Catherine Sedley

Catherine Sedley
Ilustracja
Data urodzenia21 grudnia 1657
Data śmierci26 października 1717
OjciecCharles Sedley
MatkaCatherine Savage
Mąż

David Colyear

Dzieci

Catherine Darnley (nieślubna)
David Colyear, Charles Colyear

Catherine Sedley, hrabina Dorchester i Portmore (ur. 21 grudnia 1657, zm. 26 października 1717) – angielska szlachcianka, kochanka Jakuba II, króla Anglii, Szkocji i Irlandii, zarówno kiedy był jeszcze księciem Yorku, jak i kiedy został królem[1]. Catherine była znana nie ze swojej urody, ale z nadzwyczaj ostrego języka[2][a].

Pochodzenie, rodzina i wczesne lata

Catherine była jedynym dzieckiem Charlesa Sedleya, piątego barona Sedley i Catherine Savage, córki Johna Savage, drugiego hrabiego Rivers. Jej dzieciństwo znajdowało się w cieniu jej szalonej matki, która woziła ją ze sobą po całym kraju, podczas gdy ojciec działał na rzecz restauracji monarchii, a krewni nie zajmowali się losem Catherine. Dopiero kiedy skończyła czternaście lat jej matka została zamknięta w szpitalu psychiatrycznym w Gandawie. Jej ojciec ożenił się z Anne Ayscough i zamieszkał z drugą żoną oraz córką w nowym londyńskim domu[3].

Królewska kochanka

Catherine Sedley, Countess of Dorchester.jpg

Catherine została damą dworu nowo poślubionej żony księcia Yorku, Marii Modeńskiej. Dzięki temu udało jej się poznać Jakuba, który szybko się w niej zakochał[3]. Zdziwiona wyborem księcia powiedziała: "Przyczyną tego nie mogła być moja uroda, gdyż takowej nie posiadam. Nie spowodowała też tego moja inteligencja, gdyż on ma jej za mało, by dostrzec ją we mnie."[4] W rzeczy samej Jakub często wybierał na swoje kochanki kobiety powszechnie uważane za nieładne, jeśli już nie brzydkie; jego brat, król Karol II zażartował kiedyś, że kochanki przydzielali mu w ramach pokuty spowiednicy[4][5].

Wkrótce po wstąpieniu na tron Jakuba II zaczęto na niego wywierać naciski by usunął ze swego łóżka i dworu Catherine Sedley - namawiali go do tego królowa jego żona, spowiednik ojciec Bonawentura Giffard, Robert Spencer, hrabia Sunderland i kilku członków Rady[3]. Jakub II zdecydował się pójść za ich radą, jednak Catherine nie chciała ustąpić, zanim nie zostanie odpowiednio wynagrodzona za swoje usługi przez Jakuba. Król przez kilka dni zastanawiał się nad tym co powinien jej dać i ostatecznie postanowił nadać jej tytuł hrabiny Dorchester, wspaniały dom w samym centrum Londynu o wartości dziesięciu tysięcy funtów i wypłacaną z prywatnego skarbca króla roczną rentę w wysokości czterech tysięcy funtów. Król zasugerował Catherine, że na kilka lat powinna przenieść się do Irlandii, gdzie znajdowały się jej dobra[6].

W 1696 roku Catherine poślubiła jednego z dowódców wojskowych Wilhelma III baronetem Davidem Colyearem[7], który został mianowany hrabią Portmore w 1703 roku przez króla. Ich synem był słynny dowódca Charles Colyear, następny hrabia Portmore. Po chwalebnej rewolucji Wilhelm III potwierdził jej prawo do wyznaczonej przez poprzednika rocznej renty, jednak jego żona Maria II zakazała Catherine wstępu na dwór jako, że cudzołożyła z jej ojcem[7]. Kiedy mimo królewskiego zakazu hrabina pojawiła się na królewskim dworze i Maria zimno ją powitała, Katarzyna odpowiedziała jej dowcipnie: "Skąd taka duma, pani? Jeśli bowiem ja złamałam jedno przykazanie z waszym ojcem, a ty złamałaś drugie przybywając tutaj i pozbawiając go korony."[8]

