciwlotnicze Oerlikon kal. 20 mm, zainstalowano radary oraz sonar[3]. Remontu dokonano w USA, w stoczni Philadelphia Naval Shipyard w Filadelfii[6]. Po zakończonym remoncie, via Azory jednostka 30 marca 1945 roku dotarła do Casablanki[6]. W 1945 roku numer burtowy jednostki zmieniono na S03[3].

Jednostka została sprzedana w celu złomowania 12 lutego 1952 roku, po 15 latach eksploatacji[5][6].

Uwagi

  1. ↑ Helgason 2020 ↓ podaje, że okręt zbudowano w stoczni Ateliers et Chantiers de la Loire w Saint-Nazaire.
  2. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 206 podaje wyporność 1379/2060 ton, zaś Lipiński 1999 ↓, s. 539 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 – 1384/2080 ton.
  3. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 187 podaje, że okręt posiadał cztery silniki Diesla, zaś według McMurtrie 1937 ↓, s. 206 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 okręt posiadał dodatkowo pomocniczy silnik Diesla o mocy 750 KM.
  4. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1000 KM.
  5. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 206 podaje, że prędkość na powierzchni wynosiła 18 węzłów, zaś według Lipiński 1999 ↓, s. 539 okręt osiągał na powierzchni 19,5 węzła.
  6. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 206 i McMurtrie 1941 ↓, s. 192 podają, że załoga okrętu liczyła 67 osób.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 274.
  2. ↑ a b c d Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 76.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Gogin 2015 ↓.
  4. ↑ a b c d e f g h i Fontenoy 2007 ↓, s. 187.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 273.
  6. ↑ a b c d e Helgason 2020 ↓.
  7. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 539.
  8. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 186.
  9. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 75.
  10. ↑ McMurtrie 1937 ↓, s. 206.
  11. ↑ a b c Kindell 1939a ↓.
  12. ↑ Kindell 1939b ↓.
  13. ↑ Kindell 1939c ↓.
  14. ↑ a b Kindell 1939d ↓.
  15. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 235.
  16. ↑ a b c Kindell 1940a ↓.
  17. ↑ Kindell 1940b ↓.
  18. ↑ Kindell 1940c ↓.
  19. ↑ Kindell 1940d ↓.
  20. ↑ Kindell 1940e ↓.
  21. ↑ Kindell 1940f ↓.
  22. ↑ a b Kindell 1941 ↓.
  23. ↑ a b Perepeczko 2014 ↓, s. 394.
  24. ↑ Franz 2017a ↓, s. 73.
  25. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 78.
  26. ↑ Franz 2017b ↓, s. 15.
  27. ↑ Chaline 1990 ↓, s. 301.
  28. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 277.
  29. ↑ Franz 2017b ↓, s. 45-46.
  30. ↑ Franz 2017b ↓, s. 45.
  31. ↑ Rohwer 1943a ↓.
  32. ↑ Franz 2017b ↓, s. 29.
  33. ↑ a b Rohwer 1943b ↓.
  34. ↑ Franz 2017b ↓, s. 28-29.
  35. ↑ Rohwer 1944a ↓.
  36. ↑ Rohwer 1944b ↓.
  37. ↑ Rohwer 1944c ↓.

Bibliografia

Okręty podwodne typu Redoutable
Seria 1
Seria 2
Seria 3

Francja

Media użyte na tej stronie

Bastia-Sous-marin Casabianca.jpg
Autor: Pierre Bona, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bastia - Tourelle du sous-marin Casabianca
Argonaute submarine exhibition - model of French submarine Casabianca.jpg
Argonaute exhibition in la Villette (Paris, France) : model of the French submarine Casabianca according the information label. However its registration number is 82, but the one of the submarine was 183.
Ensign of France.svg
Marine Nationale and French merchant ensign. Used from 1794 to 1814/1815, and from 1848 to present.
Notice that its proportions differ from those of the French civil flag. (ensign : 30:33:37, civil : 1/3,1/3,1/3)