W początkowych latach rządów króla Jerzego I na jego dworze Catherine Sedley spotkała się kiedyś z dwiema innymi królewskimi kochankami: księżną Portsmouth i hrabiną Orkney na których widok z charakterystycznym dla siebie ironicznym dowcipem miała wykrzyknąć: "Na Boga! Kto by pomyślał, że spotkają się tu trzy stare ladacznice!"[9][7] W czasie koronacji Jerzego I w 1714 roku kiedy arcybiskup Canterbury Thomas Tenison, zgodnie z wielowiekową tradycją zapytał zgromadzonych w katedrze, czy zgadzają się na koronację króla i czy uznają jego prawa do korony, Catherine patrząc na niemal setkę hanowerskich żołnierzy, zapytała uszczypliwie: "Czy ten stary dureń naprawdę myśli, że ktokolwiek powie `nie`?"[7]

Zmarła w Bath 26 października 1717 roku w wieku sześćdziesięciu lat.[10]

Potomstwo

Ze związku z Jakubem, późniejszym królem Anglii, Szkocji i Irlandii (1633-1701) miała jedną córkę:

  • Catherine Darnley (ur. 1681 - zm. 1743), żonę Jamesa Annesleya (1670-1702}, hrabiego Anglesey i Johna Sheffielda (1648-1721), księcia Buckingham i Normanby.

Ze związku z Davidem Colyearem (1656-1730), hrabią Portmore miała dwóch synów:

Uwagi

  1. ↑ John Evelyn pisał o niej: "W wieku lat piętnastu ostrością języka nadrabiała to, czego jej wyraźnie brakowało do piękności"

Przypisy

  1. ↑ Catherine Sedley, Countess of Dorchester (ang.). npg.org.uk. [dostęp 2016-10-27].
  2. ↑ Karl Pearson: The Life, Letters and Labours of Francis Galton. Nowy York: Cambridge University Press, 2011, s. 19. ISBN 978-1-108-07240-3. [dostęp 2016-10-27]. (ang.)
  3. ↑ a b c Belles Laides: Homely Sirens. W: Elizabeth Prioleau: Seductress: Women Who Ravished the World and Their Lost Art of Love. Viking. ISBN 978-0-670-03166-5. [dostęp 2016-10-27]. (ang.)
  4. ↑ a b Eleanor Herman: W łóżku z królem str. 54
  5. ↑ Charles Carlton: Królewskie faworyty w Anglii str. 87
  6. ↑ Charles Carlton: Królewskie faworyty w Anglii str. 93
  7. ↑ a b c d Eleanor Herman: W łóżku z królem str. 197
  8. ↑ Maureen Waller: Królowe Anglii: Od Krwawej Marii do Elżbiety II str. 242
  9. ↑ The Edinburgh Magazine, tom 9 str. 447
  10. ↑ James Thorne: Handbook to the Environs of London: Alphabetically Arranged, Containing an Account of Every Town and Village, and of All Places of Interest, Within a Circle of Twenty Miles Round London, Part 2. J. Murray, 1876. [dostęp 2016-10-27]. (ang.)

Bibliografia

  • Juliette Benzoni, W łożnicach królów, Janina Pałęcka (tłum.), Warszawa: Iskry, 1994, ISBN 83-207-1459-1, OCLC 750691738.
  • Dennis Friedman, Królewskie kochanki, Katarzyna Bażyńska-Chojnacka (tłum.), Warszawa: Bellona, 2004, ISBN 83-11-10057-8, OCLC 749821503.
  • Eleanor Herman, W łóżku z królem, Katarzyna Kołaczkowska (tłum.), Warszawa: Jeden Świat, 2006, ISBN 83-89632-26-8, OCLC 749816595.
  • Charles Carlton, Królewskie faworyty w Anglii, Hanna Szłapka (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, ISBN 83-04-03898-6, OCLC 749961080.

Media użyte na tej stronie